Η εκδήλωση οργανώθηκε από τον φορέα «Μνήμες Ολοκαυτωμάτων και Μαρτυρικών Χωριών Νομού Ρεθύμνου» και περιλαμβανόταν στο επίσημο πρόγραμμα του εορτασμού της 84ης Επετείου από την Μάχη της Κρήτης.
Στόχος της εκδήλωσης ήταν να αποτιμηθεί το έργο που άφησε πίσω του ο ερευνητής και συγγραφέας καθώς και η επισήμανση της ανάγκης διαφύλαξης και αξιοποίησης των πολύτιμων κειμηλίων που είχε συλλέξει και θα μπορούσαν να αποτελέσουν την βασική συλλογή ενός Μουσείου Μάχης Κρήτης στο Ρέθυμνο, ανεκπλήρωτο όνειρο του Μάρκου Πολιουδάκη, ο οποίος έφυγε από την ζωή το 2007.
Αυτή ήταν και η επισήμανση που έγινε από τον γιο του τιμώμενου, τον Γιώργο Πολιουδάκη, ο οποίος συγκινημένος έκλεισε την εκδήλωση, κατά τη διάρκεια της οποίας τεκμηριώθηκε η σημαντικότητα του αγώνα που έδωσε επί σειρά δεκαετιών για να λάβει η Μάχη της Κρήτης την θέση που έχει στο παγκόσμιο ιστορικό γίγνεσθαι και ειδικά στην μάχη που έδωσαν οι λαοί κατά του Γερμανικού ναζιστικού και φασιστικού άξονα.
ΥΠΟΔΕΙΓΜΑΤΙΚΟΣ ΕΡΕΥΝΗΤΗΣ ΚΑΙ ΣΥΛΛΕΚΤΗΣ
Ο Μάρκος Πολιουδάκης ήταν υποδειγματικός ερευνητής και συλλέκτης όπως ανέδειξαν οι ομιλητές της εκδήλωσης.
Στην ομιλία της η κ. Ζαχαρένια Σημανδηράκη, ειδική συνεργάτης των Γενικών Αρχείων του Κράτους, πρόεδρος Τομέα Υλικής και Άυλης Πολιτισμικής Κληρονομιάς Ευρωμεσογειακού Διαπολιτισμικού Κέντρου Unesco, επισήμανε χαρακτηριστικά, ότι «Αν και επαγγελματικά δραστηριοποιήθηκε στο εμπόριο και τον τουρισμό, αφιέρωσε τη ζωή του στη συγκέντρωση τεκμηρίων ιστορικού υλικού, με στόχο να αναδείξει τις θυσίες του λαού της Κρήτης. Με αφετηρία και έναυσμα τις τραυματικές του εμπειρίες και τα τραγικά του βιώματα, έκανε έργο ζωής την έρευνα και τη συλλογή στοιχείων για τη Μάχη της Κρήτης γενικά, αλλά και ιδιαίτερα για τα γεγονότα που διαδραματίστηκαν στο Ρέθυμνο και στην ευρύτερη περιοχή. Θεωρώντας ότι τα μέχρι τότε στοιχεία δεν αντικατόπτριζαν πλήρως τα διαδραματισθέντα, τη γενναιότητα, τις θυσίες και τους αγώνες του λαού, ξεκίνησε για να ανασύρει και να διασταυρώσει τις ιστορικές πληροφορίες, ώστε τα γεγονότα να αναδειχθούν στην πραγματική τους διάσταση».
Από την πλευρά του ο Δρ Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, εκπαιδευτικός και Πρόεδρος του Δ.Σ. Δήμου Μινώα – Πεδιάδος κ. Γιώργος Καλογεράκης, επισήμανε χαρακτηριστικά: «Ο Μ. Πολιουδάκης ήταν ένας σπουδαίος συγγραφέας και πιστεύω ότι το τρίτομο βιβλίο του για τη Μάχη της Κρήτης δεν πρόκειται ποτέ να ξεπεραστεί. Δίνει τόση γνώση, τόσες πληροφορίες, έχει τόσες φωτογραφίες και ντοκουμέντα, που είναι μία εμβληματική σειρά. Σε όλα του τα βιβλία δίνει τεκμήρια καινούρια, νέα γνώση, φωτογραφίες, ντοκουμέντα».
Ακολούθως ο Δημοσιογράφος και Πρόεδρος της Ιστορικής και Λαογραφικής Εταιρείας Ρεθύμνης κ. Μανούσος Κλάδος, στην ομιλία του τόνισε, ότι «Μπορεί να μην ήταν ιστορικός με την πανεπιστημιακή έννοια του όρου, είχε όμως «από πολύ νωρίς κατακτήσει την αποδοχή και την καταξίωση», συμπληρώνοντας πως «ουδείς, ποτέ, δεν αμφισβήτησε ό,τι έφερε στο φως μέσα από την έρευνα που έκανε για την συγκεκριμένη περίοδο. Μάλιστα ο τίτλος που του αποδόθηκε και στο διηνεκές θα τον ακολουθεί δικαιωματικά είναι: Μάρκος Πολιουδάκης, ο ιστορικός της Μάχης της Κρήτης στο Ρέθυμνο. Αυτό δεν αποτελεί προνόμιο οποιουδήποτε ασχολείται με τον ένα ή τον άλλο τρόπο με την ιστορία ή την μικροιστορία».
Ο ίδιος σημείωσε: «Δεν μιμήθηκε, δεν αντέγραψε, δεν οικειοποιήθηκε έργα άλλων, δεν επανέλαβε, δεν υποδύθηκε άλλους ρόλους, δεν υπονόμευσε το έργο κανενός παρουσιάζοντας το ως δικό του, δεν προσποιήθηκε τον ιστορικό. Ο Μάρκος Πολιουδάκης διέσωσε πρωτογενές υλικό. Τα συνολικά οκτώ βιβλία του αποτελούν πηγή και εφαλτήριο για περαιτέρω έρευνες. Αντίστοιχα και τα αμέτρητα άρθρα του».
Ο εκπαιδευτικός και ερευνητής και Δημοτικός Σύμβουλος Ρεθύμνου κ. Νίκος Δερεδάκης έκανε ιδιαίτερη αναφορά στην ανάγκη να γίνει πραγματικότητα του στόχου ζωής που είχε ο Μάρκος Πολιουδάκης για την δημιουργία Μουσείου της Μάχης Κρήτης ενώ αναφέρθηκε και στο πως μπορούν να συμβάλουν τα βιβλία του στη διδασκαλία της Τοπικής Ιστορίας και ειδικότερα στο σημείο που αφορά στη Μάχη της Κρήτης. Χαρακτηριστικά είπε: και τόνισε: «Μπορούν τα βιβλία του Μάρκου Πολιουδάκη να εμπνεύσουν και να συμβάλουν στη διδασκαλία της Τοπικής Ιστορίας; Ασφαλώς και ΝΑΙ! Και μάλιστα σε μια χρονική συγκυρία που το Υπουργείο Παιδείας προσπαθεί να επαναφέρει τη διδασκαλία της Τοπικής Ιστορίας στην εκπαίδευση, Α/θμια και Β/θμια. Και καθώς βρίσκονται απόψε εδώ εκπρόσωποι θεσμικών φορέων, θα ήθελα να καταθέσω μια πρόταση, ως εκπαιδευτικός αλλά και ως Κρητικός, που την είχα καταθέσει και πριν από οκτώ χρόνια: Να αναλάβει η Περιφέρεια Κρήτης την έκδοση ενός μικρού τόμου για την ιστορία της Μάχης της Κρήτης σε όλο το νησί, τον οποίο θα επιμεληθεί μια επιστημονική συγγραφική ομάδα ώστε να αποτελέσει ένα πολύτιμο σχολικό εγχειρίδιο. Ο τόμος αυτός θα μπορεί να συνοδεύεται και με ένα ντοκιμαντέρ που με εύληπτο τρόπο να παρουσιάζει τα γεγονότα εκείνων των ημερών σε παγκρήτιο επίπεδο. Και τα δύο θα βοηθήσουν τα μέγιστα στην εκπαιδευτική διαδικασία. Θεωρώ ότι είναι χρέος της Περιφέρειας Κρήτης να το πράξει, αφού και ο κ. Αρναουτάκης αλλά και η κα Λιονή έχουν επιδείξει έμπρακτα την ευαισθησία τους σε θέματα παιδείας και πολιτισμού.
Οι επετειακές εκδηλώσεις για την Μάχη της Κρήτης ήταν στο επίκεντρο της τοποθέτησης του Δημοτικού Συμβούλου και λογοτέχνη κ. Κωστής Μεργέμογλου. Μεταξύ άλλων είπε:
«Είχε ένα μοναδικό τρόπο να μας δημιουργεί την κατάλληλη ατμόσφαιρα, έτσι ώστε να βιώνουμε με τη φαντασία μας το γεγονός. Η μελέτη του έργου του, στη συνέχεια βοήθησε όλους εμάς να αποκτήσουμε ιστορική γνώση, μέσα από ένα ανεκτίμητης αξίας αρχείο, σε πηγές, χάρτες, φωτογραφίες, δημοσιεύματα, στρατιωτικές στολές και εξαρτήματα Μια μελέτη χρόνων με απόλυτη συνέπεια στην τεκμηρίωση των στοιχείων που έφερνε στο φως η έρευνά του».
Τέλος, η δημοσιογράφος και ερευνήτρια της τοπικής ιστορίας κ. Εύα Λαδιά που έκλεισε τον κύκλο των ομιλιών είπε: «Δεν ξέρω πόσο απλό θα σας φαινόταν αυτό που αναφέρω αν βρισκόσασταν κι εσείς στο γραφείο του Μάρκου όπου είχα την μεγάλη ευτυχία να βιώνω κοντά του τις συγκινήσεις μετά την απόκτηση ενός ακόμα ντοκουμέντου που είχε αποκτήσει με θυσίες. Και δεν ξέρω πώς να σας περιγράψω καλύτερα το χώρο που εργαζόταν ο Μάρκος ανάμεσα σε έγγραφα στρατιωτικά, χάρτες και φωτογραφίες. Εκείνος όμως ήξερε να βρίσκει αυτό που χρειαζόταν με εξαιρετική άνεση και σε χρόνο ρεκόρ.
Μια μέρα για παράδειγμα τον ρώτησα αν αλήθευε μια καταγγελία για την περιβολή των Γερμανών όταν κατέλαβαν το νησί μας. Αν πραγματικά με την προκλητική γύμνια τους έδειχναν διάθεση να προσβάλουν την αισθητική και το ήθος της τοπικής κοινωνίας.
Ενώ τον ρωτούσα εκείνος ανακάτευε κάποιους φακέλους και μετά ανοίγοντας έναν από αυτούς τράβηξε μια φωτογραφία και μου την έδειξε. Αυτή σίγουρα τη γνωρίζει ο Δημήτρης Σκαρτσιλάκης. Ήταν αυτή που απεικονίζει Γερμανούς στη Φορτέτζα με ελάχιστα ρούχα. Έτσι απαντούσε πάντα ο Μάρκος σε κάθε ερώτημα γύρω από τη Μάχη της Κρήτης, με στοιχεία».
Η ΕΚΔΗΛΩΣΗ
Την εκδήλωση συντόνισε ο Δημοσιογράφος Σταύρος Ρακιντζής. Ξεκίνησε δε, με χαιρετισμό του εκπροσώπου του φορέα διοργάνωσης κ. Γιάννη Νικολουδάκη, ο οποίος μάλιστα τόνισε πως σύντομα αναμένεται να υπογραφεί το Προεδρικό Διάταγμα, με το οποίο θα ενταχθεί στα Μαρτυρικά Χωριά της Ελλάδας ο οικισμός Αβδελάς της Κοινότητας Αγ. Μάμα Δήμου Μυλοποτάμου λόγω της μεγάλης θυσίας των ανδρών του χωριού στον Γουρνόλακο του Ψηλορείτη κατά τη διάρκεια της Γερμανικής Κατοχής.
Την εκδήλωση τίμησαν με την παρουσία τους ο Ηγούμενος της Ι.Μ. Αρσανίου, Αρχιμανδρίτης π. Εφραίμ Μανουσάκης ως εκπρόσωπος του Μητροπολίτη Ρεθύμνης και Αυλοποτάμου Προδρόμου, ο βουλευτής Ρεθύμνου του ΠΑΣΟΚ κ. Μανόλης Χνάρης, ο οποίος απεύθυνε και χαιρετισμό, η Αντιπεριφερειάρχης Ρεθύμνου κ. Μαρία Λιονή, ο Αντιπεριφερειάρχης Επιχειρηματικότητας Κρήτης κ. Μιχάλης Βάμβουκας, ο Δήμαρχος Ρεθύμνης κ. Γιώργης Μαρινάκης, οι Αντιδήμαρχοι Ρεθύμνης κ. Γιώργος Σκορδίλης, κ.Στέλιος Σπανουδάκης, κ. Νεκτάριος Παπαδογιάννης, η Αντιδήμαρχος Πολιτισμού Δήμου Αγίου Βασιλείου κ. Ευαγγελία Γλαμπεδάκη, ο Πρόεδρος του Εφορευτικού Συμβουλίου της Δημόσιας Βιβλιοθήκης Καθηγητής Κωνσταντίνος Σπανουδάκης, ο Πρόεδρος του Επιμελητηρίου Ρεθύμνης κ. Γιώργος Γιακουμάκης, εκπρόσωποι φορέων και συλλόγων καθώς επίσης πλήθος κόσμου.
