Στο περιθώριο της επίσημης εκδήλωσης που οργάνωσε ο δήμος Αμαρίου για να τιμηθεί η επέτειος των ολοκαυτωμένων χωριών του Κέντρους το περ. Σάββατο, ο Πολιτιστικός σύλλογος Άνω Μέρους πρόσθεσε μια εσπερίδα μνήμης που άφησε άριστες εντυπώσεις.
Ήταν μια πρωτοβουλία του προέδρου κ. Ιάκωβου Παττακού για να διατηρείται η ιστορική μνήμη και να μεταλαμπαδεύεται στις επόμενες γενιές σαν αιώνιο μνημόσυνο των θυμάτων της ναζιστικής θηριωδίας
Την εκδήλωση τίμησαν με την παρουσία του ο πρόεδρος της Παγκρητίου Αμερικής κ. Ιάκωβος Μπούτζουκας , ο πρόεδρος των Ανωγειανών της Αθήνας κ. Γιώργος Δουλγεράκης και αρκετός κόσμος, ενώ την εκδήλωση συντόνισε η δικηγόρος κ. Αγγελική Διαμαντάκη.
Στην ομιλία του ο κ. Στέλιος Μπαγουράκης αναφέρθηκε σε προσωπικά του βιώματα που άφησαν ανεξίτηλα ίχνη στον ψυχισμό του, αφορμές που τον ώθησαν να ασχολείται επί σειρά ετών με την οργάνωση εκδηλώσεων μνήμης και τιμής για τα θύματα των Ολοκαυτωμάτων. Ενδιαφέροντα στοιχεία για το μνημείο του Άνω Μέρους κατέθεσε η Αρχαιολόγος κ. Ευγενία Λινοξυλάκη.
Αμέσως μετά έγινε απονομή τιμητικών διακρίσεων στην αγαπητή συνάδελφο κ. Εύα Λαδιά για την ανάδειξη της τοπικής ιστορίας και ιδιαίτερα των ολοκαυτωμάτων των χωριών του Κέντρους μέσα από τα έργα και τις ταινίες της και στον κ. Στέλιο Μπαγουράκη για τη μεγάλη του προσφορά στο χωριό του και στο σύλλογο.
Μιλώντας μας για τη βράβευσή του ο κ. Στέλιος Μπαγουράκης εξέφρασε τη χαρά και την ικανοποίησή του τονίζοντας ότι θεωρεί την τιμή που του έγινε μια αναγνώριση της μεγάλης αγάπης που τρέφει για το χωριό του και τους συγχωριανούς του. Ο ίδιος στη συνέχεια ευχήθηκε να συνεχιστούν αυτές οι εκδηλώσεις που χαρίζουν αθανασία στους αναίτια νεκρούς.
Αναδρομή στην προσφορά της Εύας Λαδιά
Ανταποκρινόμενη η κ. Εύα Λαδιά στο αίτημά μας να κάνει μια αναδρομή στην μέχρι τώρα προσφορά της στο συγκεκριμένο τομέα και στις αφορμές που την οδήγησαν στην έρευνα των Ολοκαυτωμάτων, ανέφερε: «Από τα πρώτα μου βήματα στη δημοσιογραφία, το 1972, με εντυπωσίαζαν τα μνημόσυνα κάθε Αύγουστο με αρκετά ονόματα από κάθε οικογένεια. Έμαθα στην πορεία πως επρόκειτο για εκτελεσθέντες από τους ναζί. Μέχρι το 1980 που γνώρισα το Σπύρο Μαρνιέρο. Αυτός ο σπάνιος άνθρωπος που η απώλεια του άφησε δυσαναπλήρωτο κενό, είχε κάνει σκοπό της ζωής του την έρευνα για κάθε μαρτυρικό χωριό του Κέντρους στη μνήμη του αδελφού του Γιώργου που εκτελέστηκε σε ηλικία 16 χρόνων.
Το πάθος του αυτό παρέσυρε και μας κοντά του. Την ομάδα μας αποτελούσαν ο Νίκος Κοκονάς ο Θεόδωρος Πελαντάκης, ο Μιχάλης Πετρακάκης, ο Μιχάλης Τρούλης, ο Γιάννης Παπιομύτογλου, ο Στέλιος Μπαγουράκης, ο Μπάμπης Πραματευτάκης και η ταπεινότητά μου. Σε μένα ο Σπύρος Μαρνιέρος είχε αναθέσει την αρχειοθέτηση και κοντά του έμαθα μεθολογία της έρευνας και τη σημαντικότητα της απόλυτης ακρίβειας στοιχείων. Θυμάμαι πως του πήρε πέντε χρόνια να βεβαιωθεί για τον ακριβή αριθμό εκτελεσθέντων σε ένα χωριό.
Με δικές του παροτρύνσεις γράφτηκαν τα θεατρικά μου έργα για το Ολοκαύτωμα, ενώ δεν σταματούσαμε τα οδοιπορικά στα χωριά συγκεντρώνοντας μαρτυρίες από αυτόπτες μάρτυρες. Πρώτα μαζί, στη συνέχεια με το Μιχάλη Πετρακάκη και τα τελευταία χρόνια μόνη μου.
Στη κάμερά μας κατέθεσε ο μοναδικός επιζών από τις εκτελέσεις στο Γερακάρι μα και άλλοι που τότε που μας μιλούσαν, βάδιζαν ήδη στην όγδοη δεκαετία της ζωής τους. Το υλικό που συγκεντρώναμε το κρατούσα πάντα ακόμα κι όταν αξιοποιούσαμε μέρος του για καλλιτεχνική εκδήλωση. Και προσπαθούσα να το διατηρήσω παρακολουθώντας τις εξελίξεις της τεχνολογίας. Δέθηκα συναισθηματικά με το υλικό αυτό. Καμιά πικρία δεν κατάφερε να με απομακρύνει από αυτό και το στόχο μου.
Ενώ ετοιμάζαμε την εκδήλωση στις Βρύσες το 2002, δέχτηκα ένα τηλεφώνημα από το Μαρνιέρο που νοσηλευόταν ήδη σε κλινική της Αθήνας «Φεύγω, μου είπε, αλλά εσείς να συνεχίσετε Θέλω να το υποσχεθείς». Την επομένη μάθαμε για το θάνατό του. Με τον ακούραστο συνοδοιπόρο μου Στέλιο Μπαγουράκη, οι δυο μας μείναμε στο μετερίζι αυτό, συνεχίσαμε και συνεχίζουμε. Τηρούμε την υπόσχεση που δώσαμε. Μέχρι σήμερα έχουμε στο αρχείο μας το θεατρικό μας έργο «Ανδρειωμένων Ραψωδία» το συμφωνικό έργο του Μπάμπη Πραματευτάκη «Κέντρους Εγκώμιον» και τις ταινίες μου «Ελεγεία Ηρώων - Κρύα Βρύση», Ελεγεία Ηρώων Σακτούρια», «Το Κέντρος έχει καταχνιά» και το πρόσφατο «Ελεγεία Ηρώων –Άνω Μέρος».
Απαντώντας η ίδια σε ερώτημα για το αν υπήρξε στήριξη σε αυτή την προσπάθεια είπε: «Σε μια πορεία 40 χρόνων από τους θεσμικούς, είχαν υποστηρίξει το έργο και τις προσπάθειές μας ο τότε Νομάρχης Παναγιώτης Κλάδος και αργότερα ο δήμαρχος Συβρίτου Μιχάλης Πετρακάκης Μετά τη λήξη της θητείας και αυτού ακολούθησε σιωπή. Δεν σταμάτησε όμως η προσπάθειά μας. Με προσωπικές θυσίες χωρίς καμιά απολύτως υποστήριξη αξιοποιήσαμε το υλικό μας οργανώσαμε εκδηλώσεις. Ούτε ένας πανεπιστημιακός δεν ενδιαφέρθηκε ποτέ για το σημαντικό αυτό υλικό. Λες κι επρόκειτο για την προσωπική μου προβολή. Η απαξίωση αυτή με πλήγωσε αλλά ποτέ δεν με αποθάρρυνε. Δημιούργησα την ιστοσελίδα politistiko-rethymnο.οrg με ιδιαίτερη ενότητα αφιερωμένη στα Ολοκαυτώματα και το κανάλι μου ΕΥΑ ΛΑΔΙΑ στο YOUTUBE όπου έχει αναρτηθεί όλο αυτό το υλικό.
Ποσώς με ενδιαφέρει η απελπιστικά μικρή επισκεψιμότητα. Μου αρκεί ότι διασώθηκε ένα υλικό τόσο σπάνιο που θα αναγνωριστεί κάποτε η αξία του.
Κρίμα μόνο που δεν αξιοποιήθηκε όσο θα έπρεπε το υλικό αυτό που διέσωσα με τόση προσπάθεια. Θα μπορούσε να ωφεληθεί ο νομός. Κανένας δεν ενδιαφέρθηκε. Εγώ τι να κάνω παραπάνω; Από φέτος, ευτυχώς, ήρθε αρωγός στην προσπάθειά μου ο δήμος Αμαρίου και θέλω να ευχαριστήσω από καρδιάς το δήμαρχο κ. Παντελή Μουρτζανό που πρόσθεσε στην σελίδα του δήμου αρκετές ταινίες μου και εργασίες μου σχετικά με τα Ολοκαυτώματα και προσωπικότητες του Αμαρίου. Δεν ξέρετε πόσο κουράγιο μου έδωσε αυτή η ανταπόκριση από πλευράς του δήμου. Γιατί είμαι πια σίγουρη ότι τίποτα δεν θα χαθεί. Αυτό με απασχολούσε όλα αυτά τα χρόνια. Μπορώ τώρα απερίσπαστη να δουλέψω πάνω σε νέες ιδέες αλλά στο ίδιο αντικείμενο. Γιατί η έρευνα συνεχίζεται.
Θέλω να σας ευχαριστήσω για το χρόνο και το χώρο που διαθέσατε για την ταπεινότητά μου και θα ήθελα από το βήμα που μου προσφέρατε να ευχαριστήσω και τον Πολιτιστικό Σύλλογο Άνω Μέρους για τη μεγάλη τιμή που μου έκαναν και ιδιαίτερα τον πρόεδρο κ. Ιάκωβο Παττακό.
Ποτέ δεν θα ξεχάσω τις οργανωτικές του ικανότητες και την αρχοντιά που τον διακρίνει. Από τα βασικά χαρακτηριστικά, όπως έχω διαπιστώσει των Ανωμεριανών.»
