13 Νοεμβρίου: του αγίου Ιωάννη του Χρυσοστόμου. Ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος είναι ένας από τους μεγαλύτερους αγίους Πατέρες και διδασκάλους της ανθρωπότητας. Έζησε τα χρόνια 347-407 μ.Χ. Εκπληκτικά μορφωμένος, με καταγωγή από την Αντιόχεια της Συρίας, απήχθη από τους ανθρώπους του Βυζαντινού αυτοκράτορα Αρκάδιου και οδηγήθηκε στην Κωνσταντινούπολη, όπου χειροτονήθηκε αρχιεπίσκοπος (όπως θα λέγαμε σήμερα, «οικουμενικός πατριάρχης»). Τον έφεραν εκεί με αυτό τον τρόπο, γιατί ήξεραν ότι είναι πολύ ταπεινός και δεν ήθελε ούτε αξιώματα, ούτε πλούτο ή δόξα, και αν του το έλεγαν δεν θα δεχόταν ποτέ να γίνει αρχιεπίσκοπος.
Ως αρχιεπίσκοπος Κωνσταντινουπόλεως ο άγιος έκανε τεράστιο έργο αγάπης και προσπάθησε να βοηθήσει όλους τους φτωχούς, τους αδύναμους και τους κατατρεγμένους της Πόλης. Δεν έκανε μόνο συσσίτια, αλλά ασκούσε σκληρή κριτική στους πλούσιους, για τις αδικίες που έκαναν σε βάρος των φτωχών, ενώ έκανε κριτική ακόμη και στον αυτοκράτορα και τη σύζυγό του, όταν δε συμπεριφέρονταν σωστά στο λαό. Γενικά, κάθε διεφθαρμένος, είτε ήταν άνθρωπος της Εκκλησίας είτε άνθρωπος του κράτους, δεν ξέφευγε από την κριτική του αγίου Ιωάννη του Χρυσοστόμου. Αλλά και κάθε άνθρωπο, με τις ομιλίες του στην εκκλησία, ο άγιος προσπαθούσε να τον φέρει στο δρόμο του Θεού.
Ο ιερός Χρυσόστομος κήρυττε πάντα με βάση την αγάπη. Τόνιζε ότι και οι πλούσιοι και οι διεφθαρμένοι είναι «παιδιά του» και δεν τους κρίνει επειδή τους μισεί, αλλά επειδή τους αγαπά και ενδιαφέρεται να μετανοήσουν και να σωθούν. Ήταν ένα διαμάντι ηθικής και ένας σοφός διδάσκαλος. Έγραψε μάλιστα τη θεία λειτουργία που τελείται σχεδόν κάθε Κυριακή στις ορθόδοξες εκκλησίες ακόμη και σήμερα.
Όμως αυτή η στάση του προκάλεσε το μίσος των ανθρώπων της εξουσίας (αλλά δυστυχώς και κάποιων ανθρώπων της Εκκλησίας), με αποτέλεσμα να τον καθαιρέσουν από αρχιεπίσκοπο και να τον εξορίσουν (παρότι ο λαός τον αγαπούσε και τον ζητούσε πίσω), και μάλιστα δύο φορές. Ο άγιος, από την εξορία, έστελνε γράμματα στην Κωνσταντινούπολη, μάζευε χρήματα και απελευθέρωνε αιχμαλώτους από μια βαρβαρική φυλή της Μικράς Ασίας, τους Ίσαυρους!... Πιστή συνεργάτιδά του ήταν η αγία Ολυμπιάδα, μια σοφή και ενάρετη γυναίκα, που είχε το αξίωμα της διακόνισσας στην Εκκλησία της Κωνσταντινούπολης.
Ο άγιος πέθανε στην εξορία και τα τελευταία του λόγια ήταν «δόξα τω Θεώ πάντων ένεκεν», δηλ. «δόξα τω Θεώ για όλα». Ο τάφος του σώζεται στα Κόμανα του Πόντου, που σήμερα υπάγονται στη χώρα της Γεωργίας (κρατίδιο της Αμπχαζίας).
14 Νοεμβρίου: του αγίου αποστόλου Φιλίππου, μαθητή του Χριστού, και 15 Νοεμβρίου: αρχή της Σαρακοστής των Χριστουγέννων. Ο εορτασμός των Χριστουγέννων αρχίζει στην Ορθόδοξη Εκκλησία από τις 15 Νοεμβρίου, με την πνευματική μας προετοιμασία για να γιορτάσουμε αληθινά (και όχι μόνο καταναλωτικά και επιφανειακά) τη μεγάλη γιορτή, κατά την οποία «ο Θεός έγινε άνθρωπος για να βοηθήσει τον άνθρωπο να γίνει θεός», δηλ. να καλέσει τον καθένα από μας να ενωθεί μαζί Του και να γίνει άγιος – έστω και «μικρός άγιος», σαν αυτούς που ζουν γύρω μας και δεν τους βλέπουμε ή, μερικές φορές, δε θέλουμε να τους δούμε…
19 Νοεμβρίου 2009: δολοφονία του ιεραποστόλου π. Δανιήλ Συσόεφ στον ιερό ναό του αγίου Θωμά Μόσχας. Ο ατρόμητος αυτός ιερέας, 35 ετών, έγγαμος και πατέρας δυο κοριτσιών, ήταν αφοσιωμένος στο σπουδαίο έργο της ιεραποστολής ανάμεσα στους μουσουλμάνους, τους προτεστάντες, τους νέο-ειδωλολάτρες και άλλες θρησκευτικές ομάδες που δρουν στη Ρωσία. Έκανε ακόμη και δημόσιες συζητήσεις μαζί τους και, με τη βοήθεια του Θεού, βάφτισε χριστιανούς περισσότερους από 80 μουσουλμάνους και έφερε στην ορθόδοξη πίστη περίπου 500 προτεστάντες. Όμως η δράση του ήταν τέτοια, που οι πιο φανατικοί (ιδίως οι μουσουλμάνοι) άρχισαν να του στέλνουν απειλητικά μηνύματα.
Ο π. Δανιήλ δε σταμάτησε το έργο του, όμως προειδοποίησε την πρεσβυτέρα του (τη σύζυγό του) ότι σύντομα θ’ αφήσει την οικογένειά του στην προστασία της Παναγίας. Το Νοέμβρη του 2009 δολοφονήθηκε μέσα στην εκκλησία από έναν κουκουλοφόρο!
Ο θάνατός του συγκλόνισε τους ορθόδοξους χριστιανούς στη Ρωσία και όχι μόνο και έδειξε ότι και σήμερα υπάρχουν γενναίοι μάρτυρες, που θυσιάζουν τη ζωή τους για να βοηθήσουν στη σωτηρία των συνανθρώπων μας. Μάλιστα, μετά το θάνατο του π. Δανιήλ, πολλοί μουσουλμάνοι της Ρωσίας έγιναν χριστιανοί επηρεασμένοι από την προσωπικότητα και τη διδασκαλία του.
Αν και δεν είναι αναγνωρισμένος ως άγιος (είναι πολύ νωρίς, εξάλλου), ήδη υπάρχουν εικόνες του και τροπάρια προς τιμήν του (ακόμη και στα ελληνικά), ενώ στη Σερβία έχει δημιουργηθεί ένα σοβαρό ιεραποστολικό κέντρο που φέρει το όνομά του.
21 Νοεμβρίου: τα Εισόδια της Θεοτόκου. Είναι γνωστό ότι οι γονείς της Παναγίας, οι άγιοι Ιωακείμ και Άννα, για χρόνια δε μπορούσαν να αποχτήσουν παιδί. Προσεύχονταν λοιπόν με πόνο ψυχής και είχαν τάξει, αν ο Θεός τους έστελνε παιδί, στην ηλικία των τριών ετών να το αφιερώσουν στο Ναό του Σολομώντα, στα Ιεροσόλυμα.
Όταν η αγία Άννα γέννησε τη μικρή Μαρία και η Μαρία έφτασε τριών ετών, οι γονείς της την πήγαν στο Ναό και την παρέδωσαν στον άγιο αρχιερέα Ζαχαρία, που αργότερα έγινε ο πατέρας του αγίου Ιωάννη του Προδρόμου. Εκεί η Παναγία έμεινε μέχρι την ηλικία των 13 ετών. Ωστόσο οι γονείς της, που ήταν ηλικιωμένοι, είχαν κοιμηθεί και ο άγιος Ζαχαρίας, που είχε προφητικό χάρισμα, μαζί με τους ιερείς του Ναού, αποφάσισαν να την αρραβωνιάσουμε με τον άγιο Ιωσήφ, όχι για να γίνει αληθινός σύζυγός της, αλλά για να ξεγελαστεί ο διάβολος, που ήξερε (από την προφητεία του προφήτη Ησαΐα) ότι ο Χριστός επρόκειτο να γεννηθεί από παρθένο.
Την είσοδο της Παναγίας στο Ναό, σε ηλικία τριών ετών, γιορτάζουμε στις 21 Νοεμβρίου, όπου γιορτάζει και ο καθεδρικός (μητροπολιτικός) ναός του Ρεθύμνου («Μεγάλη Παναγία»).
Επειδή κατά τα Εισόδιά της η Παναγία ήταν μικρό κορίτσι, επικρατεί στην Κρήτη και σε λίγα ακόμη μέρη της Ελλάδας το έθιμο να γιορτάζουν στα Εισόδια οι ανύπαντρες (άρα νεαρές και παρθένες) Μαρίες, ενώ μετά το γάμο τους γιορτάζουν στην Κοίμηση της Θεοτόκου, 15 Αυγούστου. Επίσης, ο λαός ονομάζει αυτή τη γιορτή «τση Παναγίας τση Μεσοσπορίτισσας», γιατί, κατά τις καιρικές συνθήκες, οι αγρότες έπρεπε να είχαν σπείρει το μισό σπόρο τους μέχρι την ημέρα εκείνη, ώστε να έχουν τηρήσει ένα σωστό πρόγραμμα στη σπορά.
25 Νοεμβρίου: της αγίας μεγαλομάρτυρος Αικατερίνης της Θαυματουργού. Η αγία Αικατερίνη ήταν μια αρχοντοπούλα από την Αίγυπτο, με τεράστια μόρφωση, η οποία, λίγο μετά το 300 μ.Χ. (την ίδια εποχή με τον άγιο Μηνά), παρουσιάστηκε στο Ρωμαίο αυτοκράτορα Μαξέντιο και του ζήτησε να σταματήσει τις διώξεις, τα βασανιστήρια και τις δολοφονίες των χριστιανών.
Ο αυτοκράτορας τη συνέλαβε και την έβαλε να συζητήσει δημόσια με 50 ρήτορες και φιλοσόφους της Αλεξάνδρειας (ή, κατ’ άλλη βιογραφία της, 150), πιστεύοντας ότι θα την πείσουν να γίνει ειδωλολάτρισσα. Όμως η αγία, με τη μόρφωσή και την προσωπικότητά της, έπεισε εκείνους να γίνουν χριστιανοί! Τότε ο ρωμαϊκός στρατός συνέλαβε όλους αυτούς τους ρήτορες και φιλοσόφους και τους θανάτωσε, καίγοντάς τους ζωντανούς στις 17 Νοεμβρίου.
Ενώ η αγία ήταν στη φυλακή, επηρεάστηκαν από αυτήν και έγιναν χριστιανοί 200 Ρωμαίοι στρατιώτες, με τον αρχηγό τους, τον εκατόνταρχο Πορφυρίωνα, καθώς και η σύζυγος του αυτοκράτορα Φαυστίνα. Όλοι αυτοί συνελήφθησαν και θανατώθηκαν, επειδή για πολλά χρόνια η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία προσπαθούσε να εξαφανίσει το χριστιανισμό. Όλοι αυτοί επίσης είναι άγιοι και γιορτάζονται μαζί με την αγία Αικατερίνα*.
Η αγία, μετά από φρικτά βασανιστήρια, αποκεφαλίστηκε. Το σώμα της, για να μην το ατιμάσουν οι ειδωλολάτρες, το πήραν άγγελοι και το εξαφάνισαν από την Αλεξάνδρεια. Ανακαλύφθηκε άφθαρτο γύρω στο 6ο αιώνα μ.Χ. στην κορυφή του όρους Σινά. Έτσι, το περίφημο μοναστήρι της Θεοτόκου, που υπήρχε στους πρόποδες του Σινά, μετονομάστηκε σε μονή της Αγίας Αικατερίνης και εκεί φυλάσσεται το άφθαρτο σώμα της μέχρι σήμερα.
Κάποια στιγμή, η αγία, λόγω της τεράστιας μόρφωσής της, ανακηρύχθηκε προστάτισσα αγία της φιλοσοφίας από το Πανεπιστήμιο του Παρισιού.
* Η αγία λέγεται «Αικατερίνα», ενώ στη γενική πτώση γίνεται «της Αικατερίνης», γι’ αυτό έχει επικρατήσει λανθασμένα να τη λέμε «αγία Αικατερίνη». Το πραγματικό της όνομα ήταν Πανδώρα. Το «Αικατερίνη» της δόθηκε ως χαρακτηρισμός, που, κατά μία άποψη, σημαίνει στην τοπική γλώσσα της πατρίδας της «Η Πάνσοφη».
26 Νοεμβρίου: του αγίου Στυλιανού. Ο άγιος ήταν ασκητής της αρχαίας εποχής, από την Παφλαγονία της Μικράς Ασίας. Απ’ όταν ζούσε προστάτευε τα παιδάκια, γι’ αυτό έμεινε στην ιστορία ως ο προστάτης άγιος των παιδιών. Λέγεται μάλιστα πως μια φορά κατέφυγε στη σπηλιά του μια κοπέλα που είχε κάνει παιδί ενώ ήταν ανύπαντρη και η οικογένειά της ή κάποιοι άλλοι «καθώς πρέπει» από την τοπική κοινωνία θέλανε να της το πάρουνε. Ο άγιος το έκρυψε κάτω από τα μεγάλα άσπρα γένια του και δε μπόρεσαν να το βρουν – και, όταν φύγανε, το έδωσε πίσω στη μητέρα του.
Επειδή το όνομα του αγίου συνδέεται με τη λέξη «στύλος», στην παλιά Κρήτη (που αγαπά πολύ τον άγιο Στυλιανό) συνηθίζανε να βαφτίζουνε Στυλιανούς τα παιδιά που κινδυνεύανε να πεθάνουν ή τα παιδιά οικογενειών που είχανε χάσει προηγούμενα παιδιά τους, ώστε να «στελιώσουνε» τα παιδιά, με τη βοήθεια του αγίου, να στερεωθούν δηλαδή, και να ζήσουν.
30 Νοεμβρίου: του αγίου αποστόλου Ανδρέα του Πρωτόκλητου. Ο άγιος Ανδρέας είναι ένας από τους 12 αποστόλους (τους μαθητές του Χριστού), αδελφός του αγίου αποστόλου Πέτρου. Λέγεται «πρωτόκλητος» (πρωτοκαλεσμένος), επειδή φαίνεται στο Ευαγγέλιο ότι είναι ο πρώτος μαθητής που κάλεσε ο Χριστός.
Μετά την ανάσταση του Χριστού και την Πεντηκοστή (την κάθοδο του Αγίου Πνεύματος στους αποστόλους), ο άγιος ταξίδεψε σε πολλά μέρη διδάσκοντας τους ανθρώπους. Πήγε στη Γεωργία, στη Ρουμανία και αλλού, βάφτισε πολλούς χριστιανούς, αλλά υπέστη και πολλές διώξεις και βασανιστήρια, και κατέληξε στην Πελοπόννησο. Εκεί συνελήφθη από τον κυβερνήτη της Πάτρας Αιγεάτη, που ήταν διώκτης των χριστιανών, και σταυρώθηκε σε σταυρό σχήματος Χ. Είναι ο προστάτης άγιος της Πάτρας.
Είναι επίσης προστάτης άγιος της Σκωτίας, γι’ αυτό η σημαία της Σκωτίας έχει το σταυρό σε σχήμα Χ. Ο σταυρός αυτός πέρασε στη σημαία της Μεγάλης Βρετανίας, συνδυασμένος με τους σταυρούς της Αγγλίας και της Ουαλίας (που όλες μαζί αποτελούν το κράτος της Μ. Βρετανίας), γι’ αυτό η βρετανική σημαία έχει αυτό τον πολυσύνθετο σταυρό παράξενου σχήματος.
