«Τούτος ο χρόνος ειν’καλός κι άλλος απού’ρχεται καλύτερος»…
….είναι μια παμπάλαιη και χαρακτηριστική ευχή του «Κλήδονα» που σηματοδοτεί το τέλος ενός χρόνου και την αρχή του καινούργιου.
Πότε; Τον Ιούνιο;
Μα είναι και τούτη η ευχή, μαζί με πολλά άλλα στοιχεία του εθίμου, ένας ακόμά συνδετικός κρίκος που ενώνει αδιάρρηκτα την Αρχαία Ελλάδα με το σήμερα μια και ο μήνας Σκυροφοριώνας
(15 Ιουνίου με 15 Ιουλίου) ήταν και ο τελευταίος μήνας του χρόνου τότε, με αποτέλεσμα οι ευχές του να αφορούν το τέλος της χρονιάς και την αρχή της άλλης.
23 Ιουνίου 2014 , Πλατεία Μικρασιατών και το Λύκειο των Ελληνίδων της πόλης μας με σχεδόν όλο του το δυναμικό επί ποδός ετοιμάζουν πυρετωδώς και την φετινή αναπαράσταση έχοντας βέβαια έτοιμο το χορευτικό μέρος μετά από επίμονες και επίπονες πρόβες μηνών.
Υπέροχες πατανίες στολίζουν την «σκηνή» και όλα τα εξαρτήματα της παράστασης τοποθετούνται επιμελώς στην θέση τους μαζί με ένα τεράστιο στεφάνι, προσφορά του κ.Ισίδωρου Μαρίνου, να σηματοδοτεί τρανταχτά το γεγονός.
Μικρά παιδιά, έφηβοι κι ενήλικες μαζί με τις ακούραστες κυρίες του Δ.Σ. και τους ταλαντούχους ,εμπνευσμένους δασκάλους του χορού κ.Μαρία Μαράκη, κ.Μαρία Παλάσση και κ.Λάμπη Νικολουδάκη αλλά και την σκηνοθέτιδα κ.Μαρία Σακκαδάκη-Σακαράκη είναι έτοιμοι να προσφέρουν ένα πολύτιμο Δώρο Πολιτισμού και Μνήμης στον τόπο…την Αναπαράσταση του Πανάρχαιου Εθίμου του Κλήδονα με τα δρώμενα, τις φωτιές, το αμίλητο νερό και τα ριζικάρικα, το κλείδωμα του Κλήδονα αλλά και το άνοιγμά του με τις σκωπτικές, χαρακτηριστικές μαντινάδες του, διανθισμένο με χορούς από την Θράκη και την Μικρά Ασία αλλά και την Κρήτη μας με τις ανάλογες πλούσιες, πανέμορφες ενδυμασίες ενώ η «ψιλή φωτιά» δηλαδή οι μικροί μαθητές χορού του Λυκείου δίνει κι αυτή το δικό της στίγμα με Κρητικούς κι άλλους Ελληνικούς χορούς.
Φέτος όμως η γιορτή αυτή έχει δύο στοιχεία που την κάνουν και πάλι να είναι κάτι το ξεχωριστό.
Το Λύκειο γιορτάζει τα 50 χρόνια αδιάλειπτης αναπαράστασης του εθίμου, με τον σημερινό περίπου τρόπο όπου τα δρώμενα βασίζονται στα κείμενα του αείμνηστου δασκάλου Νίκου Ορφανού ( η γιορτή ξεκίνησε να πραγματοποιείται πιο απλά από το 1962 επί Προεδρίας της άξιας Ρεθεμνιώτισσας αρχόντισας κ.Μαρίας Τσιριμονάκη)και με την ευκαιρία αυτή επίσης αφιερώνει τον πανηγυρικό αυτό εορτασμό στους Έλληνες Μικρασιάτες Πρόσφυγες και Μη. (Το «Μη» σημαίνει τους Μικρασιατικής καταγωγής Έλληνες που ζούν στην Ελλάδα αλλά και στην Μικρά Ασία σήμερα).
Έχοντας ετοιμάσει μία πεντάλεπτη προβολή εικόνων από παλαιότερους Κλήδονες ( στο κέντρο «Ρουσάκη» το 1964, έξω από το Λύκειο στην Προκυμαία πριν από την διαμόρφωση της πλατείας, σε γειτονιές της πόλης μας για δύο χρόνια, στο θέατρο «Ερωφίλη» με την υπερπαργωγή «Κλήδονας Πανάρχαιος Οιωνός» (1996 και 1997), στην Πλατεία Μικρασιατών αλλά και με την φαντασμαγορική περυσινή παράσταση «Χαιρετίζοντας τσι Μοίρες» στην Φορτέτζα κατά την οποία με αξιοθαύμαστο,
-2-
αριστοτεχνικό κι ευρηματικό τρόπο η σκηνοθέτης κ.Μαρία Σακκαδάκη συνέδεσε το έθιμο με τα 100 χρόνια Ένωσης της Κρήτης μας με την μάνα Ελλάδα ενώ 150 ηθοποιοί και χορευτές μαζί με τους δασκάλους χορού (εδώ ήταν και η κ.Μαρία Κλαψινού) έδωσαν τον καλύτερο εαυτό τους προσφέροντας ένα υπερθέαμα που ακόμα συζητιέται), η Πρόεδρος του Λυκείου βρήκε την ευκαιρία να αναφερθεί με συγκίνηση αλλά και υπερηφάνεια σε πρόσωπα που έχουν φύγει αλλά και σ’αυτά που ακόμα είναι κοντά στο Σωματείο αλλά δεν συμμετέχουν πιά και που έχουν συμβάλλει τα μάλα στην διατήρηση αυτού του εθίμου και της αναπαράστασής του όπως οι αείμνηστοι: Παρασκευάς Μενιουδάκης (ο αναντικατάστατος, ο άρχοντας στην κάθε του κίνηση, πρωτοχορευτής ), ο Λευτέρης Κοκονάς που έφυγε τόσο γρήγορα, ο πολυαγαπημένος και τόσο πιστός φίλος του Λυκείου μας Τάσος Θεοδωράκης ,ο Χαρίτος Καναβάς , ο Σπύρος Γαλερός, ο Μανώλης Θεοδωσόπουλος, ο Κώστας Δαφέρμος, ο Ανδρέας Μπικάκης, ο Μανώλης Κλάδος, η Μιράντα Συγγελάκη κ.α. αλλά και οι υπέροχοι παλιοί χορευτές μας που είναι ακμαίοι και σήμερα όπως ο θαυμάσιος πρωτοχορευτής μας κ.Κυριάκος Σπιθουράκης, ο κ.Μανώλης Σπυριδάκης, ο κ.Θάνος Αραπλής με την αδελφή του Ιωάννα η κ.Γιούλια Πετρακάκη, η κ.Ελπίδα Πίσσα, οι επί 23 χρόνια δάσκαλοι χορού του Λυκείου κ.Στέλιος Γεωργιουδάκης και Άννα Παχιαδάκη-Γεωργιουδάκη κ.α.
Όσον αφορά την αφιέρωση της φετινής αναπαράστασης στους Έλληνες Μικρασιάτες Πρόσφυγες και Μη, η Πρόεδρος αναφέρθηκε στα 100 χρόνια από το ξεκίνημα της Γενοκτονίας, του Ολοκαυτώματος, του Ξεριζωμού του Ελληνισμού το 1914 με τις φρικτές σφαγές στα παράλια της Μικράς Ασίας στην Νέα και Παλαιά Φώκαια στις οποίες ο Γάλλος Περιηγητής και Αρχαιολόγος Rene Mureaux μεταξύ άλλων φρικαλεοτήτων που περιγράφει βεβαιώνει πως με τα ίδια του τα μάτια είδε στα τσιγγέλια στα χασαπιά οι Τούρκοι να έχουν κρεμάσει κατακρεουργημένα πτώματα Ελλήνων κάτω από επιγραφή που έλεγε «Το γκιαούρικο κρέας τζάμπα!» καθώς και στην ίδρυση τότε των ανατριχιαστικών Ταγμάτων Εργασίας (αμελέ ταμπουρού) στα οποία εξαναγκαστικά καταδίκαζαν άνδρες και νεαρά αγόρια σε ατελείωτες πορείες θανάτου και στα οποία χάθηκαν με φρικτό τρόπο χιλιάδες χιλιάδων Έλληνες της Μικράς Ασίας και του Πόντου. Στην συνέχεια αναφέρθηκε στο 1922 και τους 1,5 εκατομμύριο πρόσφυγες σε μια πτωχή, νεοαπελευθερωμένη Ελλάδα των 3,5 εκατομμυρίων, με νεκρούς και αγνοουμένους στους μαρτυρικούς τόπους, πολλά εκατομμύρια. Στην κατάμεστη πλατεία Μικρασιατών όλοι παρακολουθούν με κατάνυξη και την αναφορά στο βιβλίο του τότε Αμερικανού πρέσβυ στην Σμύρνη Τζώρτζ Χόρτον που στο βιβλίο του «Η μάστιγα της Ασίας» αναφέρει τα συγκλονιστικά γεγονότα της καταστροφής της Σμύρνης και δηλώνει κατηγορηματικά, αφού έζησε ως εκπρόσωπος των Ηνωμένων Πολιτειών τις απίστευτα δραματικές και αποτρόπαιες εκείνες ώρες: «..ντρέπομαι που είμαι άνθρωπος..»!
Τέλος η Πρόεδρος τόνισε πως ένας λαός που ξεχνά ή αγνοεί την Ιστορία του είναι καταδικασμένος να την ζήσει ξανά στην πιο σκληρή μορφή της και έκλεισε την παρουσίασή της με την αρχική ευχή: «Τούτος ο χρόνος είν’καλός κι άλλος απού’ρχεται καλύτερος»…
Βέβαια αμέσως ακολούθησαν οι ευχαριστίες προς τον Δήμο Ρεθύμνης και τις Υπηρεσίες του για την διάθεση του χώρου και την μεταφορά των εξαρτημάτων, προς τους πολύτιμους συνεργάτες του ηθοποιούς που χρόνια τώρα βοηθούν το Λύκειο στην αναπαράσταση του Κλήδονα και όχι μόνον, κ.Γιώργο Αποκορονιωτάκη, κ.Κώστα
-3-
Κοντογιάννη και κ.Μάρκο Πελαντάκη, τον εξαίρετο λυράρη κ.Μιχάλη Παυλάκη που με τον κ.Στρατή Μαμαλάκη και τον κ.Μιχάλη Ντακάκη στα λαούτα συνόδεψαν τους Κρητικούς χορούς , όλους όσους βοήθησαν στην πραγματοποίηση και επιτυχία της βραδιάς και τους Ρεθεμνιώτες αλλά και τους ξένους που την παρακολούθησαν. Επίσης ευχαρίστησε τον Σύλλογο Ρεθυμνίων Μικρασιατών που δάνεισε τις φορεσιές του στο Λύκειο των Ελληνίδων για την γιορτή αυτή και τον πρόεδρό του κ.Μανώλη Χατζηκωνσταντίνου καθώς και τον κ.Παρασκευά Συριανόγλου (πρώην πρόεδρο του συλλόγου), που με αγάπη αγκάλιασε αυτή την εκδήλωση και πρόσφερε απλόχερα, συμβουλές, γνώσεις και πικάντικες μαντινάδες που τραγουδούσαν σ’εκείνα τα πλούσια μα τόσο πονεμένα μέρη, κατά το έθιμο του Κλήδονα που κι αυτοί σαν γνήσιοι Έλληνες γιόρταζαν στις 23 και 24 του Ιουνίου.
Τις τραγούδησε κι αυτές ο Μιχάλης ο Παυλάκης στο άνοιγμα του Κλήδονα κι ο κόσμος γέλασε με την ψυχή του.
Πάντως η κορυφαία στιγμή της βραδιάς που κατασυγκίνησε και κυριολεκτικά συγκλόνισε, κατά κοινή ομολογία, τους πάντες, ήταν η στιγμή που 16 κοπέλες του Λυκείου, ντυμένες Μικρασιάτισσες κρατώντας στα χέρια ρεσό σε γυάλινα βαζάκια, παρουσίασαν μέσα στο σκοτάδι, στις ανταύγιες της φωτιάς μόνον, τον Μυτιληνιό, τελετουργικό χορό που χόρεψαν οι γυναίκες της Μυτιλήνης με δάκρυα στα μάτια, βλέποντας την πανέμορφη κι αγαπημένη τους Σμύρνη, να καίγεται!
Άνθρωπος δεν κουνήθηκε! Τόσο απίστευτα εκφραστικά ήταν τα πρόσωπα και η κίνηση των Ρεθεμνιωτισσών χορευτριών , τόσο κατανυκτική και υποβλητική η μουσική και η ατμόσφαιρα που δημιουργήθηκε ώστε πραγματικά κι αυτόματα, ο χορός αυτός σημάδεψε στις καρδιές όλων μας την όλη εκδήλωση!
Ναι! Ήταν το κάτι άλλο και ο φετινός Κλήδονας του Λυκείου των Ελληνίδων!
Ας είναι λοιπόν και ο καινούργιος χρόνος καλύτερος ή μπάς κι αυτά τα λένε μόνο στον Κλήδονα;
