Σαλέπι ονομάζεται το φυτό με την λατινική ονομασία Orchis mascula, αλλά και το άλευρο το οποίο παρασκευάζεται από τους βολβούς του, που είναι ξηροί κόνδυλοι διαφόρων ειδών της οικογένειας Ορχείδες.

Περιγραφή

Το φυτό είναι ποώδες και πολυετές, πράσινο στη βάση και μοβ στην κορυφή. Το ριζικό σύστημα αποτελείται από δύο στρόγγυλους ή ελλειψοειδείς κονδύλους. Τα φύλλα είναι συγκεντρωμένα στη βάση του βλαστού και είναι επιμήκη και λογχοειδή με χρώμα ανοιχτό πράσινο, μερικές φορές με καφέ -μοβ στίγματα. Το μέγεθος του άνθους είναι περίπου 2,5 εκατοστά και το χρώμα ποικίλλει από ροζ σε μοβ. Ανθίζει από τον Απρίλιο έως τον Ιούνιο. Στην Ελλάδα απαντάται κυρίως στην οροσειρά της Πίνδου, στην Ροδόπη και στο όρος Βέρνο, σε φυσικούς λειμώνες ως υδροχαρές φυτό. Καλλιεργείται γενικά στις Βαλκανικές χώρες και στη Μέση Ανατολή.

Άλλα είδη

ΣτηνΙνδία και σε άλλες ανατολικές χώρες, το σαλέπι λαμβάνεται και από άλλα είδη φυτών με την ονομασία Κυνόρχις, ενώ στην Ωκεανία χρησιμοποιούνται ως σαλέπι τα κονδυλώδη ριζώματα του φυτού Τάκκα ή  πτεροσχιδής.

Επεξεργασία -Οφέλη στον Οργανισμό

Οι κόνδυλοι αρχικά βρέχονται με ζεματιστό νερό για να απομακρυνθεί το αιθέριο έλαιο που περιέχουν και το οποίο αν παραμείνει, προσδίδει στο σαλέπι γεύση πικρή και δυσάρεστη. Στην συνέχεια αποξηραίνονται και αλέθονται.

Από τη σκόνη σαλέπι   παρασκευάζεται  αφέψημα, το οποίο γλυκαίνεται με ζάχαρη ή μέλι και αρωματίζεται με κανέλλα ή πιπερόριζα.

Το σαλέπι όταν διαλύεται στο νερό δημιουργεί ένα πυκνόρρευστο υγρό που  θεωρείται κατάλληλο για ανακούφιση του βήχα , του άσματος και του στομαχόπονου. Οι θεραπευτικές ιδιότητες του φυτού αυτού οφείλονται στις περιεχόμενες  αραβίνη, τραγανθίνη  και στο πολύ περιεχόμενο άμυλο.

Παίζει σημαντικό ρόλο στην υγεία των οστών, στην ανάπτυξη του μυοσκελετικού συστήματος, στην πήξη του αίματος και στην επιδιόρθωση των ιστών και κυττάρων.

Ιστορία

Ιστορικά για το φυτό αυτό και στις θεραπευτικές του ιδιότητες αναφέρονται ο Ιπποκράτης, ο Ασκληπιός, ο Θεόφραστος και ο Γαληνός  και συγκεκριμένα το θεωρούσαν θαυματουργό βότανο, γιατί ήταν καταπραϋντικό για το στομάχι, το βήχα, μαλακτικό για το λαιμό και αποσυμφορητικό του αναπνευστικού.