Οι επιδιώξεις της Κίνας:
Η Κίνα αποτελούσε πάντα και συνεχίζει να αποτελεί μια χώρα με μεγάλο ειδικό βάρος στη διαμόρφωση των παγκόσμιων συσχετισμών. Η ανάπτυξή της τα τελευταία χρόνια, πέρα από τις εγγενείς δυνατότητές της, ευνοήθηκε και από δυο σημαντικούς παράγοντες. Από το γεγονός ότι αρχικά υποτιμήθηκε από τις ΗΠΑ-Δύση καθώς σαν πρώτος στόχος τους ιεραρχούνταν η Ρωσία. Από τη λεγόμενη «παγκοσμιοποίηση». Το άνοιγμα των αγορών-συναλλαγών που επέβαλε η Δύση για την αξιοποίηση των πλεονεκτημάτων της είχε και τις «παρενέργειές» του.
Η Κίνα με το τεράστιο φθηνό εργατικό δυναμικό που διέθετε μπήκε στην παγκόσμια αγορά αρχικά με προϊόντα χαμηλού κόστους, πράγμα που δεν έβαζε σοβαρό πρόβλημα στους δυτικούς ανταγωνιστές. Στην πορεία ωστόσο και ενόσω διείσδυε ολοένα και περισσότερο στις παγκόσμιες αγορές πέρασε στην παραγωγή και εξαγωγή προϊόντων όλο και μεγαλύτερης προστιθέμενης αξίας. Μια εξέλιξη που έδινε όλο και μεγαλύτερη ώθηση στην ανάπτυξη της κινεζικής οικονομίας και τόσο ώστε να απειλεί πλέον την πρωτοκαθεδρία των ΗΠΑ.
Στρατηγικά συμπορεύεται με τη Ρωσία χωρίς ωστόσο να προχωρά, και για δικούς της πάντα λόγους, στη σύμπηξη συμμαχίας στρατηγικού χαρακτήρα. Προωθούσε από κοινού με τη Ρωσία την άποψη για έναν «πολυπολικό κόσμο» απέναντι και ενάντια στην «μονοκρατορία» των ΗΠΑ και το δεσπόζοντα ρόλο και θέση συνολικά του δυτικού κόσμου. Μια αντίληψη που επιδρά και στη διαμόρφωση της στάσης της απέναντι στην ουκρανική κρίση.
Όσον αφορά την ιμπεριαλιστική της πολιτική και κατά το μάλλον παίρνοντας υπόψη της τους συσχετισμούς στον κόσμο εμφάνιζε αρχικά, ένα «ήπιο» σχετικά πρόσωπο. Κινούνταν κατά βάση στο οικονομικό πεδίο στις διάφορες περιοχές του κόσμου ενώ ενίσχυε τη θέση της επενδύοντας στη δημιουργία υποδομών.
Όσον αφορά ωστόσο τον άμεσο περίγυρό της εμφάνιζε όλο και πιο έντονα τα ιμπεριαλιστικά χαρακτηριστικά της προκαλώντας τριβές και αντιθέσεις με χώρες όπως η Ιαπωνία, η Αυστραλία έως και το Βιετνάμ. Πάνω από όλα ωστόσο με τις ΗΠΑ που θεωρούσαν τον Ειρηνικό αλλά και τις θάλασσες νότια της ασιατικής ηπείρου σαν περιοχές της απόλυτης δικής τους δικαιοδοσίας.
Αιχμή της αντίθεσης το ζήτημα της Ταϊβάν, την οποία η Κίνα θεωρεί κινεζικό έδαφος. Αντίθετα οι ΗΠΑ θέλουν να στηρίζουν την ύπαρξή της σαν ανεξάρτητο κράτος και δική τους σφήνα στη νότια πλευρά της Κίνας.
Η άνοδος της Κίνας, η όλο και πιο έντονη ανάδειξη των ιμπεριαλιστικών της φιλοδοξιών οδήγησαν τις ΗΠΑ στο δίλημμα για το αν θα πρέπει να θεωρηθεί αυτή σαν ο κύριος αντίπαλος σε σχέση με τη Ρωσία. Μια σειρά κινήσεις με πιο πρόσφατη τη συμφωνία AUCUS (Αυστραλία, Αγγλία, ΗΠΑ) μια συμμαχία που ολοφάνερα έχει στόχο την Κίνα. Η άποψη που φαίνεται για την ώρα να διαμορφώνεται στις ΗΠΑ είναι πως η Κίνα θα πρέπει να θεωρείται σαν ο κύριος αντίπαλος προοπτικά αλλά το άμεσο πρόβλημα είναι η Ρωσία.
Η κατάσταση που διαμορφώνεται με τον πόλεμο στην Ουκρανία δημιουργεί σημαντικά προβλήματα στην Κίνα και της θέτει σοβαρά διλήμματα (οικονομικά, πολιτικά, στρατιωτικά, ζητήματα στρατηγικής). Η απορρύθμιση των διεθνών συναλλαγών που είχε ήδη ξεκινήσει σαν συνέπεια της πανδημίας πλήττει όλες τις χώρες και σε σημαντικό βαθμό την Κίνα που βασίζεται σε σημαντικό βαθμό στο εξαγωγικό της εμπόριο.
Σε σχέση με τη στάση της απέναντι στην ουκρανική κρίση χρειάζεται αρχικά να ξεκαθαριστεί, και όπως ήδη ανάφερα, το εξής. Η στάση της κινεζικής ηγεσίας σε κανένα βαθμό δεν καθορίζεται από τις πιέσεις ή και τις απειλές των ΗΠΑ. Η κινεζική ηγεσία διαμορφώνει τη στάση και την πολιτική της αυστηρά με βάση τις δικές τις εκτιμήσεις και ιεραρχήσεις. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν παίρνει υπόψη τα δεδομένα που διαμορφώνουν οι εξελίξεις και τις «πιέσεις» που ασκούν σε όλες τις πλευρές αλλά πάντα σε μια τέτοια βάση.
Πιο συγκεκριμένα, η Κίνα απέφυγε να καταδικάσει τη ρωσική εισβολή και ταυτόχρονα αντιτάχθηκε στην επιβολή κυρώσεων. Ακόμη περισσότερο αύξησε το επίπεδο των οικονομικών της συναλλαγών με τη Ρωσία (συνολικά και όχι μόνο στο ενεργειακό) προσφέροντας διέξοδο στη Ρωσία μετά τον αποκλεισμό της από τις ευρωπαϊκές αγορές. Ταυτόχρονα με σειρά δηλώσεων Κινέζοι αξιωματούχοι καταφέρονται έντονα ενάντια στην πολιτική των ΗΠΑ. Όσον αφορά την επίσημη θέση της κινεζικής ηγεσίας τάσσεται υπέρ των διαπραγματεύσεων και της ειρηνικής επίλυσης των ζητημάτων που έχουν τεθεί και ενάντια στην κλιμάκωση των συγκρούσεων.
Η όλη στάση της αντανακλά το «δίλημμα» που αντιμετωπίζει η κινεζική ηγεσία. Αντιλαμβάνεται πολύ καλά ότι μια πλήρης εξουθένωση της Ρωσίας (όπως στοχεύουν οι ΗΠΑ) σημαίνει ότι έρχεται μετά η σειρά της Κίνας. Ως προς αυτό δεν έχει αυταπάτες. Μια σειρά κινήσεις, εκδηλώσεις και δηλώσεις από μεριάς ΗΠΑ δείχνουν πολύ καθαρά το τι σκέφτονται για την Κίνα. Από την άλλη μεριά δεν θέλει να οδηγηθεί η κατάσταση στη δημιουργία μιας συνολικής διάστασης (Δύσης-Ανατολής) και για πολλούς λόγους. Οικονομικούς, πολιτικούς στρατιωτικούς, στρατηγικούς. Μια τέτοια εξέλιξη θα ανέκοπτε τη συνεχή οικονομική άνοδο που εμφανίζει η Κίνα τα τελευταία χρόνια, καθώς θα περιόριζε δραστικά το πεδίο των διεθνών της συναλλαγών.
Στρατηγικά αναπτύσσει όλο και περισσότερο το πυρηνικό οπλοστάσιό της αλλά συνεχίζει να βρίσκεται σε πολύ χαμηλότερο επίπεδο από εκείνα της Ρωσίας και των ΗΠΑ. Αυτό σημαίνει ότι σε περίπτωση που το ρήγμα βαθύνει και οδηγηθεί σε κρίσιμα σημεία όξυνσης η Κίνα είτε θα βρεθεί εκτεθειμένη στην πυρηνική απειλή των ΗΠΑ είτε θα αναζητήσει κάλυψη από τη Ρωσία. Κάτι τέτοιο δεν είναι καθόλου επιθυμητό για την κινεζική ηγεσία και είναι αυτός άλλωστε ένας από τους λόγους που η ρωσοκινεζική συνεργασία δεν αναβαθμίζεται σε συμμαχία στρατηγικού χαρακτήρα.
Είναι σαφές ότι οι απόψεις και η στάση της Κίνας έχουν σημαντική βαρύτητα και δεν μπορούν παρά να παίρνονται υπόψη απ’ όλες τις εμπλεκόμενες πλευρές στην εξελισσόμενη ουκρανική κρίση. Ωστόσο οι παράγοντες που θα καθορίσουν την εξέλιξη των πραγμάτων έχουν τη δική τους δυναμική και η οποία δεν είναι και τόσο ελέγξιμη, όχι απλά και μόνο από την Κίνα αλλά από όλους τους εμπλεκόμενους. Έτσι η πιθανότητα -ο κίνδυνος- να τεθεί το δίλημμα με όρους που θα κάνουν υποχρεωτική την τέτοια ή αλλιώτικη επιλογή είναι πάντα υπαρκτός. Το ποια μπορεί να είναι αυτή μένει απλώς να το δούμε.
