Η πεποίθηση της πλειοψηφίας ότι η ιστορία είναι επαναλαμβανόμενη τείνει να στερεοποιηθεί στην ανθρώπινη συνείδηση. Αυτή η εντύπωση του κυκλικού χαρακτήρα της «ιστορίας» είναι άραγε πραγματική ή είναι απλά μια επιφανειακή ανάγνωση των γεγονότων;
Μου συμβαίνει αυτό τον καιρό άθελα μου να κάνω μερικές ιστορικές αναδρομές και θα ήθελα να τις μοιραστώ μαζί σας
Το Συνέδριο της Βιέννης που διεξήχθη το 1814-1815, αποτέλεσε κορυφαίο διπλωματικό και κοινωνικό γεγονός, με ιδιαίτερη συμβολική σημασία και απήχηση σ’ όλη την Ευρώπη. Τον φόβο και την αβεβαιότητα, λόγω της Γαλλικής Επανάστασης, διαδέχτηκε η παλινόρθωση του Παλαιού Καθεστώτος. Οι προνομιούχοι του, οι μεγάλοι ευγενείς και οι μοναρχικοί οίκοι, επιδίωξαν μέσα από την πανευρωπαϊκή συνάθροιση να επιβεβαιώσουν την πολιτική ηγεμονία τους, τα διεθνή ερείσματα, την κοινωνική υπεροχή και την οικονομική ευρωστία τους. Τις αποφάσεις για το νέο πολιτικό χάρτη της Ευρώπης πήραν οι Μεγάλες δυνάμεις. Οι τρεις χώρες που διαδραμάτισαν καθοριστικό ρόλο ήταν η Ρωσία με τον Τσάρο Αλέξανδρο, η Αυστρία με πρωθυπουργό τον πρίγκιπα Μέτερνιχ και η Αγγλία με πρωθυπουργό τον λόρδο Κάσρλη. Στο Συνέδριο της Βιέννης, στη ρωσική αντιπροσωπεία που συνόδευε τον Τσάρο Αλέξανδρο συμμετείχε και ο Ιωάννης Καποδίστριας. Σε κάποια στιγμή των εργασιών του συνεδρίου θεώρησε ότι ήταν και η καταλληλότερη στιγμή να θέσει υπόψη του συνεδρίου και το ζήτημα των Ελλήνων που παρέμεναν υπό τον τουρκικό ζυγό. Τότε πλησιάζοντας τον Αυτοκράτορα Αλέξανδρο του μίλησε ιδιαιτέρως προκειμένου εκείνος ν΄ αναλάβει την πρόνοια υπέρ των Ελλήνων προσθέτοντας μεταξύ άλλων ότι οι "Έλληνες μετά τον Θεό θεωρούν προστάτη τους μόνο την ομόθρησκη Αυτοκρατορία (Ρωσία)". Τότε ο Τσάρος του έδωσε την άδεια να θέσει το ζήτημα σε μία των συνεδριάσεων και στη συνέχεια θ΄ αναλάμβανε εκείνος το βάρος. Πράγματι ο Καποδίστριας στην αμέσως επόμενη συνεδρίαση λαμβάνοντας τον λόγο είπε: "Νομίζω πως χρέος των Μεγαλειοτάτων, (Βασιλέων), είναι να λάβετε οποιαδήποτε πρόνοιαν και δια το καταδυναστευόμενον ελληνικόν έθνος παρά της Οθωμανικής εξουσίας, το οποίον υποφέρει τόσους αιώνας τον τυραννικόν οθωμανικόν ζυγόν και το οποίον διακινδυνεύει να πέση εις την τελευταίαν εξόντωσιν και τον μηδενισμόν, όθεν δεν μου φαίνεται δίκαιον το να αδιαφορήσουν οι Βασιλείς."
Τότε ο Μέττερνιχ, που καλλιεργούσε αντιλαϊκά πνεύματα, σηκώθηκε και απαντώντας στον Καποδίστρια με έντονο και προσβλητικό τρόπο είπε: "Κύριε Κόμη! Η Ευρώπη δεν γνωρίζει Έλληνας, γνωρίζει την Οθωμανικήν Αυτοκρατορίαν υπό της οποίας την εξουσίαν είναι οι κατοικούντες σ΄ αυτήν Έλληνες. Δια τούτο φαίνεται, Κύριε Κόμη, υποστήριξες τόσον, και άφησες εκτός Συνδέσμου της Ιεράς Συμμαχίας, το απέραντον Οθωμανικόν Κράτος, αλλά δεν θα επιτύχεις τις ελπίδες σου περί τούτων". Η συνέχεια γνωστή, το πόσο σθεναρά ανατήχθηκε η ιερά συμμαχία στην εξέγερση του 1821, ο στραγγαλισμός του Ρήγα Φεραίου κτλ.
Οι ανελέητοι ευρωπαίοι δανειστές, τώρα που έχουν πάρει τον αέρα της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ με ευθύνη πρώτα απ' όλα του ΣΥΡΙΖΑ, δεν πρόκειται πλέον να δώσουν ούτε ένα ευρώ στην Ελλάδα, αν ο Αλέξης Τσίπρας δενυποταχθεί πλήρως στις απαιτήσεις τους, πράγμα που αν κάνει θα μεθοδεύσουν στη συνέχεια τη σύντομη ανατροπή του οι Γερμανοί, αφού πρώτα θα τον έχουν καταξεφτιλίσει σε όλη την Ευρώπη! Η «πολιτική εκτέλεση» του Τσίπρα εν μέσω καταισχύνης θέλει το Βερολίνο να λειτουργήσει παραδειγματικά για όλη τη Γηραιά Ήπειρο, ώστε να μην τολμάει κανένας πολιτικός ηγέτης χώρας του ευρώ να παρουσιάζει ένα αστικό πρόγραμμα διαφοροποιημένο έστω και κατ' ελάχιστο από τη γερμανική γραμμή. Ακόμη κι αν πρόκειται για το Πρόγραμμα της Θεσσαλονίκης του Αλέξη Τσίπρα, όπου δεν του έχουν επιτρέψει οι Γερμανοί να υλοποιήσει καμιά από τις φιλολαϊκές υποσχέσεις του, η καγκελαρία είναι άτεγκτη. Δεν επιτρέπει καμιά παρέκκλιση από την πολιτική της λιτότητας που έχει χαράξει ο Σόιμπλε, ως εκπρόσωπος του γερμανικού κεφαλαίου. Τα ίδια συμφέροντα άλλωστε έχουν και οι κορυφαίοι όμιλοι του ευρωπαϊκού κεφαλαίου, οι οποίοι αφενός μεταφέρουν ολοένα και μεγαλύτερα τμήματα της δραστηριότητάς τους εκτός Ευρώπης και αφετέρου θα ήταν πανευτυχείς, αν πλήρωναν τους εργαζόμενους που τους έχουν απομείνει στην Ευρώπη με μισθούς... Βιετνάμ, Ινδίας ή Κίνας!
Ήταν 27 Απρίλη 1941, , όταν τα γερμανικά στρατιωτικά τμήματα μπαίνουν στην Αθήνα. Ο λαός «υποδέχεται» τους ναζί κατακτητές παραμένοντας ερμητικά κλεισμένος στα σπίτια του. Η πρωτεύουσα είναι μια έρημη πόλη.
Τρεις μέρες πριν πέσει η Αθήνα στα χέρια των Γερμανών και επιβληθεί στη χώρα η στυγνή τριπλή (γερμανική, ιταλική, βουλγάρικη) κατοχή, ο Τσολάκογλου είχε υπογράψει στη Θεσσαλονίκη το οριστικό πρωτόκολλο της συνθηκολόγησης. Οι Γερμανοί εκτιμώντας τον «πατριωτισμό» του τον διόρισαν πρώτο «πρωθυπουργό» της κατεχόμενης Ελλάδας.
Μια μέρα νωρίτερα από την συνθηκολόγηση Τσολάκογλου οι «κεφαλές του έθνους» είχαν φροντίσει να… λακίσουν. Ο βασιλιάς και η κυβέρνηση έφυγαν αρχικά για την Κρήτη, αφήνοντας οπισθοφυλακή τον υφυπουργό Ασφαλείας του μεταξικού καθεστώτος και κατοπινό βουλευτή της ΕΡΕ, τον διαβόητο Κ. Μανιαδάκη.
Βασική φροντίδα του Μανιαδάκη ήταν να παραδοθούν δέσμιοι στους Γερμανούς οι 2.000 περίπου φυλακισμένοι και εξόριστοι αγωνιστές, κυρίως κομμουνιστές, που από τα κάτεργα της δικτατορίας της 4ης Αυγούστου περνούσαν (από… τα ελληνικά χέρια) στα χέρια της Γκεστάπο.
Η είσοδος των Γερμανών συνοδεύεται από τον απόλυτο εξευτελισμό του προπολεμικού αστικού πολιτικού κόσμου. Ένα μέρος του επέλεξε την ανοιχτή συνεργασία με τους κατακτητές. Ένα δεύτερο παρέμεινε στην Ελλάδααπέχοντας από τον αγώνα προσβλέποντας σε μελλοντικές εξελίξεις. Ένα άλλο, συμμαχικό της Βρετανίας, που ανέλαβε να διεξάγει αντικατοχική δράση δεν παρέλειψε να έχει στην πλειοψηφία του σχέσεις και με τους κατακτητές. Ο κύριος, δε, όγκος, μαζί με το Παλάτι, διέφυγε στο εξωτερικό αρπάζοντας μαζί του και τις τεράστιες ποσότητες των κρατικών αποθεμάτων σε χρυσό…
Ταυτόχρονα με την κατοχή της χώρας και την φυγή των «προυχόντων» ξεκίνησε και η προπαγάνδα της υποταγής. Το μήνυμα του οικονομικού και πολιτικού κατεστημένου προς τον λαό ήταν να… κάτσει ήσυχος.
Στις 29 Απρίλη 1941, δύο μέρες μετά την κατάληψη της Αθήνας η εφημερίδα «ΕΛΕΥΘΕΡΟ ΒΗΜΑ», έγραφε στο κύριο θέμα της :
«Εντός εικοσιτετραώρων η κατάληψις της χώρας μας θα έχει συμπληρωθή. Έτσι η Ελλάς βγαίνει από τον πόλεμο - και βγαίνει οριστικώς από τον πόλεμον, καθ' ον τρόπον εβγήκαν όλαι σχεδόν αι χώραι της ηπειρωτικής Ευρώπης (…). Αυτό δεν το λέγομεν προς παρηγορίαν μας. Τα λέγομεν διά να τονίσωμεν τη βασικήν κατά τη γνώμην μας αλήθειαν που δεν πρέπει ποτέ να φεύγη από τα μάτια μας, ότι δηλαδή τα ελληνικά προβλήματα που εδημιουργήθησαν από της 27ης Απριλίου δεν ημπορούν να αντιμετωπισθούν παρά εις το πλαίσιο της Νέας Ευρωπαϊκής πραγματικότητος. Πρέπει να καταλάβουμε ότι εφεξής αποτελούμεν μέρος ενός εκτεταμένου ηπειρωτικού συνόλου του οποίου όλα τα τμήματα θα έχουν αναποφεύκτως κοινότητα κατευθύνσεων και προπαντός κοινότητα συμφερόντων, οικονομικών και άλλων. Αυτή η ηπειρωτική σύλληψις της υποστάσεώς μας πρέπει να αποτελέση το πλαίσιον μέσα εις το οποίον θα κινηθούμε. Η τύχη μας είναι εφεξής αρρήκτως συνδεδεμένη προς την τύχη της γηραιάς Ηπείρου της οποίας αποτελούμεν τη νοτιοανατολικήν εσχατιάν».
Αντίστοιχο και το μήνυμα της εφημερίδας «ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ»:
«Ο αθηναϊκός λαός αντιμετωπίζει τα γεγονότα με σταθεράν πεποίθησιν ότι όλα βαίνουν προς το καλύτερον……
Κόντρα στα κηρύγματα της υποταγής, στην προπαγάνδα της συνθηκολόγησης που διατεινόταν ότι η κατοχή σήμαινε το… τέλος του πολέμου και ότι οι Γερμανοί κατακτητές εμφορούντο από «τας φιλικωτέρας των διαθέσεων απέναντι του ελληνικού πληθυσμού», ο λαός μας ακολούθησε τον άλλο δρόμο.
Ο λαός ακολούθησε το δικό του μεγαλειώδη δρόμο, τον αγώνα της εθνικής και κοινωνικής απελευθέρωσης, όπως τον είχε περιγράψει ήδη από την έναρξη του ιμπεριαλιστικού πολέμου – μέσα από τα μπουντρούμια της Ασφάλειας – ο Νίκος Ζαχαριάδης στο ιστορικό του πρώτο γράμμα της 31 Οκτώβρη 1940:
«Προς το λαό της Ελλάδας
Ο φασισμός του Μουσσολίνι χτύπησε την Ελλάδα πισώπλατα, δολοφονικά και ξετσίπωτα με σκοπό να την υποδουλώσει και εξανδραποδίσει. Σήμερα όλοι οι έλληνες παλαίβουμε για τη λευτεριά, την τιμή, την εθνική μας ανεξαρτησία. Η πάλη θα είναι πολύ δύσκολη και πολύ σκληρή. Μα ένα έθνος που θέλει να ζήσει πρέπει να παλεύει, αψηφώντας τους κινδύνους και τις θυσίες. Ο λαός της Ελλάδας διεξάγει σήμερα έναν πόλεμο εθνικοαπελευθερωτικό, ενάντια στο φασισμό του Μουσσολίνι. Δίπλα στο κύριο μέτωπο και Ο ΚΑΘΕ ΒΡΑΧΟΣ, Η ΚΑΘΕ ΡΕΜΑΤΙΑ, ΤΟ ΚΑΘΕ ΧΩΡΙΟ, ΚΑΛΥΒΑ ΜΕ ΚΑΛΥΒΑ, Η ΚΑΘΕ ΠΟΛΗ, ΣΠΙΤΙ ΜΕ ΣΠΙΤΙ, ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΓΙΝΕΙ ΦΡΟΥΡΙΟ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΤΙΚΟΥ ΑΓΩΝΑ.
Κάθε πράκτορας του φασισμού πρέπει να εξοντωθεί αλύπητα (…)»
Και το γράμμα του Γραμματέα της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΕ κατέληγε:
«Έπαθλο για τον εργαζόμενο λαό και επιστέγασμα για το σημερινό του αγώνα, πρέπει να είναι και θα είναι, μια καινούργια Ελλάδα της δουλιάς, της λευτεριάς, λυτρωμένη από κάθε ξενική ιμπεριαλιστική εξάρτηση και από κάθε εκμετάλλευση, μ' ένα πραγματικά παλλαϊκό πολιτισμό.
Όλοι στον αγώνα, ο καθένας στη θέση του και η νίκη θάναι νίκη της Ελλάδας και του λαού της. Οι εργαζόμενοι όλου του κόσμου στέκουν στο πλευρό μας».
Ο λαός μας, αρνούμενος την καταχνιά της κατοχής που πλάκωσε τη χώρα τον Απρίλη του ’41, πιάνοντας το νήμα του ‘21, απειθαρχώντας στα κελεύσματα της συνθηκολόγησης, χωρίς να διαπραγματευτεί τίποτα από την τιμή και την Ιστορία του, τράβηξε το δρόμο του μεγαλείου και της θυσίας, όπως ακριβώς περιγραφόταν σε εκείνο το πανό του ΕΑΜ:
«Όταν ο λαός βρίσκεται μπροστά στον κίνδυνο της τυραννίας (και του εξευτελισμού θα συμπλήρωνα σήμερα) διαλέγει ή τις αλυσίδες ή τα όπλα»
ΗΛΙΑΚΗΣ ΜΑΝΩΛΗΣ
