«ΝΑ ΑΝΑΛΑΒΟΥΝ ΟΛΟΙ ΤΙΣ ΕΥΘΥΝΕΣ ΤΟΥΣ» ΛΕΕΙ Ο ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΟΥΣΗΣ
Με την Κρήτη να αντιμετωπίζει την γενική κατακραυγή σε ολόκληρη την χώρα, ο προβληματισμός είναι πλέον έντονος στην κοινωνία, η οποία για ακόμα μια φορά παρακολουθεί τα γεγονότα με αμηχανία και κυρίως με πολλά ερωτηματικά για το πως θα πρέπει να εξελιχθεί η όλη κατάσταση που επικρατεί στο νησί.
Διότι δεν είναι μόνο τα τραγικά γεγονότα στα Βορίζια του Ηρακλείου. Είναι και η πρόσφατη αποκάλυψη της λεγόμενης «Μαφίας των Χανίων», υπόθεση που ξεγύμνωσε όσο καμιά άλλη στο παρελθόν μεγάλο μέρος του προβλήματος στο νησί μας ενώ το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ αποτελεί ακόμα μια απόδειξη της νοσηρής νοοτροπίας που κυριαρχεί σε μεγάλο μέρος του πληθυσμού.
«Δυστυχώς είναι κουλτούρα η εγκληματικότητα στην Κρήτη» τονίζει με απόλυτη ειλικρίνεια ο Ομότιμος Καθηγητής Εγκληματολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών Γιάννης Πανούσης.
Ο διακεκριμένος επιστήμονας, πρώην Υπουργός και πρώην Πρύτανης του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, μιλώντας στην εφημερίδα «Ρέθεμνος» έθεσε «επί τον τύπων των ήλων» το πρόβλημα τονίζοντας πως είναι σειρά ερωτηματικών που πρέπει να απαντηθούν σχετικά με τους λόγους που μας έχουν οδηγήσει σε αυτές τις έκνομες και παράλογες συμπεριφορές ενώ ο ίδιος τονίζει πως αποτελεί πλέον σοβαρή ευθύνη της πολιτείας με όποιο θεσμικό τρόπο αυτή εκπροσωπείται και λειτουργεί αλλά και όλων των πολιτών, να ανοίξουν μια σοβαρή διαδικασία απάντησης σε όλα τα ερωτήματα που δημιουργούνται και «εκρίζωσης» του παραλογισμού που επικρατεί.
Και είναι αλήθεια πως κανένας δεν μπορεί να κρυφτεί πίσω από το δάκτυλο του. Όλοι έχουν το δικό τους μερίδιο ευθύνης. Από τον γονιό, το εκπαιδευτικό σύστημα, την αυτοδιοίκηση, όλα τα θεσμικά όργανα, την εκκλησία και όλους τους θρησκευτικούς και πολιτιστικούς φορείς. Πάνω από όλους, το πολιτικό σύστημα της χώρας που όλα αυτά τα χρόνια όχι μόνο αδρανεί αλλά δίνει την εντύπωση πως καλύπτει αυτή την κατάσταση, δυστυχώς πολυσχιδώς και ευσχήμως. Ουδείς μπορεί πια στην Κρήτη να απεκδυθεί των ευθυνών. Όλοι, κάπου έχουν φταίξει.
ΕΙΝΑΙ ΚΟΥΛΤΟΥΡΑ
Η παρανομία στην Κρήτη είναι κουλτούρα. Αυτό υποστηρίζει ο Γιάννης Πανούσης, λέγοντας χαρακτηριστικά στην εφημερίδα μας: «Τα αίτια γενικώς στην εγκληματικότητα, είναι γενικά. Αυτό που μας ενδιαφέρει για την Κρήτη είναι πως υπάρχει μία κουλτούρα της οπλοφορίας, η οποία και αλλού υπάρχει για συγκεκριμένους λόγους. Για παράδειγμα στην Αθήνα κάποιος έχει όπλο γιατί φοβάται μην μπουν στο σπίτι του για ληστεία και τον σκοτώσουν. Στην περίπτωση της Κρήτης θα πρέπει λοιπόν να δώσουμε συγκεκριμένες απαντήσεις. Πρέπει να δούμε περιοχές, κατηγορίες ανθρώπων και κοινωνικά στρώματα όπου αυτή την κουλτούρα της οπλοφορίας γίνεται οπλοχρησία και για ποιο συγκεκριμένο λόγο. Να δούμε, δηλαδή, το νόημα που έχει στην Κρήτη η κτήση όπλου και η χρήση. Δηλαδή η μπαλωθιά, παραδείγματος χάρη, τι είναι; Είναι ένα έθιμο; Σε κάθε περίπτωση είναι παράνομο, όπως και η κτήση καλάσνικοφ είναι παράνομη, δεν είναι ένα περίστροφο ή ένα κυνηγετικό».
Ερωτήματα, λοιπόν, που ζητούν απαντήσεις και που προφανώς απαιτείται «βαθιά ανάγνωση» των δεδομένων για να απαντηθούν, αποτελούν την ρίζα ενός προβλήματος που όσο και αν καταβάλλεται προσπάθεια από πολλές πλευρές να προσδιοριστεί ως εθιμικό κατάλοιπο, προφανώς και δεν βρίσκει βάση να στερεωθεί.
Και αυτό το αποδεικνύουν και τα πρόσφατα γεγονότα στα Βορίζια. Επιχειρήθηκε να χαρακτηριστεί το όλο επεισόδιο ως απόρροια βεντέτας. Όμως για όσους γνωρίζουν τι είναι βεντέτα, προφανώς και όλα αυτά που διαδραματίστηκαν εκεί, μόνο βεντέτα δεν ήταν.
Απαντώντας σε αυτό ο Γιάννης Πανούσης δήλωσε στην εφημερίδα «Ρέθεμνος», ότι η υπόθεση στα Βορίζια «Προφανώς εντάσσεται και στο ειδικό πλαίσιο της οπλοφορίας, αλλά εδώ έχουμε να κάνουμε με ένα ξεκαθάρισμα λογαριασμών, ούτε βεντέτες, ούτε όλα αυτά τα οποία μπορεί να φανταστεί ο καθένας».
Δεν είναι βεντέτα τονίζει και συνεχίζει: «έχει να κάνει με συγκρούσεις οργανωμένων συμφερόντων και οργανωμένων ομάδων, ένοπλων ομάδων, οι οποίοι κάνουν διάφορα πράγματα. Δεν σκοτώνονται για την τιμή. Σκοτώνονται για διάφορα πράγματα, τα οποία έχουν να κάνουν με όλη την οικονομική δραστηριότητα. Το ότι θέλουν να το ονομάσουν βεντέτα είναι για να του δώσουν ένα μυθολογικό, μυθικό, ηρωικό χαρακτήρα. Να μην πούμε ότι είναι έγκλημα, να πούμε πως είναι βεντέτα. Είναι η τιμή. Είναι η προσβολή. Τίποτα από αυτά δεν υπάρχει».
Και τονίζοντας έντονα πως είναι απολύτως εγκληματικές οι πράξεις στα Βορίζια και δεν συνάδουν με πράξεις βεντέτας, ο Γιάννης Πανούσης τονίζει «Ας το ψάξει η αστυνομία και να βρει τι ακριβώς ήταν ο λόγος που υπήρξε αυτή η ασύμμετρη αντίδραση» και εξηγώντας πως δεν είναι μια απλή υπόθεση να βομβαρδίζεις ένα σπίτι και να ανοίγεις πυρ στην μέση του χωριού πυροβολώντας αδιακρίτως, θα πει: «Εκεί όλα αυτά που έγιναν δείχνουν κάτι άλλο. Σε μια βεντέτα δεν σκοτώνεις όποιον περνάει από τον δρόμο. Άρα λοιπόν εκεί είναι άλλο. Εκτός αν πεις ότι είναι τρελοί όλοι, οπότε εντάξει, αυτό είναι ένα άλλο ζήτημα. Όμως, δεν είναι κανένας τρελός. Πρέπει να ψάξουν να βρούνε τα πραγματικά αίτια εκεί πέρα του συγκεκριμένου περιστατικού, ειδάλλως θα χαθούμε στις γενικεύσεις περί του τι είναι η ψυχή του κρητικού, τι είναι η λεβεντογέννα Κρήτη και πάει λέγοντας».
ΔΥΣΚΟΛΗ ΥΠΟΘΕΣΗ Η ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ
Το ζητούμενο για την σύγχρονη Κρήτη είναι η αντιμετώπιση αυτής της έκνομης «λογικής» που έγινε παθητικά αποδεκτή και σήμερα αποτελεί καθημερινότητα.
«Αν εγώ έχω ένα όπλο και κάνω μαγκιές είναι εύκολο να το αντιμετωπίσει η έννομη τάξη, ακόμη και η τοπική κοινωνία» είπε ο καθηγητής Γιάννης Πανούσης για να συμπληρώσει: «Όταν όμως το αφήνουμε για 50-100 χρόνια, αυτό να γίνεται “εθιμικό”, αυτό είναι δύσκολο να το ξεριζώσεις. Διότι εκεί εμπεριέχονται στοιχεία ταυτότητας, ηρωισμού, ανδρισμού, τα οποία μεταφέρονται πολιτισμικά από τον παππού στον γιο, και από τον γιο στον εγγονό».
Προφανώς και είναι δύσκολη η υπόθεση αντιμετώπισης ενός τέτοιου παραλογισμού που επικρατεί. Και προφανώς απαιτούνται κινήσεις εξειδικευμένης παρέμβασης. Στο ερώτημα πως μπορεί να γίνει μια σοβαρή προσπάθεια για την εξάλειψη τέτοιων φαινομένων ο κ. Πανούσης απάντησε: «Εδώ πρέπει να ξεριζωθούν αυτά τα πράγματα με διάφορες κινήσεις. Πρώτη κίνηση να σταματήσει ο κύκλος του αίματος. Πρώτο και κυριότερο. Δεν συζητάμε τι είναι η παιδεία, τι είναι ο άνθρωπος, τι είναι ο κρητικός. Κοιτάμε να τελειώσουμε εκεί. Δηλαδή να μπορέσει η αστυνομία να περιορίσει αυτόν τον κύκλο για να μην έχουμε τώρα στην προσαγωγή, στην εκδίκαση κι άλλα πράγματα. Αυτό είναι το βασικό. Το δεύτερο είναι να μιλήσει λίγο η τοπική κοινωνία. Να μίλησαν οι παπάδες, οι δικηγόροι, οι γιατροί, να πουν, παιδιά, τι είναι αυτά που γίνονται; Δεν υπάρχει κανένας; Δύο οικογένειες είναι όλες κι όλες που αλληλοπυροβολιούνται; Οι άλλοι τι κάνουν; Κι αν μην είναι του χωριού, ας είναι του Ηρακλείου ο δικηγορικός σύλλογος. Ας είναι διανοούμενοι. Κανείς δεν μιλάει; Και τρίτον είναι ότι το πολιτικό σύστημα εν τω συνόλω του, πάντα η κυβέρνηση έχει τον κύριο λόγο, αλλά εν τω συνόλω θα πει ότι ο νόμος είναι ένας, ισχύει για όλους, τελειώσαμε. Δεν υπάρχει αυτό το πράγμα, ο νόμος είναι ένας, αλλά αν είσαι ιδεολογικά διαφορετικός σε συγχωρούμε. Αν υπάρχει τοπικιστικός νόμος, υπάρχει περιφερειακός νόμος, υπάρχει νόμος των γιατρών, των καθηγητών. Δεν υπάρχει τέτοιο πράγμα. Ο νόμος είναι ένας. Με το νόμος είναι ένας και όπου γίνεται παρέκλιση τιμωρείται, θα κλείσει το φαινόμενο. Εκεί που υπάρχουν φύλακες, αυτοί είναι εύκολο να ξεριζωθούν, δεν είναι τίποτα αυτό το πράγμα. Το θέμα είναι να καταλαβαίνει ο άλλος ότι ο νόμος είναι ένας».
