Η παλιά πόλη του Ρεθύμνου μπορεί να αφηγηθεί πολλές ιστορίες... Κάθε γωνιά, κάθε μνημείο ξετυλίγει μια διαδρομή που συνδέεται και με την ιστορία της πόλης. Σήμερα θα σας γνωρίσουμε ένα εντυπωσιακό οικοδόμημα που βρίσκεται στην παλιά πόλη του Ρεθύμνου, στη συμβολή των οδών Αρκαδίου και Βίκτορ Ουγκό.
Το οικοδόμημα αυτό σήμερα δεν είναι επισκέψιμο, ωστόσο προκαλεί κάθε περαστικό, έστω και πίσω από την κλειδωμένη αυλόπορτά του, να σταματήσει για να το προσέξει.
Αναζητώντας πληροφορίες βρίσκεται κανείς μπροστά σε μια απίστευτη ιστορία, που ξεκίνησε την εποχή της βενετοκρατίας, τότε που στο συγκεκριμένο σημείο στεγαζόταν το Μοναστήρι της Αγίας Βαρβάρας. Το 1646, μετά την κατάληψη του Ρεθύμνου από τους Τούρκους, το οικοδόμημα αυτό άλλαξε εντελώς. Μετατράπηκε σε τζαμί από τον Καρά Μουσά Πασά, διοικητή των οθωμανικών ναυτικών επιχειρήσεων, γι' αυτό και πήρε και το όνομά του.
Ο Πασάς, διατηρώντας την εντυπωσιακή αναγεννησιακή πρόσοψη, είχε φροντίσει να γίνουν αρκετές αρχιτεκτονικές παρεμβάσεις. Προστέθηκαν θόλοι, αλλά και ένας μιναρές... Ο μιναρές του τζαμιού βρίσκεται δυτικά από το κεντρικό κτήριο του οικοδομήματος και δεν είναι ορατός από το δρόμο.
Στον περίβολο του οικοδομήματος της οδού Αρκαδίου και Βίκτορ Ουγκό σώζεται και ένα επιτάφιο οικοδόμημα, ένα μαυσωλείο. Εκεί λέγεται ότι ίσως έχει ενταφιαστεί ο ιδρυτής του τζαμιού. Επίσης, σώζονται πολλές οθωμανικές επιτύμβιες στήλες και νοτιοανατολικά του κεντρικού κτηρίου σώζονται αρκετές μεζαρόπετρες, δηλαδή μαρμάρινες διακοσμημένες στήλες που τοποθετούνταν στους τούρκικους τάφους.
Έξω από το τζαμί και μπροστά στο δρόμο βρίσκεται ενσωματωμένη στη στεγασμένη είσοδο της αυλής του τζαμιού τουρκική κρήνη με θόλο. Την περίοδο της τουρκοκρατίας οι κρήνες προτιμούνταν να είναι σε στεγασμένους χώρους, γι' αυτό και η κρήνη είναι στεγασμένη με θόλο, όπως ήταν και η κρήνη Rimondi πριν κατεδαφιστεί.
Η κρήνη στην οδό Αρκαδίου και Βίκτορ Ουγκό έχει δύο όψεις: Μία από την πλευρά της οδού Αρκαδίου και μία από την αυλή του τζαμιού. Κάτω από το θόλο της γίνεται η είσοδος στον προαύλιο χώρο του τζαμιού του Καρά Μουσά Πασά.
Αποτελώντας αναπόσπαστο τμήμα του συγκροτήματος του τζαμιού, η κρήνη εξυπηρετούσε τόσο τις ανάγκες των πιστών, που έπρεπε να πλυθούν πριν την είσοδό τους στο τζαμί, όσο και τις ανάγκες ύδρευσης της περιοχής.
Το τζαμί του Καρά Μουσά Πασά παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον τόσο ιστορικά όσο και αρχιτεκτονικά, γι' αυτό, έστω και με κλειδωμένη αυλόπορτα, προκαλεί κάθε ταξιδιώτη και επισκέπτη του Ρεθύμνου να σταματήσει, να το παρατηρήσει και να προσπαθήσει να αναζητήσει την ιστορία του.
Κοιτώντας σήμερα κάποιος το καλοδιατηρημένο αυτό μνημείο, αναρωτιέται γιατί μένει κλειστό και αναξιοποίητο.
