Με το παρόν άρθρο συμπληρώνω προηγούμενό μου που δημοσιεύτηκε στο φύλλο της 27ης Μαρτίου 2021 της έγκριτης εφημερίδας Ρέθεμνος, σχετικά με τη χρήση ξένων λέξεων, κυρίως αγγλικών, στη γραφή και στην ομιλία της γλώσσας μας και έχει δημιουργήσει κατάσταση που έχει φτάσει στο απροχώρητο και χωρίς υπερβολή, έχει πάρει τη μορφή επιδημίας.
Είχα πάντα την εντύπωση (μάλλον ψευδαίσθηση ήταν) ότι ο ρόλος (αποστολή) του δημοσιογράφου ήταν (είναι) η ενημέρωση των πολλών ανθρώπων για θέματα που συμβαίνουν και επηρεάζουν τη ζωή τους ως μέλη μιας κοινωνίας. Άλλωστε και οι φορείς μέσω των οποίων εκφράζουν τις απόψεις τους ονομάζονται Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης (ΜΜΕ). Με λύπη διαπιστώνω ότι πολλοί δημοσιογράφοι, συχνά δεν εφαρμόζουν αυτόν τον κανόνα. Αντί να εκφράζονται απλά και με σαφήνεια για να γίνονται κατανοητά τα κείμενά τους από τους πολλούς, χρησιμοποιούν λέξεις ειλημμένες από ξένες γλώσσες, κυρίως από την αγγλική. Θεωρώ ότι ο τρόπος παρουσίασης των κειμένων τους μπορεί να εκληφθεί και ως ρατσισμός κατά των μη κατόχων ξένων γλωσσών. Γιατί πόσοι από τους ακροατές/θεατές τους καταλαβαίνουν ακόμα και τους τίτλους των περισσότερων εκπομπών στην τηλεόραση; Θαυμάστε: The show must go on live, The 2night show official, game night, shopping star, survivor, GNTM (Greece’s next top model), First from the west, House of fame, Live News, The voice of Greece, Your face sounds familiar, My style Rocks, still standing, deal, Pop up, κ.λπ.. Πολλοί από αυτούς χρησιμοποιούν στα γραπτά τους προτροπές εντελώς φασιστικές όπως: must read, it is a must κ.λπ. και φράσεις όπως: nonstop show, on air, on line, on demand, on camera, stay tuned κ.λπ..
Η ίδια κατάσταση επικρατεί και στη ροή ειδήσεων (trailer) στο κάτω μέρος της οθόνης σε ορισμένους τηλεοπτικούς σταθμούς. Εκτός των ξένων λέξεων, με τις οποίες αναγράφουν την είδηση, δεν θεωρούν απαραίτητο να πουν τί είναι και που συμβαίνει. Παραθέτω μερικά μόνο παραδείγματα. Βetting tips, Η ψηφοφορία του podcast «Gate 7 international». o No Finish Line Athens επιστρέφει 26/9-6/10. Δεν ξέρω αν υπάρχει κάποιος αγγλομαθής να ξέρει τι σημαίνει αυτή η φράση. Το ξέρει όμως αυτός που την έγραψε και αυτό αρκεί. Αυτό θα πει δημοσιογραφία υψηλού επιπέδου.
Αλλά και στις ειδήσεις που γράφονται στα ελληνικά, κάνουν το ίδιο. Θαυμάστε: Περισσότεροι από 200 Δήμοι στο MyKEPlive. Χαρδαλιάς για εκλογές ΕΟΚ. «Δεν επιτρέπεται». Η Wolt επεκτείνεται και στο Βόλο. Τί είναι η wolt και ποιο το αντικείμενό της, δεν θεωρεί απαραίτητο να το αναφέρει. Αρκεί που το ξέρει ο ίδιος. Δεν ξέρω πόσοι αναγνώστες καταλαβαίνουν το νόημα αυτών των εκφράσεων. Εγώ πάντως δηλώνω αδυναμία να τις καταλάβω.
Θα περίμενε κανείς πως οι φορείς στους οποίους εργάζονται αυτοί οι συντάκτες, θα έβαζαν κάποιους φραγμούς σ’ αυτού του είδους τα κείμενα. Πως όμως να το κάνουν όταν οι ίδιοι έχουν προκρίνει ξένες ονομασίες για τους σταθμούς τους και τις εφημερίδες τους; Θαυμάστε: ANTENA, Open, Sky, Star, Real FM, Real News, Documento. Την ίδια γραμμή ακολουθούν και οι περιθωριακοί σταθμοί action 24, alert, art tv, blue sky, channel nine, extra channel, high tv, kontra tv, mad tv, nickelodeon, rise tv, smile.
Μια άλλη κατηγορία επαγγελματιών που χρησιμοποιούν συνήθως ξενόγλωσσες λέξεις είναι οι διαφημιστές, κατόπιν εντολών των επιχειρηματιών που πληρώνουν για τη διαφήμιση των προϊόντων τους. Έτσι διαβάζουμε για το project, το Athens alive, το development, τις λέξεις real estate, new socks, best of, brand, fashion show, fashion time, stock deal, find us, gallery, shoes, trendy, home vero, future, natural, contact us, connect, forum, early offer, special offer, my market, my άπαιχτη προσφορά, my προσφορές κ.λπ.. Ερωτώ τον οποιοδήποτε αγγλομαθή εχέφρονα άνθρωπο να μου εξηγήσει γιατί το my άπαιχτη προσφορά είναι πιο σπουδαίο αισθητικά και εννοιολογικά από το η προσφορά μου ή το my προσφορές από το οι προσφορές μου. Προσωπικά θεωρώ την ημιμάθεια, το σύμπλεγμα (κόμπλεξ) και τον ραγιαδισμό αυτών που τα γράφουν, υπεύθυνα για αυτή την κατάντια. Εδώ είναι δυνατή, κατά την ταπεινή μου γνώμη, θεραπεία η οποία μπορεί να επιβληθεί μόνον από τους καταναλωτές, αγοράζοντας προϊόντα που προβάλλονται στην ελληνική γλώσσα. Το θέλουν όμως οι καταναλωτές;
Η αρρώστια δεν έχει χτυπήσει μόνο τους ημιμαθείς με φτωχό λεξιλόγιο. Έχει γίνει συνήθεια και σε μορφωμένους, συγγραφείς κ.λπ.. Αναφέρομαι σε έκδοση ιστορικού συγγράμματος που προλογίζει γνωστός συγγραφέας και αναφέρει ότι ο χώρος μπροστά από τα προπύλαια του Πανεπιστημίου έχει ξαναγίνει meeting point αντί να γράψει σημείο συνάντησης. Τέτοια πρεμούρα για επίδειξη.
Μεγάλο μέρος της αστικής μας κοινωνίας έχει επίσης μπολιαστεί από αυτή την κατάσταση. Είδα στην τηλεόραση νέες γυναίκες, μετά τα πρώτα μέτρα χαλάρωσης των περιορισμών λόγω της πανδημίας, να δηλώνουν πόσο χαρούμενες είναι που επιτέλους ελευθερώθηκαν και μπορούν να πηγαίνουν για shopping therapy και να συμμετέχουν σε parties. Είδα επίσης νέους να πανηγυρίζουν επειδή τώρα μετά το finale του lockdown θα μπορούν να πηγαίνουν για burger, ποτάκι (πάλι καλά που δεν το λένε ντρινκάκι) και σε parties.
Η υιοθέτηση και χρησιμοποίηση στη γλώσσα μας λέξεων προερχομένων από άλλες γλώσσες, όπου δεν υπάρχουν ελληνικές με αντίστοιχο νόημα, ειδικά όταν οι ξενόγλωσσες αυτές λέξεις μπορούν να προσαρμοστούν στο τυπικό της ελληνικής, εμπλουτίζει τη γλώσσα μας και της δίνει επιπρόσθετη δυναμική. Σε διαφορετική όμως περίπτωση το αποτέλεσμα είναι να εξαφανίζονται οι πλούσιες σε νοήματα και ιστορία ελληνικές λέξεις, η γλώσσα μας να γίνεται φτωχότερη και να αλλοιώνεται η ιστορία μας.
Το θέμα είναι ανεξάντλητο και αισθάνομαι πως αν συνεχίσω, θα υπεισέλθω σε ξένα χωράφια, με κίνδυνο η κατάσταση να μετατραπεί σε κουραστική περιγραφή εκ μέρους μου. Γι’ αυτό σταματώ εδώ, αφού έγραψα αυτά που έκρινα σωστό ότι έπρεπε να γράψω και αφήνω τους πιο ειδικούς από εμένα να συνεχίσουν, αν κρίνουν ότι χρειάζεται συνέχεια.
