Εν Χανίοις

Ετήσια έκδοση του Δήμου Χανίων

Περίοδος 3^η, τόμος 14^ος, Χανιά 2020

100 ΧΡΟΝΙΑ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΑΡΧΕΙΟ ΚΡΗΤΗΣ 1920-2020

Η παρουσιαζόμενη έκδοση του περιοδικού Εν Χανίοις είναι πανηγυρική. Συμμετέχει στον εορτασμό των 100 χρόνων λειτουργίας του Ιστορικού Αρχείου Κρήτης στα Χανιά.  Το εξώφυλλο και το οπισθόφυλλο κοσμούνται από απόψεις του κτηρίου του, στην οδό Σφακιανάκη 20.   Η γραφή του τίτλου, όπως πάντα στην 3η περίοδό του, προέρχεται από επίσημο έγγραφο του επί των Εσωτερικών Συμβούλου της Κρητικής Πολιτείας προς τον Ύπατο Αρμοστή Κρήτης Αλέξανδρο Ζαΐμη (αρ. Πρωτ. 5188/7-12-1966) [Ιστορικό Αρχείο Κρήτης].

Τα περιεχόμενα του Τόμου διακρίνονται σε τέσσερις ενότητες:

Η πρώτη ενότητα έχει τον τίτλο: Ιστορικό Αρχείο Κρήτης, όπως ήταν φυσικό και λογικό, εφόσον πρόκειται για επετειακή έκδοση.

Ακολουθούν :

• Σταμάτη Απ. Αποστολάκη, «Η πρώτη επίσκεψή του στο Ιστορικό Αρχείο Κρήτης», όταν ακόμη ήταν μαθητής του Α΄ Γυμνασίου Χανίων, το φθινόπωρο του 1946.
• Κωνσταντίνου Π. Φουρναράκη Δρ. Φιλολογίας- Αρχειονόμος, «Συνοπτική Ιστορία του Ιστορικού Αρχείου Κρήτης», (ένα πνευματικό ίδρυμα με εκατό χρόνια προσφοράς).
• Ζαχαρένιας Σημανδηράκη, «Παύλος Βλαστός, Λαογραφικά στοιχεία για το παιδί στο αρχείο του».
• Στέλλας Αλιγιζάκη, «Ελάσσονες λόγιοι της ελληνικής περιφέρειας στα κατά τόπους μουσεία-αρχεία-Η περίπτωση του Γ.  Ιακ.  Καλαϊσάκη στο Ιστορικό Αρχείο Κρήτης».
• Αγησίλαου Κ. Αλιγιζάκη, «Δύο πρωτοσέλιδα άρθρα του Νικολάου Τωμαδάκη», στην εφημερίδα Κήρυξ το 1930.
• Ιωάννου Καλογεράκη, «Μέτρα και μετρήσεις στην Κρητική Πολιτεία» (1898-1913).
• Αγγελικής Καραθανάση, «Περιπέτειες στέγασης του Γυμνασίου  Χανίων. Από την ανασφάλεια του ενοικίου και την απειλή της κατάργησης στην ασφάλεια της ιδιοκτησίας και στη μονιμότητα».
• Εμμανουήλ Μαρινάκη, «Νομίσματα της Κρητικής Πολιτείας στη συλλογή του ΙΑΚ».
• Φωτογραφικό αφιέρωμα στο Ιστορικό Αρχείο Κρήτης (Έρευνα - Φωτ. Υλικό - Επιμέλεια: Ζαχαρένια Σημανδηράκη).
• Τα κτήρια του ΙΑΚ και οι πρωτοπόροι. Εκδόσεις του Ιστορικού Αρχείου Κρήτης, Αρχειακές Συλλογές-Χαρακτηριστικά έγγραφα. Αρχείο Κρητικού Τύπου (1831-σήμερα) - Χαρακτηριστικά Έντυπα. Φωτογραφική Συλλογή-Χαρακτηριστικές Εικόνες. Ιστορική και Λαογραφική Μουσειακή Συλλογή.
• Τέλος, Σύλλογος «Φίλοι του Ιστορικού Αρχείου Κρήτης» και  επετειακό γραμματόσημο ΕΛΤΑ, 100 χρόνια ΙΑΚ 2020.

Όλα τα παραπάνω κείμενα, είτε άμεσα είτε έμμεσα, αναφέρονται και στο Ιστορικό Αρχείο Κρήτης.

Οι ενότητες που ακολουθούν αναφέρονται:

 Σε Ιστορικά-Αρχαιολογικά Θέματα:

• Γεωργίου Λιμαντζάκη, «Η Κρήτη στην εξωτερική πολιτική της Αυστροουγγαρίας στα τέλη του 19ου αιώνα (1878-1901)».
• Άννας Μπατζέλη, «Όψεις του Κρητικού ζητήματος (1821-1866).Από την διεθνοποίηση στο κίνημα των αντεπαναστατών».
• Σταύρου Σφακιανάκη, «Η Εβραϊκή οπτική στην Οθωμανική κατάκτηση της Βενετοκρατίας και Τουρκοκρατίας».

 Σε εκκλησιαστικά θέματα:

• Ιωάννου Καστρινάκη, «Η διδασκαλία και τα μουσικά  εγχειρίδια της ψαλτικής τέχνης στα Χανιά στα τέλη του 19ου αιώνα έως την περίοδο της Κρητικής Πολιτείας». 
• Δημητρίου Λυκ. Κολλίντζα, «Ιερά Μονή Ζωοδόχου Πηγής της πτωχής ή των μοναζουσών».
• Χρήστου Π. Φραδέλλου, «Η Ιερά Μονή Χρυσοπηγής Χανίων. Περίοδος ακμής και παρακμής από της ιδρύσεώς της μέχρι σήμερα»,  και
• Αντωνίου Ψαρουδάκη, «Κρητική Σχολή Αγιογραφίας.  Ιστορική επισκόπηση».

Τέλος,  Ανθρωπιστικές Επιστήμες,

• Στέλλας Μαρινάκη, «Κρητικό θέατρο και Ακαδημίες. Ιταλικές επιδράσεις-ομοιότητες και διαφορές».
• Γιώργου Μαυροφρύδη, «Παραδοσιακή μελισσοκομία με κυψέλες κινητής  κηρήθρας στη Δυτική Κρήτη».
• Σοφίας Τρούλη - Οικονομίδου Βασιλείου, «Επισκέψεις νηπιαγωγείων σε χώρους πολιτισμού της Κρήτης. Κριτήρια επιλογής και δυσκολίες εφαρμογής».
• Κωστή Ηλ. Παπαδάκη, «Το μακροτοπωνύμιο Δαμνώνι επαρχίας Αγίου Βασιλείου Ρεθύμνου».
• Παναγιώτη Μιχ. Παρασκευά, «Το κρητικό και χριστιανικό ήθος της κοινωνίας της Κρήτης και του Ρεθύμνου μέσα από το Χρονικό μιας Πολιτείας και την Παντέρμη Κρήτη του Παντελή Πρεβελάκη» και
• Παρασκευής Χουδαλάκη, «Η ιστορία ενός πιάνου στη Δημοτική Βιβλιοθήκη Χανίων».

Η συντακτική επιτροπή του Εν Χανίοις είναι: 

• Στέλλα Αλιγιζάκη, Φιλόλογος - Ιστορικός.
• Σταμάτης Αποστολάκης, Δάσκαλος - Λαογράφος.
• Σμαράγδη Γαλημιτάκη, Γεν. Γραμματέας Δ.Σ. Συνδέσμου Φιλολόγων Χανίων.
• Ιωάννης Γιαννακάκης, Αντιδήμαρχος Πολιτισμού Δήμου Χανίων.
• Βαρβάρα Περράκη, Πρόεδρος Συνδέσμου Φιλολόγων Χανίων.
• Ζαχαρένια Σημανδηράκη, ειδ. Συνεργάτης των Γενικών Αρχείων  του Κράτους και
• Παρασκευή Χουδαλάκη,  Προϊσταμένη  Δημοτικών Βιβλιοθηκών Χανίων
• και Επιμελήτρια της έκδοσης Εν Χανίοις 2020 η Ζαχαρένια Σημανδηράκη.

Όλοι που συμμετείχαν στην έκδοση, είτε ως υπεύθυνοί της είτε ως συνεργάτες της, μαζί και ο Δήμος Χανίων, που την εποπτεύει, είναι άξιοι συγχαρητηρίων. Εσείς και εμείς και «Όσοι πιστοί στον Πολιτισμό» μπορούμε να ζητήσουμε και να πετύχουμε και την αξιοπρεπή στέγαση του Ιστορικού Αρχείου Κρήτης, φέτος που γιορτάζει τα 100 χρόνια από την Ίδρυσή του!     Γένοιτο!                              

Μιχάλης Τρούλης Πρόεδρος

Δημόσιας Βιβλιοθήκης Ρεθύμνου