Στην πρόσφατη Γενική Συνέλευση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας ( ΠΟΥ) κατατέθηκε από πολλές χώρες, κυρίως της ΕΕ, ψήφισμα για τα πνευματικά δικαιώματα στα φαρμακευτικά και ιατροτεχνολογικά προϊόντα για την πανδημία από τον ιό SARS-CoV-2, γνωστό και ως “Σχέδιο Κόστα-Ρίκα”. Η πρόταση να δημιουργηθεί ένας παγκόσμιος φορέας με επικεφαλής τον ΠΟΥ, που με χρηματοδότηση από τις πλούσιες χώρες θα εξαγοράσει τις πατέντες και θα τις διαθέσει δωρεάν προς κάθε ενδιαφερόμενο (κράτη, ινστιτούτα, εταιρείες κλπ) προκειμένου να παραχθούν έγκαιρα, στις αναγκαίες ποσότητες και σε προσιτές τιμές τα κατάλληλα φαρμακευτικά και ιατροτεχνολογικά προϊόντα για την αντιμετώπιση της λοίμωξης covid-19, είναι η πολιτική απάντηση στις νέες ανισότητες που γεννά η πανδημία.
Η πρόταση του ΠΟΥ είναι εξαιρετικά ριζοσπαστική και θα αποτελέσει πρόκριμα για την συνολική αντιμετώπιση των σημερινών στρεβλώσεων που δημιουργεί η πνευματική ιδιοκτησία στη διεθνή αγορά φαρμάκου και τεχνολογιών υγείας (αδιαφάνεια στα κόστη έρευνας και ανάπτυξης (R&D) , υψηλές τιμές, καθυστερήσεις στην πρόσβαση αρκετών χωρών στην καινοτομία) .
Η σθεναρή αντίσταση των ΗΠΑ και του Ντόναλντ Τράμπ σε αυτό το σχέδιο, αποδεικνύει πως η καθολική και ισότιμη κάλυψη υγείας δεν είναι ούτε αυτονόητη ούτε δεδομένη. Αντίθετα, είναι ένα πεδίο σκληρής κοινωνικής και πολιτικής σύγκρουσης ανάμεσα στον επιθετικό νεοφιλελευθερισμό που υπερασπίζεται το εταιρικό κέρδος και στον κόσμο που διεκδικεί το δικαίωμα όλων στην Υγεία.
Η πανδημία έχει αναδείξει νέες ανάγκες αλλά και νέες προκλήσεις. Το κοινωνικό αίτημα για καθολική πρόσβαση όλων των ανθρώπων στα νέα προληπτικά, διαγνωστικά και θεραπευτικά μέσα για τον ιό SARS-CoV-2 αλλά και για κάθε καινούργια απειλή Δημόσιας Υγείας, είναι πλειοψηφικό. Η πανδημία μας δείχνει το δρόμο: ένα νέο μοντέλο στην ανάπτυξη της έρευνας και της καινοτομίας στην υγεία και στο φάρμακο, βασισμένο στη διεθνή συνεργασία, στη δημόσια χρηματοδότηση, στα ανοικτά δεδομένα, στη διαφάνεια, στις «δίκαιες» τιμές και στην προστασία των δικαιωμάτων των ασθενών, είναι αναγκαίο και εφικτό.
Ο ΣΥΡΙΖΑ, η Ευρωπαϊκή Αριστερά, οι προοδευτικές δυνάμεις, οι ενώσεις των ασθενών, τα κινήματα για την ισότιμη πρόσβαση στη φροντίδα υγείας , πρέπει να στηρίξουν με κάθε τρόπο αυτή την πρωτοβουλία του ΠΟΥ.
Ξανθός Ανδρέας , τομεάρχης Υγείας της ΚΟ του ΣΥΡΙΖΑ
