Θα προσπαθήσω να επισημάνω τα μεγάλα προβλήματα της υπαίθρου. Τα τελευταία 50-60 χρόνια, δηλαδή μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο και στη συνέχεια τον αδελφοκτόνο εμφύλιο, η ελληνική ύπαιθρος ήταν σε τραγική κατάσταση. Τολμώ να επισημάνω το γεγονός ότι σε λιγότερο από δύο δεκαετίες έκανε άλματα προόδου!!! Σίγουρα με τη βοήθεια των συμμάχων (υπόψιν σχέδιο Μάρσαλ), αλλά σίγουρα και τη φιλότιμη προσπάθεια του λαού και των κυβερνήσεών του.
Αυτή την πρόοδο ανέκοψε η επιβολή της δικτατορίας, αν και τότε υπήρξαν ορισμένες προσπάθειες αποσπασματικές, δίχως ουσιαστικό αποτέλεσμα. Η μεταπολίτευση ξεκινά με τις καλύτερες προϋποθέσεις!!! Υπήρξαν αρκετές και σοβαρές προσπάθειες για ανάπτυξη απ’ όλες τις κυβερνήσεις. Για μια εικοσαετία τα Ινστιτούτα – Ερευνητικά Κέντρα και τα τέσσερα ΚΕΓΕ της Κρήτης, προσέφεραν τα μέγιστα. Αρχές του 2000 αρχίζει η αντίστροφη μέτρηση. Υποχρηματοδότηση, υπολειτουργικότητα. Ο αγροτικός κόσμος αυτός που έχει μείνει, χρειάζεται συνεχή ενημέρωση και εκπαίδευση, από δημόσιες υπηρεσίες. Δυστυχώς όμως το μόνο που υπάρχει είναι αυτοί οι ολίγοι φιλότιμοι επαγγελματίες που εκτελούν χρέη ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΩΝ.
Ο πρωτογενής τομέας στην Ελλάδα έχει μεγάλες παθογένειες. Η μεγαλύτερη είναι ο πολυτεμαχισμός του κλάδου, βασική αιτία της ερήμωσης της υπαίθρου. Δεν είναι τυχαίο το σημερινό γεγονός, όπου πάνω από το 50% της ελληνικής γης μένει ακαλλιέργητο!!! Κανείς δεν συγκινείται. Το μόνο που απασχολεί την εκάστοτε κυβέρνηση και αντιπολίτευση, είναι η τουριστική κίνηση. Όχι ότι αυτό δεν είναι πρόβλημα, αλλά προέχει η ύπαρξη ενδιαφέροντος για την ύπαιθρο!!!
Δεύτερο μεγάλο πρόβλημα της ερήμωσης της υπαίθρου, είναι τα υψηλά επιτόκια δανεισμού των τραπεζών. Όλη η Ευρώπη έχει χαμηλά επιτόκια δανεισμού. Κανείς δεν κατάλαβε σ’ αυτή τη χώρα γιατί η Αγροτική Τράπεζα έγινε δώρο στην Πειραιώς! Δεν λέω ότι με την Αγροτική Τράπεζα είχε σωθεί η ύπαιθρος, αλλά ήταν η μοναδική τράπεζα που είχε Πανελλαδικά Γεωτεχνική Υπηρεσία, έκανε δωρεάν μελέτες για τους αγρότες και γενικά είχε γίνει το σπίτι του αγροκτηνοτρόφου.
Τρίτο μεγάλο πρόβλημα που συμβάλει στην ερήμωση της υπαίθρου είναι η παντελής έλλειψη ενημέρωσης και εκπαίδευσης. Κανείς αγροτοκτηνοτρόφος Έλληνας δεν γνωρίζει για ποιο λόγο τα 55 Κέντρα Γεωργικής Εκπαίδευσης (ΚΕΓΕ) που λειτουργούσαν σε όλες τις Νομαρχίες της χώρας, τώρα και χρόνια έκλεισαν! Είναι γνωστό ότι αυτά τα ΚΕΓΕ είχαν δημιουργηθεί επί υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης του κ. Σημίτη, με δάνειο από τη Διεθνή Τράπεζα εκατό εκατομμυρίων δραχμών. Δεν γνωρίζω ένα έχει αποπληρωθεί αυτό το δάνειο. Η προσφορά των ΚΕΓΕ στον αγροτοκτηνοτρόφο της χώρας ήταν τεράστια, αλλά και στην αγρότισσα μητέρα και σύζυγο πραγματοποιούντο κάθε χρόνο ειδικά εκπαιδευτικά προγράμματα σχετικά με μεταποίηση, χειροτεχνία, υφαντική κ.α. Το ΚΕΓΕ στο Ρέθυμνο πρωτοστάτησε σε όλους τους τομείς, σε εκπαίδευση νέων αγροτών μέσα σε λίγα χρόνια, με αρκετές χιλιάδες εκπαιδευμένους. Απλές και ενημερωτικές εκπαιδεύσεις σε όλους τους τομείς των αγροτοκτηνοτρόφων μας. Αλλά το σημαντικότερο ήταν ότι κάθε εκπαιδευτική δραστηριότητα συμπεριελάμβανε και έκδοση γραπτού πτυχίου! Τέτοια μικρά εγχειρίδια ήταν πολύ σημαντικά εφόδια για τους εκπαιδευόμενους.
Υπήρξαν σημειώσεις, όπως λέγαμε, για αμπελουργία, μελισσοκομία, ελαιοκομία, αιγοπροβατοτροφία κ.α. Αυτά τα έντυπα κυκλοφορούν ακόμα και σήμερα. Βέβαια, όλα μα όλα, μετά 20-25 χρόνια χρειάζονται βελτιώσεις.
Άλλο κεφαλαιώδες θέμα που συμβάλει στην ερήμωση της υπαίθρου, είναι η δυσκολία εξεύρεσης συντρόφου για τους αγροτοκτηνοτρόφους. Τις τελευταίες δεκαετίες έχει γίνει μάστιγα. Αποτέλεσμα η αύξηση της υπογεννητικότητας. Αν δεν γίνει κάτι να αλλάξει αυτά τα δεδομένα, σε λίγο θα μιλάμε για εθνική τραγωδία.
Την ίδια ώρα έχουμε μια τεράστια εισβολή ξένων υπηκόων που εγκαθίσταται μόνιμοι κάτοικοι σε μικρά και μεγάλα χωριά της Ελλάδας. Βλέπουμε τον Κάτω Αποκόρωνα, όπου οι ξένοι μόνιμοι κάτοικοι εκλέγουν και δημοτικούς συμβούλους! Αν συνεχιστεί αυτό το φαινόμενο υπάρχει κίνδυνος πληθυσμιακής αλλοίωσης. Το μεγάλο έγκλημα στον αγροτικό χώρο, είναι ότι η Ελλάδα προχωρεί χωρίς συγκροτημένο Αναπτυξιακό Σχέδιο. Έχουμε πλούτο αναξιοποίητο και τον οποίο αξιοποιούν για λογαριασμό τους ξένες χώρες. Είναι δυνατόν ακόμα και σήμερα να εξάγεται ΧΥΜΑ ελαιόλαδο! Έστω και σήμερα όλοι οι εμπλεκόμενοι σε επίπεδο Κρήτης να συνεργαστούν, έτσι ώστε το χρυσάφι μας να εξάγεται τυποποιημένο, με μία ονομασία ΛΑΔΙ ΚΡΗΤΗΣ.
Υπάρχουν πολλά τυποποιητήρια σε πάρα πολλές συνεταιριστικές οργανώσεις αναξιοποίητα. Τα εγκλήματα γι’ αυτήν την βασανισμένη πατρίδα, την Ελλάδα, δεν έχουν τελειωμό! Ταξιδεύουν βολβοί τουλίπας από την επαρχία Αμαρίου στην Ολλανδία, όπου σήμερα αποτελεί εντατική καλλιέργεια για όλη την Ευρώπη. Υπάρχει και Τράπεζα Τουλίπας. Καταλαβαίνετε την αξία της καλλιέργειας. Έγκλημα είναι γι’ αυτήν τη βασανισμένη πατρίδα το κλείσιμο της Κιτρένωσης!!. Μιας συνεταιριστικής επιχείρησης -σε ειδικό καθεστώς- με ισχυρή στήριξη από το κράτος, και το σπουδαιότερο δίχως ανταγωνισμό – μονοπώλιο!!
Έγκλημα είναι το γεγονός ότι από τα βουνά και τους κάμπους της Κρήτης ταξιδεύουν για την Ευρώπη -κυρίως για τη Γερμανία- τόνοι αρωματικών και άλλων βοτάνων, δάφνης, φασκόμηλου, γαϊδουράγκαθου κ.α. για να παράγουν φάρμακα, αρώματα κ.α. Αν όλα αυτά τα εγκλήματα δεν διορθωθούν, δεν θα μπορέσει η βασανισμένη πατρίδα να έχει μέλλον!
Επίλογος όλων αυτών είναι ότι πρέπει να σοβαρευτούμε! Και τι εννοώ: όλα τα κόμματα να συμφωνήσουν σε ένα κοινό αναπτυξιακό σχέδια όπου: α. θα βάζει στόχο την αύξηση της παραγωγής προϊόντων, β. την αξιοποίηση του ορυκτού πλούτου, γ. την πάσης φύσεως αξιοποίηση και μεταποίηση όλων των προϊόντων της ελληνικής γης. Και τέλος, να υπάρξει σταθερή και μόνιμη σχέση με τον τουριστικό τομέα να καταναλώνει ελληνικά προϊόντα.
Ευστάθιος Σταγάκης
Συνταξιούχος γεωπόνος
