Με καθημερινή πνευματική παρουσία, η Ιερά Μονή Τιμίου Προδρόμου Αττάλης - Μπαλί καταγράφει την δική της μαρτυρία στο σύγχρονο Ρέθυμνο.
Βρίσκεται στις πλαγιές του λόφου της Αγίας Υπακοής, στο Μπαλί Μυλοποτάμου και η λειτουργία της, την καθιστά ιδιαιτέρως ενδιαφέρουσα περίπτωση για το πώς σήμερα ένα τοπικό Ορθόδοξο Χριστιανικό Μοναστήρι έχει τον δικό του ρόλο μέσα στο κοινωνικό γίγνεσθαι.
Ο Ηγούμενος της Μονής, Αρχιμανδρίτης Παρθένιος Καλυβιανάκης και οι δύο Μοναχοί της ακολουθίας του, πατήρ Θεοτόκης και πατήρ Ευάρεστος, διατηρούν ένα πραγματικό επίγειο παράδεισο πάνω από την Εθνική Οδό νοτιοδυτικά του οικισμού όπου το Μοναστήρι τους από τον 15ο αιώνα γράφει την ιστορία του.
Σήμερα θα δούμε πως λειτουργεί στην καθημερινότητα του το συγκεκριμένο μοναστήρι και θα δώσουμε έμφαση στο πως προσφεύγουν εκεί εκατοντάδες πιστοί προκειμένου να βρουν ψυχική ανακούφιση από τα προβλήματα τους.
Διότι σε αυτόν τον τομέα, η Μονή διακρίνεται ιδιαίτερα για την προσφορά της.
ΤΙ ΣΥΝΑΝΤΟΥΜΕ ΟΤΑΝ ΕΠΙΣΚΕΦΘΟΥΜΕ ΤΗ ΜΟΝΗ
Η Μονή Μπαλή λειτουργεί ως ανδρική και είναι αφιερωμένη στον Άγιο Ιωάννη τον Πρόδρομο.
Το συγκρότημα είναι κτισμένο σε πολλά επίπεδα, λόγω της κλίσης του εδάφους και διατηρεί ένα εξαιρετικό κτιριακό, αρχιτεκτονικό πλούτο.
Τα παλιά οικοδομήματα είναι άρτια αναστυλωμένα και ανακαινισμένα για τις σύγχρονες ανάγκες της αδελφότητας και των επισκεπτών τους.
Οι παλιοί στάβλοι κοντά στην παλιά εντυπωσιακή είσοδο της, ένα παλαιό ελαιοτριβείο, το εργαστήριο κεραμικής, ο φούρνο και άλλες εγκαταστάσεις προκαλούν το ενδιαφέρον του επισκέπτη.
Σήμερα η Μονή έχει ένα θαυμάσιο μουσείο όπου εκτός από τα παλαιά κειμήλια, φυλάγονται επίσης μέρος των αμφίων και των λειτουργικών αντικειμένων που ανήκαν στον αείμνηστο Μητροπολίτη Ρεθύμνης και Αυλοποτάμου Άνθιμο Συριανό, ο οποίος ήταν και ο «σύγχρονος κτήτορας της». Εκεί υπάρχει και μια αρχιερατική στολή του αείμνηστου Μητροπολίτη Πηλουσίου Νήφωνα Τσαβαρή, ο οποίος ξεκίνησε ως μοναχός από το συγκεκριμένο Μοναστήρι και ακολούθως υπηρέτησε το Πατριαρχείο Αλεξανδρείας.
Επίσης υπάρχει το αρχονταρίκι της Μονής, η ανακαινισμένη τράπεζα με τις παμπάλαιες τοιχογραφίες, μια τραπεζαρία για την καθημερινότητα των μοναχών και πρόσφατα λειτούργησε μια θαυμάσια βιβλιοθήκη, την οποία δώρισε ο αείμνηστος Διδάκτορας του Πανεπιστημίου της Σορβόνης Σταύρος Μαδεράκης.
Ωστόσο, ετοιμάζεται ακόμα ένας χώρος που θα είναι αφιερωμένος στον Άνθιμο Συριανό και θα περιλαμβάνει ένα παρεκκλήσι αφιερωμένο στον Άγιο Άνθιμο και ολόκληρη την βιβλιοθήκη του μακαριστού Μητροπολίτη που ήδη φυλάσσεται στο μοναστήρι.
Το Καθολικό που τιμάται στο ένα κλίτος το Γενέθλιο του Τιμίου Προδρόμου και στο δεύτερο κλίτος η Αποτομή της Κεφαλής του Τιμιου Προδρόμου βρίσκεται στη βορειοανατολική πλευρά του κτιριακού συνόλου.
Το αρχικά μονόχωρο καθολικό, το σημερινό βόρειο κλίτος, κτίστηκε και αγιογραφήθηκε στα τέλη του 15ου αιώνα. Σε επόμενη φάση προστέθηκε το νότιο κλίτος και αργότερα και τα δύο κλίτη επεκτάθηκαν προς τα δυτικά, ενώ παράλληλα κατασκευάστηκε η όμορφη πρόσοψη με μανιεριστικά στοιχεία.
Εντός του κτιριακού συγκροτήματος λειτουργεί σήμερα για τις καθημερινές λειτουργικές ανάγκες των μοναχών αλλά και των επισκεπτών το παρεκκλήσι του Αγίου Θεοδοσίου.
Εκείνο, ωστόσο, που πραγματικά δημιουργεί μοναδική αγαλλίαση στον επισκέπτη, είναι ο περιβάλλοντας χώρος. Πλακοστρωτα, κήποι, δέντρα, λουλούδια, μια όαση πρασίνου, άρτια συνδεδεμένη με το ευρύτερο περιβάλλον των Ταλέων Ορέων και το κτιριακό συγκρότημα, δίνουν την αίσθηση ενός επίγειου παραδείσου…
ΜΙΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΗ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΟΤΗΤΑ
Το μοναστήρι πέρασε μια «νεκρή περίοδο που διήρκεσε από το 1941 έως το 1983. Η αναστύλωση ξεκίνησε με πρωτοβουλία του Μητροπολίτη Ρεθύμνης και Αυλοποτάμου Τίτου Συλιγαρδάκη και του τότε Ιερομόναχου, μετέπειτα Μητροπολίτη Ρεθύμνης και Αυλοποτάμου Ανθίμου Συριανού. Η πρώτη αυτή σύγχρονη αναστυλωτική περίοδος διήρκεσε ως το 1996, έτος επισκοπικής εκλογής του Ανθίμου.
Από το 1997 και εντεύθεν έχουμε την νέα περίοδο με τον Αρχιμανδρίτη Παρθένιο. Καλυβιανάκη, ο οποίος εδώ και λίγο καιρό είναι Πρωτοσύγκελος της τοπικής μας Μητρόπολης.
Μαζί του είχαμε μια πολύ όμορφη συζήτηση για το πώς λειτουργεί σήμερα αυτή η μοναστική κοινότητα.
Στην αυλή έξω από το αρχονταρίκι, με θέα το Κρητικό Πέλαγος ο π. Παρθένιος περιέγράψε: «Η ζωή στο Μοναστήρι ξεδιπλώνεται σε δύο παράγοντες. Στον Θείο και στον Ανθρώπινο. Ο Θείος παράγοντας είναι οι Ιερές ακολουθίες που γίνονται ανελλιπώς κάθε ημέρα. Δηλαδή, Όρθρος και Θεία Λειτουργία κάθε πρωί. Ώρες και Ιερά Παράκληση κάθε μεσημέρι και κάθε απόγευμα Εσπερινός και Απόδειπνο. Επίσης κάθε βράδυ Τρίτη, ημέρα αφιερωμένη στον Τίμιο Πρόδρομο κάνουμε Αγρυπνία που ξεκινάει στις 9 το βράδυ και ολοκληρώνεται μετά τα μεσάνυκτα. Αρέσει στον κόσμο αυτή η αγρυπνία και έρχονται πολλοί. Επίσης κάθε Σάββατο πρωί κάνουμε Θεία Λειτουργία στο Μετόχι της Μονής μας στην Παναγία τη Χαρακιανή. Κάθε Κυριακή πρωί η Θεία Λειτουργία γίνεται στο Καθολικό του Τιμίου Προδρόμου. Αυτός είναι ο ημερήσιος λειτουργικός κύκλος του Μοναστηριού μας».
Η ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΚΑΙ ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΗ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΤΩΝ ΠΙΣΤΩΝ
Το ιδιαίτερο ενδιαφέρον, όμως, που παρουσιάζει αυτή η μοναστική κοινότητα, είναι η εμπιστοσύνη που δείχνουν οι πιστοί στον πατέρα Παρθένιο, το οποίο επιλέγουν ως Πνευματικό τους. Πολλοί δε, και ως ψυχολόγο τους αφού εκτός από Θεολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών έχει σπουδάσει και Ψυχολογία στο Πανεπιστήμιο Κρήτης.
«Ο ανθρώπινος παράγοντας αφορά τους ευλαβείς προσκυνητές μας που έρχονται στο Μοναστήρι για να αναπαυθούν ψυχικά και να ξεκουραστούν, να προσευχηθούν και να ενδυναμωθούν μέσα από το Ιερό Μυστήριο της εξομολόγησης που γίνεται κάθε Τρίτη στον χώρο της Μονής και κάθε Σάββατο πρωί στον χώρο της Παναγίας Χαρακιανής» μας λέει ο π. Παρθένιος για να τονίσει: «Βεβαίως είναι μεγάλη και η προσκυνηματική επισκεψιμότητα και η συμμετοχή των πιστών στις Ιερές Ακολουθίες και μετά από αυτές κάθονται στο Αρχονταρίκι και συνομιλούν μαζί μας».
Ο ίδιος αναφερόμενος στο ενδιαφέρον που δείχνει ο κόσμος για την εξομολόγηση είπε: «Σκοπός μας, όπως άλλωστε συμβαίνει σε κάθε Ορθόδοξο Μοναστήρι, είναι και η προσωπική μας σωτηρία και η ανάπαυση της ψυχής μας αλλά και οι άνθρωποι που έρχονται να μπορούν να ξαποστάσουν, να αναπαυθούν, να σωθούν, να αλλάξουν τρόπο ζωής, μέσα από το όπως λέει και ο προστάτης μας Άγιος, το όμορφο αυτό και παγκόσμιο και διαχρονικό «μετανοείτε».
Ο κόσμος έρχεται στην εκκλησία. Στατιστικά, μπορώ να σας διαβεβαιώσω πως η πλειονότητα του κόσμου έρχεται εδώ και εξομολογείται είναι από 17 έως 45 ετών. Επίσης ο εκκλησιασμός των ανθρώπων είναι πολύ σημαντικό γεγονός. Έρχονται σε μας ολόκληρες οικογένειες, όχι μόνο από την περιοχή αλλά από Ρέθυμνο, Ηράκλειο, Χανιά έρχονται και συμμετέχουν ενεργά και συστηματικά».
Για το ζήτημα της εξομολόγησης των πιστών ο π. Παρθένιος τόνισε, ότι «Πολλούς προβληματισμούς και προβλήματα τους έρχονται και τα εναποθέτουν στην Εκκλησία. Έρχονται πολλοί νέοι και έχουν ενδιαφέρον οι νέοι και διψούν για τον λόγο της εκκλησίας. Και είναι μεγάλη η ευθύνη η δική μας, των κληρικών, μοναχών, του συνόλου των λειτουργών της εκκλησίας, πως θα διαχειριστούμε αυτή τη δίψα ώστε να τους αναψύξουμε και όχι να τους απογοητεύσουμε. Αυτή είναι η μεγάλη μας ευθύνη. Και αυτό λέω και στους νέους κληρικούς. Γιατί εκεί είναι και το μεγάλο στοίχημα της Ορθοδοξίας».
Ο Αγιογράφος Εμμανουήλ Ρουκούδης καθώς τοποθετεί ένα νέο θαυμάσιο ψηφιδωτό στην είσοδο της Μονής.
Ως προς τον τομέα της ψυχολογικής υποστήριξης ο ίδιος εξήγησε τα εξής: «Σπούδασα την ψυχολογία από μια περιέργεια. Ήμουν νέος πνευματικός και ερχόταν πάρα πολλοί νέοι με σοβαρά ψυχολογικά προβλήματα που είχαν περάσει από ψυχολόγους, ψυχαναλυτές και ψυχιάτρους. Είχα απορήσει τότε για τον μεγάλο αριθμό των ανθρώπων με αυτές τις παθήσεις. Και αυτή η απορία μου με έκανε να αναζητήσω το τι ακριβώς είναι η ψυχολογίας και να σπουδάσω τελικά το αντικείμενο στο Τμήμα Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης στο Ρέθυμνο στην Σχολή Ανθρωπιστικών Σπουδών. Σπούδασα με πολύ κόπο λόγω των Ιερατικών μου υποχρεώσεων και μάλιστα επέλεξα τον τομέα της κλινικής ψυχολογίας που έχει να κάνει με ασθένειες ψυχικές όπως η σχιζοφρένεια, η διπολική διαταραχή, η κατάθλιψη, γιατί ακριβώς ήθελα να δω αν θα μπορέσω και αν καταφέρω και εγώ σαν άνθρωπος και σαν κληρικός να συμβάλω στην τόνωση του ψυχικού πόνου των ανθρώπων που στις ημέρες υπάρχει περισσότερο από άλλες εποχές. Λόγω, λοιπόν, και αυτής της ιδιότητας μου βλέπω ανθρώπους με ψυχικά νοσήματα, πάντα σε συνεργασία με κάποιο ψυχίατρο που συνεργάζομαι. Δόξα τω Θεώ έχουμε καλούς επιστήμονες που διακονούν το χώρο της ψυχικής υγείας και έτσι προσπαθούμε να βοηθήσουμε τον κόσμο και με αυτό τον τρόπο».
