Σε κάθε χωριό, οι Εκκλησίες, τα Σχολεία και τα Μνημεία είναι σημεία αναφοράς, συνάντησης, ανάμνησης, στοχασμού και αναστοχασμού των απανταχού συγχωριανών. Όπου κι αν βρεθούν κι όσο τους λείψουν, ποτέ δεν τα ξεχνούν, κι όταν επιστρέψουν, πάντα εκεί θα τρέξουν, γιατί θα βρουν αμέσως τις ρίζες τους! Αυτές τις ρίζες θέλησαν να κρατήσουν ζωντανές οι κάτοικοι του Κακοδικίου Σελίνου Χανίων, όταν το 1903 αποφάσισαν να οικοδομήσουν τον Ιερό ναό της Αγίας Τριάδος στην περίοπτη θέση του ανατολικού τμήματος της περιφέρειάς τους, δίπλα στον βυζαντινό, πολύ μικρότερο σε διαστάσεις, ναό των Ταξιαρχών, από τον οποίο προέρχεται και η ονομασία της περιοχής, Αστράτηγος.
Από τότε, και για δεκαετίες, ο ιερός ναός της Αγίας Τριάδος υπήρξε σημείο αναφοράς για το Κακοδίκι και τους Κακοδικιανούς. Κι όταν ο πανδαμάτωρ χρόνος, που δαμάζει και καταστρέφει τα πάντα, και στο πέρασμά του σβήνει από τη μνήμη των ανθρώπων όχι μόνο τα δυσάρεστα, αλλά και τον μόχθο και τις θυσίες αγλαών έργων, δεν αφήνει να εξαλειφθεί ολοσχερώς, κάτω από το βάρος του, η προσφορά και η θυσία όσων έπραξαν, «εις μνημόσυνο αιώνιον», οι απερχόμενες γενεές…
Σ’ αυτό συνέδραμε ο πρωθιερέας Γεώργιος Νικ. Τζιάκης (σ.237), κληρικός με ευρύτητα γνώσεων, πίστη στην τήρηση των παραδόσεων και των τύπων στη λειτουργία της ενορίας, με ικανότητες και δεξιότητες, αφοσιωμένος στην αποστολή του, συγχρόνως εκπαιδευτικός με μεγάλο κύρος. Στον ίδιο οφείλεται η ύπαρξη βιβλίων στο Αρχείο της Ενορίας, όπως το Κατάστιχο, τεκμήριο μεγάλης αξίας, μέσα από το οποίο προβάλλουν πρόσωπα και έργα, προβλήματα και αγώνες και ελπίδες. Στις σελίδες του και κάτω από τον σχηματικό διαχωρισμό «Εισπράξεις-Δαπάναι», ο προσεκτικός πρωθιερέας έχει διασώσει, με άκρα επιμέλεια και υψηλής αισθητικής γραφικό χαρακτήρα, πλήθος λεπτομερειών και πληροφοριών, με βάση τις οποίες καθίσταται δυνατή, στη μεγαλύτερη έκταση, βήμα προς βήμα παρακολούθηση των έργων αλλά και κάθε πτυχής που συνδέεται με αυτά.
Οι πληροφορίες από το παρελθόν, όσο σποραδικές ή και αποσπασματικές είναι, προκαλούν ξεχωριστή συγκίνηση, ιδιαίτερα, όταν φέρνουν μπροστά στους Κακοδικιανούς τη μορφή κοντινών προγόνων τους, οι οποίοι κάτω από αντίξοες συνθήκες, με διάθεση θυσιαστική και με πνεύμα ομοψυχίας επιδόθηκαν στην προσπάθεια επίτευξης του κοινού στόχου! Όλοι μαζί, με την αξιοποίηση των δυνατοτήτων τους, τη συνδρομή των γνωστών τους, τη χρηστή διαχείριση των πόρων που είχαν, την προσήλωσή τους στο κοινό όραμα έφθασαν στο τέλος, στην ολοκλήρωση του έργου, πραγματικά μεγάλου μεγέθους και αξίας ανεκτίμητης.
Αυτόν τον θαυμάσιο θησαυρό, το Κατάστιχο, με τις μοναδικές πληροφορίες, ο σημερινός εφημέριος π. Στυλιανός Ιω. Λουπάσης και το Εκκλησιαστικό Συμβούλιο θεώρησαν χρέος τους να το εκδώσουν, προκειμένου να δηλωθούν και να αποδοθούν η οφειλόμενη τιμή και ο δίκαιος έπαινος των προγόνων, συγχρόνως δε να ανασυρθούν από τη λήθη και να δημοσιοποιηθούν τα ενδιαφέροντα ιστορικά στοιχεία που αφορούν στους κατοίκους του Κακοδικίου και στο σπουδαίο έργο τους.
Η επιλογή του φιλολόγου Γεωργίου Ιω. Λουπάση για την έρευνα, την επεξεργασία και τη σύνθεση του έργου υπήρξε η καλύτερη δυνατή, όπως έδειξε και ο περικαλλής τόμος, που προέκυψε, αντάξιος του Ναού!
Η διερεύνηση της έρευνας και η αναζήτηση τεκμηρίων, ιδιαίτερα φωτογραφικού υλικού, δεν ήταν εύκολο έργο, αλλά πολύ αναγκαίο. Το αποτέλεσμα ήταν το καλύτερο!
Στο μεγαλύτερο μέρος του βιβλίου παρουσιάζεται το Κατάστιχο, εξάλλου γι’ αυτό έγινε και η έκδοσή του! Μετά τη σύντομη περιγραφή, ακολουθεί το περιεχόμενό του, αλλά με την αναγκαία επεξεργασία και κατόπιν σύνθεση του υλικού, μέσα από την οποία προέκυψαν οι ομοειδείς ενότητες και οι υποδιαιρέσεις τους. Η απόφαση για την ανέγερση του ναού, η χρηματοδότηση του έργου (εισπράξεις-δαπάνες), η πορεία των εργασιών, τα τεχνικά μέσα και τα υλικά που χρησιμοποιήθηκαν, η εικόνα των οικονομικών δραστηριοτήτων της εποχής όπως αναδύεται μέσα από συγκριτικά στοιχεία είναι ενότητες στις οποίες εντάχθηκαν τα υπάρχοντα στοιχεία.
Ως κατακλείδα προστίθεται, με παράθεση και σχετικών Πινάκων, αναφορά στα πρόσωπα τα οποία μνημονεύονται. Στο Επίμετρο έχουν συγκεντρωθεί οι εκτός και πέραν του Κατάστιχου πληροφορίες για τις οποίες έγινε λόγος παραπάνω. Είναι οι πληροφορίες που αφορούν κυρίως στην ευρύτερη περιοχή και το σπουδαίο μνημείο τους.
Έτσι, η παρούσα έκδοση αναδεικνύει τη σημασία και την αξία των αγλαών έργων, στα οποία με ζήλο και αξιοσύνη επιδόθηκαν κατά το παρελθόν φιλοπρόοδοι και δημιουργικοί άνθρωποι. Ο έπαινος και η τιμή που τους απονέμεται θα παραμένουν εσαεί και οι σπουδαίες πράξεις τους θα προτείνονται στις νεότερες γενεές άξιες για παραδειγματισμό και μίμηση!
Εμείς, όσο διαβάζουμε αυτό το βιβλίο, σκεπτόμαστε πόσες πληροφορίες χάθηκαν, που όσοι ηγήθηκαν στην προσπάθεια οικοδόμησης τόσων ναών στην Κρήτη, γιατί όχι και στην Ελλάδα, από τις τελευταίες δεκαετίες του 19ου αιώνα έως τις πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα, δεν κατέγραψαν ή δεν είχαν την πρόνοια να διασώσουν ένα αντίστοιχο Κατάστιχο! Αυτή την έλλειψη κάνουν ακόμα περισσότερο αισθητή οι κάθε λογής λεπτομέρειες, περισσότερες από 400 παραπομπές, οι κτίστες, η πλούσια ενοριακή ζωή, τα παρεκκλήσια και εξωκλήσια, το πλούσιο φωτογραφικό υλικό, οι εφημέριοι, ιεροψάλτες και επίτροποι, οι ναοί της περιφέρειας του Κακοδικίου, τα βιογραφικά στοιχεία, το ευρετήριο των ονομάτων, οι παλαιές φωτογραφίες και ο επίλογος του συγγραφέα Γ.Ι.Λ. Μάρτιος 2014.
Μιχάλης Τρούλης
Πρόεδρος Δημόσιας Βιβλιοθήκης Ρεθύμνου
