Συναντώ την ίδια ηλικιωμένη γυναίκα καθημερινά. Κάποτε χαμογελάσαμε η μια στην άλλη. Κατόπιν ξεκινήσαμε τη καλημέρα.
‘Namaste,’ μου λέει πάντα, ενώνοντας τις παλάμες και σκύβοντας ελαφρά το κεφάλι.
Είναι από το Νεπάλ. Φοράει τη χαρακτηριστική πολύχρωμη φορεσιά και έχει καλυμμένο το κεφάλι.
Όταν πριν από χρόνια βρέθηκα να πίνω καφέ με κάποιες Βρετανίδες μητέρες, οι Νεπαλέζοι ήταν το αντικείμενο σφοδρής κριτικής. Είναι όλη μέρα στο δρόμο, κάθονται στα παγκάκια, μαζεύουν τα βατόμουρα, δε μιλάνε Αγγλικά...
Μην έχοντας τι να πω, και αρνούμενη να κατηγορήσω συνανθρώπους επειδή κυκλοφορούν και τρώνε φρούτα, που διαφορετικά κανείς δε θα αγγίξει, έφυγα αθόρυβα από το ‘τσάι και αντιπάθεια’ εκείνης της ημέρας.
Χθες, καθώς περπατούσα με κάποια άλλη φίλη, είδα τη γνωστή-άγνωστη Νεπαλέζα να περπατάει με κάποιους άλλους ηλικιωμένους συμπατριώτες της.
Μετά τη συνηθισμένη καλημέρα, υπέθεσα ότι οι ηλικιωμένοι έκαναν τη πρωινή τους βόλτα.
Η υπομονετική φίλη μου εξήγησε ότι, όχι, δεν πάνε βόλτα. Άποροι είναι. Το κράτος τους δίνει δωμάτιο και πρωινό στο τοπικό hostel. Μετά το πρωινό, επιβάλλεται να φύγουν και να επιστρέψουν μόνο στις έξι το βράδυ. Βρέξει-λιάσει.
Είτε είναι Νεπαλέζοι, είτε είναι Βρετανοί.
Η γιατρειά της άγνοιάς μου ήρθε σαν κεραυνός. Εκατοντάδες άνθρωποι εκδιώχνονται καθημερινά και αναγκάζονται να ‘κυκλοφορούν στο δρόμο’ και να ‘μαζεύουν βατόμουρα’ όταν πεινάσουν.
Στο νέο του βιβλίο ‘Συμπεριφέρομαι: Η βιολογία των ανθρώπων στο καλύτερο και το χειρότερο μας’, ο Robert Sapolsky αναφέρεται στην έννοια ‘άνθρωπος’. Αν και είμαστε όμοιοι με άλλα είδη του ζωικού βασιλείου, αυτό που μας κάνει να ξεχωρίζουμε είναι το πως χρησιμοποιούμε την ανθρώπινη φυσιολογία μας.
Σε αρνητικό επίπεδο, αγχωνόμαστε όταν σκεφτόμαστε το θάνατο, ή χρησιμοποιούμε τους ίδιους μύες όπως ένας χιμπατζής, για να βλάψουμε κάποιον επειδή έχει διαφορετική ιδεολογία.
Θετικά σημεία μας, είναι η ικανότητα να επιδείξουμε αλτρουισμό, να σχηματίσουμε ιδεολογίες ή θρησκείες, οι οποίες θα μοιραστούν με άλλους ανθρώπους άλλων χιλιετηρίδων. Κλασικό παράδειγμα, ο Χριστιανισμός.
Όπως και τα ζώα, μπορούμε να επιτεθούμε όταν απειλούμαστε. Σε αντίθεση με αυτά όμως, μπορούμε να βλάψουμε με ξεχωριστούς τρόπους.
Μπορούμε να πατήσουμε τη σκανδάλη, ή να συναινέσουμε στο πάτημα της.
Μπορούμε να είμαστε παθητικά-επιθετικοί, είρωνες, ικανοί για κάθε είδους ψυχολογική βία.
Μπορούμε να εκμεταλλευτούμε κάποιον οικονομικά.
Μπορούμε να βλάψουμε απλά, με το να κοιτάξουμε αλλού όταν κάποιος χρειάζεται βοήθεια.
Μπορούμε να προκαλέσουμε το θάνατο κάποιου, αφήνοντας τον να πεθάνει από την πείνα.
Να θυμώσουμε για μια χούφτα ‘κλεμμένα’ βατόμουρα.
Ή να θεωρήσουμε τη δυστυχία σαν κάτι το ‘συνηθισμένο’.
Το αντίθετο της αγάπης κατά τον Wiesel, δεν είναι το μίσος. Είναι η αδιαφορία.
Λιγότερο εντυπωσιακή, αλλά εξίσου σκληρή.
