Οι Βρετανοί ως αποδεδειγμένοι αντιρατσιστές
Η αφορμή για το κείμενό μας αυτό, μας δόθηκε από την είδηση της προηγούμενης Τρίτης από τη Μ.Βρετανία , όπου για την θέση του πρωθυπουργού της ημιαυτόνομης κυβέρνησης της Σκωτίας , εκλέχθηκε ο Χούμζα Γιουσάφ, Βρετανός στην υπηκοότητα, με καταγωγή από το Πακιστάν. Είναι ο τρίτος πολιτικός ηγέτης Ασιατικής καταγωγής στη Μ.Βρετανία, μετά τον Δήμαρχο του Λονδίνου Σαντίκ Καν που εκλέχτηκε το 2016, καθώς και τον Ρίσι Σούνακ πρωθυπουργό της Μ.Βρετανίας που εκλέκτηκε τον Οκτώβριο του 2022.
Η Ευρωπαϊκή πρωτοπορία στις ιδέες του ανθρωπισμού
Η Δημοκρατική σκέψη και ο πλουραλισμός , μπορεί μεν να γεννήθηκαν σαν ένοιες στην Ελλάδα, όμως οι γεωπολιτικές συνθήκες από τη περίοδο των ιστορικών χρόνων στην Ευρώπη, με τις αυτοκρατορίες και τις αιματηρές κατακτήσεις , δεν ευνόησαν τον νεότερο Ελληνισμό να εξελίξει και να εκσυγχρονήσει τις ιδέες του . Την σκυτάλη της εξέλιξης των πανανθρώπινων αυτών αξιών, παρέλαβαν από τους αρχαίους Έλληνες παραπλήσιοι λαοί και πολιτισμοί της Ευρώπης των Ρωμαίων και των απογόνων τους. Έτσι από τους Ρωμαίους διανοούμενους , όπως τον Κικέρωνα , τον Λουκρήτιο και τον Σενέκα οι ιδέες του δυτικού πολιτισμού πέρασαν στους εκπρόσωπους του ανθρωπιστικού κινήματος της περιόδου της Αναγέννησης όπως τον Γαλιλαίο, τον Καρτέσιο, τον Τζων Λωκ, τον Κέπλερ, τον Νεύτωνα, τον Καντ, και άλλους. Όμως οι ανθρωπιστικές ιδέες συνεχίστηκαν να εξελίσσονται και τους επόμενους αιώνες προσαρμοζόμενες στα μεταγενέστερα κοινωνικά δεδομένα και τα ιδεώδη της Γαλλικής επανάστασης ,εκείνα των ατομικών ελευθεριών και της αυτοδιάθεσης με τον Βολταίρο, τον Ζαν Ζακ Ρουσώ και τον Ντιντερό. Ένα αιώνα αργότερα, οι νεότεροι Ευρωπαίοι διανοητές όπως , ο Ουγκώ , ο Μάρξ, ο Ένγκελς, ο Φρόϋντ, αλλά και οι νεότεροι όπως o Αλτουσέρ, o Φουκώ και ο Κορνήλιος Καστοριάδης, ανανέωσαν τις ιδέες για την υπεράσπιση της ανεξαρτησίας και της ελευθερίας των λαών αλλά και της ανθρώπινης αξιοπρέπειας.
Τα πολιτικο-κοινωνικά διλήμματα του 20ου αιώνα
Ο 20Ος αιώνας στιγματίστηκε από τους δύο παγκόσμιους πολέμους , οι οποίοι αφάνησαν τουλάχιστον 150.000.000 ψυχές (70 εκατομ. ο Α΄παγκόσμιος και 80 εκατομ. ο Β΄ παγκόσμιος ).Και οι δύο παγκόσμιοι πόλεμοι όπως και όλοι οι πόλεμοι σαν πρωταρχική τους αιτία είχαν την κατάκτηση από μια ή περισσότερες χώρες των γειτονικών τους κατ΄αρχήν λαών, και στη συνέχεια την κυριαρχία τους σε αυτούς. Ωστόσο, ο Β ΄παγκόσμιος ανέδειξε και μια επιπλέον κοινωνική παθογένεια , που έως τότε δεν είχε και τόσο μεγάλη εξάπλωση στο χώρο της Ευρώπης, τον ρατσισμό , και μάλιστα στην πιο βάρβαρή του μορφή. Έως εκείνα τα χρόνια ο ρατσισμός ήταν το κοινωνικό φαινόμενο που είχε εξάπλωση κυρίως στην Νότια Αφρική αλλά και στις Νότιες πολιτείες των Ηνωμένων Πολιτειών και εμφανίζονταν με τις διακρίσεις των λευκών εις βάρος των μαύρων. Στους αγώνες για την υπεράσπιση των δικαιωμάτων των μαύρων, ηγετικές φυσιογνωμίες υπήρξαν, για μεν τη Ν. Αφρική ο Νέλσον Μαντέλα, για δε την Αμερική ο Μάρτιν Λούθερ Κίνγκ. Οι φυλετικές αυτές διακρίσεις έφταναν ως και τις βάρβαρες συμπεριφορές ή και τα βασανιστήρια και τις εκτελέσεις. Ο ρατσισμός στην Ευρώπη του Β΄ παγκόσμιου στηρίχθηκε στις πεποιθήσεις και τις επιταγές του αδίστακτου και παρανοϊκού Αδόλφου Χίτλερ, ο οποίος πίστευε ότι η ξανθή Άρια φυλή , είχε δικαίωμα να κυριαρχεί στον πλανήτη, εις βάρος όλων των άλλων. Με την πίστη των ναζιστών σε αυτές τις δοξασίες, οι ιστορικοί υπολογίζουν ότι ο συνολικός αριθμός των νεκρών με ρατσιστικά κίνητρα , άγγιξε τα 11.000.000 ψυχές από τους οποίους τουλάχιστον τα 5.000.000 ήταν Εβραϊκής καταγωγής. Οι ναζί στοχοποίησαν ομάδες ανθρώπων για την φυλή τους, τις θρησκευτικές ή πολιτικές τους πεποιθήσεις ή ακόμα για την ιδιότητα τους: Εβραίοι, ομοφυλόφιλοι, Ρομά, άνθρωποι με διανοητικές ή σωματικές αναπηρίες, κομμουνιστές, συνδικαλιστές, Μάρτυρες του Ιεχωβά, αναρχικοί, και άλλοι αποτέλεσαν τις ομάδες που προσπάθησαν να εξοντώσουν.
Ο ρατσισμός ως κοινωνική απειλή στον Ευρωπαϊκό χώρο στα τέλη του 20ου αιώνα
Το σύνολο των Ευρωπαϊκών χωρών στα τέλη του 1900 άρχισε να αντιμετωπίζει το πρόβλημα της εμφάνισης ρατσιστικών συμπεριφορών των πολιτών τους, από τότε που κύματα οικονομικών μεταναστών ή και προσφύγων προσέφυγαν στις επικράτειές τους. Οι μετανάστες ή οι πρόσφυγες αυτοί, κυρίως προέρχονται από χώρες της Αφρικής , της Ασίας, και λιγότεροι από χώρες της Βαλκανικής , αλλά και πρόσφατα από την Ουκρανία εξ αιτίας του πολέμου. Απέναντι σε αυτούς τους αλλοδαπούς επισκέπτες, υπάρχουν ομάδες πολιτών που εμφάνισαν και εμφανίζουν ρατσιστικές συμπεριφορές. Υπάρχουν επίσης και λαοί οι οποίοι επέτρεψαν στις κυβερνήσεις τους να ορθώσουν ρατσιστικές πολιτικές απέναντι στους αλλοδαπούς αυτούς συνανθρώπους μας, ή και ακόμη την απαγόρευση της εισόδου τους στις χώρες τους. Τα πρωτεία σε αυτές τις διχαστικές πρωτοβουλίες έχουν οι χώρες του λεγόμενου συμφώνου του Βίζεγκραντ, δηλαδή , η Τσεχία, η Σλοβακία, η Πολωνία με προεξάρχουσα την Ουγγαρία και την πολιτική της ηγεσία του Βίκτορα Όρμπαν. Αντίθετα χώρες όπως οι Σκανδιναβικές Δημοκρατίες, η Γερμανία, η χώρα μας, η Μ. Βρετανία, η Πορτογαλία, η Ισπανία, η Γαλλία και άλλες, εφαρμόζουν ιδιαίτερα φιλικές πολιτικές απέναντι στους μετανάστες που εισέρχονται στην επικράτειά τους. Ανάλογες βέβαια στάσεις διαμορφώνουν και οι ίδιοι οι λαοί των χωρών αυτών , σχεδόν εκμηδενίζοντας τις ρατσιστικές συμπεριφορές απέναντί τους .
Το υψηλό ανθρωπιστικό ήθος
Σίγουρα οι Βρετανοί με τη στάση τους να επιλέξουν για τις τρείς προαναφερόμενες πολιτικές θέσεις τρία πρόσωπα με καταγωγή από Ασιατικές χώρες , αποτελούν τη πιο λαμπρή πρωτοπορία στο θέμα της αντιρατσιστικής στάσης. Θεωρούμε πως οι επιλογές τους αυτές είναι ενδείξεις υψηλού ανθρωπιστικού ήθους . Είναι ακόμη η κορυφαία διαβεβαίωση της εναπόθεσης της εμπιστοσύνης τους στα πρόσωπα αυτά να χειριστούν ακόμη και τα πιο ευαίσθητα θέματα της χώρας τους και της κοινωνίας τους. Για να κατανοήσουμε τη βαρύτητα της επιλογής τους αυτής ας αναλογιστούμε την ευχάριστη έκπληξη που δοκιμάσαμε ως Έλληνες πολίτες όταν εκλέχτηκε ως Δήμαρχος Ιωαννίνων ο αείμνηστος πια, Μωϋσής Ελισάφ όντας στο θρήσκευμα ορθόδοξος Εβραίος.
Υψηλή κοινωνική ωριμότητα VS πολιτικού λαϊκισμού !
Συγχρόνως θεωρούμε πως η Βρετανική κοινωνία παρουσιάζει κοινωνική ωριμότητα και μάλιστα σε τέτοιο βαθμό που οι επιλογές της αυτές, μιας και δεν είναι και μόνον μία που θα μπορούσε να χαρακτηριστεί και ως ‘’τυχαίως προκύπτουσα ’’ , αποδεικνύουν ίσως και την παντελή έλλειψη πολιτικού λαϊκίστικου πνεύματος. Αξίζουν λοιπόν πολλά συγχαρητήρια στους Βρετανούς πολίτες όσο και σε εκείνους της Σκωτίας που με περίσσιο πολιτικό και κοινωνικό θάρρος οδηγήθηκαν σε αυτές τις επιλογές. Με τις στάσεις τους αυτές απέδειξαν στην διεθνή κοινότητα ότι, σέβονται με ευλάβεια τη διαφορετικότητα, και το ότι βρίσκονται σε θέση να επιλέγουν τους ηγέτες τους με ειλικρινή κριτήρια απαλλαγμένα από αποκλεισμούς και προκαταλήψεις και πάντα βέβαια με σεβασμό στη τήρηση των δημοκρατικών θεσμών.
Ευχή και ελπίδα
Ευχή και ελπίδα μας είναι οι πρωτοβουλίες αυτές του Βρετανικού λαού , να αποτελέσουν οικουμενικό παράδειγμα προς μίμηση για όλους τους λαούς, στα θέματα του ρατσισμού και της αποδοχής της διαφορετικότητας. Σημαντικό ρόλο στη δημιουργία αυτών των ανάλογων στάσεων, σίγουρα μπορεί να έχει και η χριστιανική εκκλησία με τους θρησκευτικούς της ηγέτες και τους λειτουργούς της σε όλα της τα δόγματα. Όπως βέβαια σημαντική συμβολή θα μπορέσουν να έχουν και οι επικεφαλής και όλων των θρησκευτικών δογμάτων της οικουμένης !
