EΠΙΚΑΙΡΑ ΚΑΙ ΔΙΑΚΑΙΡΙΚΑ
του Γιώργου Φρυγανάκη
Ξαφνικά, μέσα από τον καταιγισμό των πολιτικών λόγων της πρόσφατης συνεδρίασης της Βουλής για την ψήφο εμπιστοσύνης στην κυβέρνηση, εκτοξεύτηκαν οι δύο αραχνιασμένες λέξεις του τίτλου, που έβγαλε από το λεξοντούλαπο ο γνωστός για τις ατάκες του αργηγός του ΛΑ.ΟΣ για να σκιαγραφήσει τους δύο βασικούς πρωταγωνιστές του πολιτικού σήριαλ των ημερών μας, τον αρχηγό της αξιωματικής αντιπολίτευσης και τον πρωθυπουργό αντίστοιχα, που αποκαλεί και «παιδιά της Βοστώνης»
Οι χαρακτηρισμοί αυτοί, ανεξάρτητα αν υιοθετεί κανείς την απόδοσή τους στα συγκεκριμένα άτομα, πήραν αυτόματα τη θέση τους στο λεξικό του… «πολιτικού πολιτισμού» μας, δίπλα σε άλλες… απείρου κάλλους, όπως: «αρχιερέας της διαφθοράς», «κλέφτες», «λαμόγια», «Καραγκιόζηδες», «Κολλητήρια του Καραγκιόζη», «τζιτζιφιόγκοι», «τραμπούκος», «μαλάκ…», «τσάμπα μάγκας» «ανεύθυνοι» «προδότες», «τυχοδιώκτες», «ψεύτες», «παρανοϊκοί» κλπ, κλπ, με τους οποίους αλληλοστολίζονται ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια αρκετοί πολιτικοί μας, δικαιολογώντας τους ως πομποί, αλλά αγανακτώντας ως δέκτες
Εκείνο, βέβαια, που κέντρισε άμεσα το ενδιαφέρον δεν ήταν μόνο το άγνωστο -τουλάχιστον στο ευρύ κοινό- περιεχόμενό των λέξεων αυτών όσο η ακουστική τους, που ευνοεί -είναι αλήθεια- την επιπόλαια παρετυμολογία τους.
Οι συνετοί, φυσικά, κατέφυγαν σ’ ένα λεξικό, όπου έμαθαν ή θυμήθηκαν ότι:
- Σπουδαρχίδης ή σπουδάρχης: σημαίνει το πρόσωπο που επιδιώκει με κάθε τρόπο την απόκτηση θέσεων και αξιωμάτων και ετυμολογικά προέρχεται από τη λέξη σπουδή (βιασύνη, ζήλος) και την κατάληξη -άρχης (από το άρχω).
- Αρχολίπαρος: σημαίνει το πρόσωπο που επιδιώκει με κάθε τρόπο την εξουσία. και ετυμολογικά προέρχεται από τις λέξεις αρχή (εξουσία) και λίπαρος (από το λιπαρώ, δηλ. παρακαλώ θερμά, εξού και εκλιπαρώ)
Και τα δύο, δηλαδή, «κοσμητικά» επίθετα είναι συνώνυμα των: αρχομανής, εξουσιομανής, φίλαρχος ή καρεκλοκένταυρος, άσχετα αν κάποιοι φορείς τους διατείνονται ότι «δεν είναι κολλημένοι στις καρέκλες» ή ότι «είναι αντιεξουσιαστές στην εξουσία» ή ότι αναλαμβάνουν την εξουσία ως μια αυτοθυσία «για την πατρίδα». Η μόνη διαφορά τους είναι ότι στη δεύτερη περίπτωση, του «αρχολίπαρου», προσδιορίζεται περισσότερο ο τρόπος ικανοποίησης της αρχομανίας.
Οι λέξεις, βέβαια, εκτός από τη μεταξύ τους, έχουν ετυμολογική συγγένεια και με τη λέξη αρχοντ-άνθρωπος∙ όχι όμως και εννοιολογική όταν αυτή η λέξη σημαίνει: άνθρωπο με χαραχτήρα και συμπεριφορά που εμπνέει σεβασμό.
Έτσι, ας είναι καλά ο Μπαμπινιώτης, καταλάβαμε ότι η λέξη σπουδ-αρχίδης δεν έχει καμία ετυμολογική συγγένεια με τη λέξη αρχίδ…, της οποίας το αρχικό α- προέρχεται από τη συμπροφορά της λέξης ορχίδια με το άρθρο τα. Έχει όμως εννοιολογική συγγένεια, καθώς το δεύτερο συνθετικό της παίρνει τη μεταφορική σημασία απαξιωτικού και υβριστικού χαραχτηρισμού.
Η ιστορία, παγκόσμια και εθνική, ή η άμεση βιωματική εμπειρία είναι αδιάψευστοι μάρτυρες της συμπεριφοράς ανθρώπων της συνομοταξίας των σπουδαρχίδηδων και των αρχολίπαρων, που λειτουργούν ως διά πυρός και σιδήρου διεκδικητές και συντηρητές της εξουσίας, αριβίστες, κάπηλοι των ιερών και των όσιων, λαϊκιστές, τακτικιστές, υποκριτές, διαστρεβλωτές, εαυτουλιστές… Και σε όλα τα επίπεδα: από τους απλούς ομαδ-άρχες, κοινοτ-άρχες ή κομματ-άρχες μέχρι τους αυλ-άρχες, ποιμεν-άρχες, επιτελ-άρχες ή και εθν-άρχες.
Γι’ αυτό ο Πλάτωνας στην πολιτική φιλοσοφία του θεωρεί ότι η πολιτική εξουσία πρέπει να ασκείται από σώφρονες, οι οποίοι φτάνουν στην πολιτική αρετή μέσω της μόρφωσης, τονίζοντας ότι θα λείψουν τα δεινά από τις κοινωνίες, αν οι φιλόσοφοι γίνουν πολιτικοί ηγέτες ή οι πολιτικοί ηγέτες φιλόσοφοι.
Γιατί, προφανώς, μόνο έτσι στην αξιολογική τους κλίμακα θα τοποθετούν πρώτα την πατρίδα, μετά το κόμμα και μετά τον εαυτό τους και όχι αντίστροφα, όπως συνήθως συμβαίνει.
Και για να κλείσουμε όπως αρχίσαμε, οι αποδέκτες των χαραχτηρισμών με τη μέχρι τώρα (Πέμπτη πρωί) ασυνεννοησία τους στο θέμα σχηματισμού Κυβέρνησης Εθνικής Συνεννόησης τροφοδοτούν πλουσιοπάροχα τη σάτιρα, κάνοντας κάποιους να μιλούν για συμφοιτητές της… Βουσ-τώνης.
Κατά τ’ άλλα η απαίτηση της Ευρώπης για έγγραφη δέσμευσή τους σχετικά με την εφαρμογή της Σύμβασης της 26 Οκτωβρίου ανάγεται σε «προσβολή της εθνικής μας αξιοπρέπειας», τρομάρα τους!
Βρε, ουστ από ’δώ πια!, που θα ’λεγε και ο Καραγκιόζης.
