Έφυγε από κοντά μας στις αρχές Αυγούστου ένας σπουδαίος άνθρωπος και δάσκαλος — ο Αντώνης Δαφέρμος, ο δάσκαλος του Δημοτικού Σχολείου Αξού τη δεκαετία του ’80, τότε που το σχολείο αριθμούσε 93 παιδιά, και για όλα υπήρχε… ένας μόνο δάσκαλος.
Ο κύριος Δαφέρμος δεν ήταν απλώς εκπαιδευτικός. Ήταν παιδαγωγός, καθοδηγητής, πατέρας για πολλά από εμάς. Πόσα πράγματα μας έμαθε, όχι μόνο μέσα από τα βιβλία αλλά κυρίως μέσα από τη ζωή.
Θυμάμαι την κατσίκα που είχε στο σχολείο — μας μάθαινε πώς να την αρμέγουμε, να μην ξεχνάμε τη ρίζα μας, την αγροτική ζωή. Στα διαλείμματα μας δίδασκε κρητικούς χορούς — τότε που δεν υπήρχαν σχολές μόνο μεράκι και γνώση.
Διατηρούσε πάντα το σχολείο σε άριστη κατάσταση. Παντού λουλούδια — στις αυλές, στα παρτέρια. Μας έβαζε να τα φροντίζουμε, να μάθουμε να αγαπάμε το όμορφο, το καθαρό, το περιποιημένο. Το σχολείο μας έμοιαζε με κήπο.
Για μένα, όμως, είχε κάνει και κάτι παραπάνω. Με έπαιρνε σπίτι του μαζί με τη σύζυγό του, τη Μαρίκα — κι εκείνη δασκάλα — για να με βοηθήσουν στα μαθήματα. Οι γονείς μου τότε δούλευαν στη Γερμανία, η γιαγιά μου που με μεγάλωνε ήταν αγράμματη. Δεν ήθελε να υστερώ από τα άλλα παιδιά. Και φρόντισε να μη νιώσω ποτέ έτσι.
Ακόμα και στις τιμωρίες του ήταν δάσκαλος. Θυμάμαι όταν κάποιος έκανε φασαρία, τον έβαζε όρθιο μπροστά στον χάρτη της Ελλάδας. Και στο τέλος της “τιμωρίας”, τον ρωτούσε: Ποια είναι η πρωτεύουσα της Μαγνησίας; Ποιο είναι το μεγαλύτερο ποτάμι; Πού βρίσκεται η Πίνδος; Εκπαίδευση παντού, ακόμη και μέσα στην αυστηρότητα.
Ως συνταξιούχος, δεν σταμάτησε ποτέ να διδάσκει. Κατέγραψε παραδοσιακά επαγγέλματα και τα εξέδωσε σε βιβλίο. Δώρισε το σπίτι του για να στεγαστούν μουσειακά αντικείμενα — να μη χαθεί η μνήμη του τόπου μας.
Σε μια τιμητική εκδήλωση που του κάναμε όταν ήμουν Πρόεδρος της Κοινότητας, σε συνεργασία με τον Δήμο Μυλοποτάμου και τον Πρόεδρο της Επιτροπής Πολιτισμού, Μανούσο Κλάδο, τον τιμήσαμε όπως του άξιζε. Θυμάμαι τα λόγια του τότε, γεμάτα συγκίνηση και περηφάνια: πως αμέτρητοι μαθητές του σπούδασαν και προόδευσαν, άλλοι έμαθαν τέχνες, και κανείς από τους μαθητές του δεν μπήκε φυλακή. Αυτή ήταν η μεγαλύτερή του ανταμοιβή.
Ο Αντώνης Δαφέρμος δεν ήταν απλά ένας δάσκαλος της εποχής του. Ήταν μια προσωπικότητα που άφησε αποτύπωμα στις ζωές μας. Θα τον θυμόμαστε πάντα με αγάπη και ευγνωμοσύνη. Για όσα μας δίδαξε, για το παράδειγμά του, για την ανθρωπιά του.
Καλό σου ταξίδι, δάσκαλε.
Αξός Αύγουστος ‘25
