Της Θεανούς Γουμενάκη

Διατροφολόγου - Διαιτολόγου

Ζάχαρη Λευκή, Καστανή και Ακατέργαστη… προσφέρεται σε μορφή κοκκώδη, σε κύβους και σε σκόνη Στη διατροφή μας χρησιμοποιείται με πάρα πολλούς τρόπους: αυτούσια στον καφέ, στο τσάι, στο γάλα, σε πλήθος αναψυκτικά και ποτά, σε όλα τα είδη της ζαχαροπλαστικής, στη σοκολάτα, στις καραμέλες, στα παγωτά, σε αμέτρητα μαγειρικά παρασκευάσματα, σε σάλτσες και γλυκά, σε μεγάλη ποικιλία κονσερβών φρούτων και ετοίμων φαγητών, σε παρασκευάσματα δημητριακών για πρόγευμα, στα λικέρ, κλπ., ακόμα και σε φάρμακα!

Από δυσεύρετη που ήταν το 1650 η ζάχαρη έγινε είδος πολυτελείας το 1750 και βασικό είδος τροφής από το 1850 και μετά. Από την δεκαετία του 1950, η κατανάλωση της ζάχαρης έχει δεκαπλασιαστεί! Ιδιαίτερα η κατανάλωση της ζάχαρης η οποία βρίσκεται κρυμμένη μέσα στα τυποποιημένα τρόφιμα έχει αυξηθεί κατά κόρον. Μόνο ένα κουτάκι αναψυκτικού περιέχει περίσσότερα από 10 κουταλάκια ζάχαρη, ίδια ποσότητα που περιέχεται σε μια φέτα κέικ με μπόλικη σοκολάτα!

Τι είναι η ζάχαρη;

Η ζάχαρη είναι ο δισακχαρίτης σακχαρόζη (σουκρόζη), είναι φυσικό προϊόν και περιέχεται σε πολλά φυτά. Eξάγεται όμως, βιομηχανικά, σ' όλο τον κόσμο από δύο καλλιεργούμενα φυτά: το ζαχαροκάλαμο και το ζαχαρότευτλο. Είναι η πιο συνηθισμένη μορφή σακχάρου που χρησιμοποιείται στην καθημερινή ζωή του ανθρώπου. Προστείθεται λόγω της γλυκύτητάς που προσδίδει στον καφέ, στο τσάι, στα γλυκίσματα, στα μπισκότα και σε ορισμένα συσκευασμένα τρόφιμα ως συντηρητικό. Η ζάχαρη κατά τη διάσπασή της στον οργανισμό δίνει τους μονοσακχαρίτες γλυκόζη και φρουκτόζη, οι οποίοι διατείθονται επίσης στην αγορά ως γλυκαντικά.

Επιπτώσεις της ζάχαρης στην υγεία

Η ζάχαρη οποιαδήποτε και αν είναι η μορφή της ο ανθρώπινος οργανισμός τη χρησιμοποιεί κατά τον ίδιο τρόπο. Παρέχει στον οργανισμό μόνο θερμίδες και μάλιστα άμεσα αφομοιώσιμες, χωρίς να παρέχει συγχρόνως βιταμίνες και ιχνοστοιχεία, για το λόγο αυτό οι θερμίδες της ζάχαρης ονομάζονται «κενές». Επομένως, η ζάχαρη μπορεί να μειωθεί ή να κοπεί εντελώς χωρίς καμία ανωμαλία για τον οργανισμό. Η αυξημένη κατανάλωση ζάχαρης οδηγεί σε ασθένειες όπως η τερηδόνα και η παχυσαρκία, αλλά και σε κόπωση και αλλαγές της διάθεσης. Η ζάχαρη είναι εθιστική ιδιαίτερα αν καταναλώνεται ταυτόχρονα με λιπαρά π.χ. μπισκότα, κέικ.

Στα παιδιά η κύρια κατανάλωση ζάχαρης είναι από καραμέλες, γλειφιτζούρια και σοκολάτες. Το κύριο πρόβλημα από τη ζάχαρη είναι ότι χαλάει το σμάλτο των δοντιών, τα οποία στη συνέχεια καταστρέφονται. Η ποσότητα και η συχνότητα κατανάλωσης ζάχαρης παίζουν σημαντικό ρόλο ιδιαίτερα αν γίνεται μεταξύ των γευμάτων. Ο κίνδυνος είναι μεγαλύτερος όταν το παρασκεύασμα ζάχαρης κολλά στα δόντια όπως οι καραμέλες. Ακόμα, η υπερβολική κατανάλωση ζάχαρης στα παιδιά πιθανόν να προκαλέσει υπερένταση και υπερκινητικότητα.

Η υπερβολική λήψη ζαχάρων προκαλεί υπερτριγλυκιδαιμία δηλαδή υψηλή συγκέντρωση τριγλυκεριδίων στο αίμα. Το φαινόμενο είναι παροδικό και επανέρχεται σε φυσιολογικά όρια εφόσον μειωθεί η κατανάλωση τους. Ο συνδυασμός ορισμένων λιπών με τα ζάχαρα ( π.χ. μπισκότα, τούρτες κλπ.) μπορεί να είναι περισσότερο αθηρογόνος ( απόθεση λιπιδίων στα αγγεία ) από ότι το σύνολο των δύο όταν καταναλώνονται μεμονωμένα.

Τα ζάχαρα τα οποία δεν απορροφόνται συγκεντρώνονται στα τελευταία τμήματα του πεπτικού σωλήνα όπου ζυμώνονται από τα βακτήρια του εντέρου και προκαλούν τυμπανισμό και διάρροιες.  

Πώς να Μειώσετε την Πρόσληψη Ζάχαρης  

•    Μειώστε τη ζάχαρη στον καφέ ή το τσάι

•     Αποφύγετε τα αναψυκτικά ακόμα και τα light

•     Αγοράστε κομπόστα σε φυσικό χυμό και όχι σε σιρόπι

•    Βάλτε τη μισή ποσότητα ζάχαρης σε γλυκά που φτιάχνετε στο σπίτι

•    Μειώστε τη μαρμελάδα, το σιρόπι και αντικαταστήστε τα με το μέλι

•    Διαλέξτε δημητριακά χωρίς ζάχαρη για το πρωινό σας αντί αυτών με ζάχαρη

•    Τα αποξηραμένα φρούτα περιέχουν υψηλές συγκεντρώσεις ζαχάρων και μπορούν να υποκαταστήσουν την αίσθηση του γλυκού ( δε συνίσταται σε διαβητικούς )

•    Αποφύγετε την καμουφλαρισμένη ζάχαρη με άλλα ονόματα όπως σουκρόζη, δεξτρόζη, γλυκόζη, αμυλοσιρόπιο, καλαμοσάκχαρο

•    Προτιμήστε το μέλι και την  ακατέργαστη ζάχαρη

•     Μειώστε την πρόσληψη τροφών με υψηλή περιεκτικότητα σε ζάχαρη, όπως τα γλυκά, τα κέικ, τα αναψυκτικά,τα  παγωτά, τα μπισκότα και το αλκοόλ

•    Διαβάστε τις ετικέτες τροφίμων και αποφύγετε την κατανάλωση όσων περιέχουν στα συστατικά τους ζάχαρη

•    Αποφύγετε την ανταμοιβή των παιδιών με γλυκά. Καλό είναι τα παιδιά κάτω των τεσσάρων ετών να μην καταναλώνουν ζάχαρη

Μειώστε τη ζάχαρη στην καθημερινή σας ζωή και προφυλάξτε την υγεία σας !!