Σε κρίσιμη καμπή βρίσκεται ο πολεοδομικός σχεδιασμός του Δήμου Ρεθύμνου, μετά την κατάθεση της β’ φάσης του Τοπικού Πολεοδομικού Σχεδίου, η οποία περιλαμβάνει –μεταξύ άλλων– την πολυαναμενόμενη οριοθέτηση των οικισμών. Πρόκειται για μια εξέλιξη που αφορά άμεσα χιλιάδες ιδιοκτήτες γης, επαγγελματίες και επενδυτές, καθώς επί χρόνια η αβεβαιότητα γύρω από την οικοδομησιμότητα και τις χρήσεις γης έχει «παγώσει» την αξιοποίηση περιουσιών και την αναπτυξιακή δυναμική της περιοχής.
Για τη σημασία του νέου χωρικού σχεδιασμού, τα επόμενα βήματα της διαδικασίας, αλλά και τα περιθώρια παρεμβάσεων που ανοίγονται ενόψει της δημόσιας διαβούλευσης, μιλά στη συνέντευξη που ακολουθεί η πρόεδρος της Νομαρχιακής Επιτροπής Ρεθύμνου του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας, κα Γεωργία Μανωλίτση, η οποία παρακολουθεί στενά και θεσμικά την εξέλιξη της μελέτης.
Συνέντευξη: Σταύρος Ρακιντζής
Κατατέθηκε από τους μελετητές η δεύτερη φάση της μελέτης για το ΤΠΣ του Δήμου Ρεθύμνου.
«Γενικά ο τοπικός πολεοδομικός σχεδιασμός, ο οποίος κατατέθηκε η β' του φάση, στις 10/12 δεν είναι απλώς μια κατάθεση μιας μελέτης, είναι μια μεγάλη αλλαγή ένας νέος χωρικός χάρτης, ο οποίος αυτή τη στιγμή για τον δήμο Ρεθύμνου θεωρείται παραδομένος και επαρκώς τεκμηριωμένος. Σίγουρα είναι κάτι που απασχολεί ιδιοκτήτες, τράπεζες, μηχανικούς, διότι η αλήθεια είναι ότι με την κύρωσή του και την έγκριση του από το Συμβούλιο της Επικρατείας και τη δημοσίευσή του σε ΦΕΚ περνάμε σε μια τελείως διαφορετική εποχή πολεοδομικής σταθερότητας».
Τι περιλαμβάνει για την οριοθέτηση των οικισμών;
«Τα τοπικά πολεοδομικά σχέδια ορίζουν χρήσης γης, όρους και περιορισμούς δόμησης, επανοριοθέτηση οικισμών, σύμφωνα με το προεδρικό διάταγμα του 2025 που εμείς εδώ στο Ρέθυμνο είχαμε και το πρόβλημα με τους ήδη κατηργημένους, περιοχές προστασίας και ζώνης ανάπτυξης. Ακόμα μέσα στο τοπικό πολεοδομικό σχέδιο θα ενσωματωθούν και αναγνωρίσεις των κοινόχρηστων οδών. Το μεγάλο ζήτημα το οποίο έχει προκύψει ως προς την οικοδομησιμότητα εκτός σχεδίου και το αν έχουν δικαίωμα στην οικοδόμηση. Ως προς τις επανοριοθετήσεις των οικισμών, το οποίο σίγουρα απασχολεί όλους μας και το έχουμε δει κι εμείς πάρα πολύ στενά και μάλιστα έχουμε κάνει και μια συνεργασία με τους μελετητές και έχουμε μια πρόχειρη εικόνα, του τι είναι αυτό το οποίο αύριο θα κατατεθεί στη διαβούλευση. Σύμφωνα με τη διαδικασία, κατατέθηκε αυτή τη στιγμή η β' φάση της μελέτης στην Επιτροπή Παραλαβής. Η Επιτροπή Παραλαβής αποτελείται από τρία άτομα, ένα εκπρόσωπο τεχνικού επιμελητηρίου, ένα εκπρόσωπο του Δήμου κι ένα εκπρόσωπο του ΥΠΕΝ. Την ελέγχουν, από εκεί και πέρα προωθείται στο ΥΠΕΝ, θετική αξιολόγηση, μπαίνει σε διαβούλευση. Στη διαβούλευση όλες οι παρατηρήσεις οι οποίες γίνονται απαντώνται και δικαιολογημένα και επαρκώς και από εκεί και πέρα προχωράνε προκειμένου να γίνει προεδρικό διάταγμα. Αυτό είναι το διαδικαστικό για να δούμε τι περιθώρια έχουμε προκειμένου να παρέμβουμε. Όταν θα λάβουμε γνώση του τοπικού πολεοδομικού σχεδιασμού έχουμε περιθώρια να παρέμβουμε, όταν όμως θα είναι στη διαβούλευση το τοπικό πολεοδομικό σχέδιο.»
Πότε θα γίνει αυτό;
«Υπολογίζουμε ότι θα μπει σε διαβούλευση στο τέλος του Γενάρη και μάλιστα θα σας πω ότι στις 5 Φεβρουαρίου, έχουμε ήδη κλείσει μια συνάντηση με τους μελετητές του τοπικού πολεοδομικού σχεδιασμού εδώ του Δήμου μας. Να κατέβουν στο τεχνικό επιμελητήριο, να κάνουμε μια επί της ουσίας συνεργασία, να μας παρουσιάσουν το τοπικό πολεοδομικό σχέδιο. Δυστυχώς δεν υπάρχει δυνατότητα νωρίτερα, για το τυπικό της ιστορίας και για να ακολουθηθεί έτσι και η διαδικασία ως ορίζεται θα πρέπει πρώτα να μπει σε διαβούλευση και κατόπιν να γίνει η παρουσίασή του. Αλλιώς θα το είχαμε κάνει και νωρίτερα. Προκειμένου να ενημερωθεί ο κόσμος για το τι είναι αυτό το οποίο θα κατατεθεί. Επειδή όμως αυτή τη στιγμή έχει κατατεθεί η β' φάση και πρέπει να εγκριθεί από την τριμελή Επιτροπή Παραλαβής, πρέπει να πάρει θετική αξιολόγηση από το ΥΠΕΝ, ίσως προκύψουν μικροαλλαγές, ίσως και μεγάλες αλλαγές σε ορισμένα ζητήματα και κατόπιν να μπει σε διαβούλευση. Μόλις μπει σε διαβούλευση που το υπολογίζουμε στο τέλος του Ιανουαρίου εμείς στις 5 του Φεβρουάριου στο Τεχνικό Επιμελητήριο έχουμε συνάντηση. Θα κατέβουν οι μελετητές του τοπικού πολεοδομικού σχεδίου να κάνουμε μία συζήτηση, να γίνει μία παρουσίαση και πραγματικά να παρέμβουμε κι εμείς και εγγράφως στη διαβούλευση για θέματα τα οποία θεωρούμε ότι δεν επιλύθηκαν και πρέπει να επιλυθούν. Ακολουθεί η προώθηση της συνταγματικότητας στο Συμβούλιο της Επικρατείας και από εκεί και πέρα, μόλις πάρει την έγκριση, η δημοσίευση στο προεδρικό διάταγμα και η δημοσίευση στο ΦΕΚ, που μετά είναι νόμος του κράτους και εφαρμόζεται κανονικά και καθολικά.»
Οι διαδικασίες αυτές πότε θα έχουν ολοκληρωθεί;
Τέλος του 2026 και έτσι με μία ενημέρωση η οποία υπάρχει και από το ΥΠΕΝ θεωρούν ότι θα έχει ολοκληρωθεί ριζικά η πολεοδομική μεταρρύθμιση στην Ελλάδα και ως προς τα τοπικά πολεοδομικά σχέδια, τουλάχιστον αυτά τα οποία είναι αρκετά προχωρημένα όπως είναι και το δικό μας, με τη β' φάση. Θα έχει ολοκληρωθεί η μεταφορά των πολεοδομιών στο ελληνικό κτηματολόγιο, θα έχει ολοκληρωθεί ο νέος οικοδομικός κανονισμός ο απλοποιημένος σε δέκα σελίδες, θα έχει ολοκληρωθεί ο χαρακτηρισμός του οδικού δικτύου ο οποίος θα ενσωματωθεί και στο τοπικό πολεοδομικό σχέδιο. Οπότε θεωρούμε ότι στο τέλος του 2026 θα μπορεί η χώρα πολεοδομικά και επενδυτικά να προχωρήσει μπροστά.»
Άρα δηλαδή οι ενδιαφερόμενοι πρέπει να κάνουν υπομονή ένα χρόνο ακόμα.
«Να πούμε όμως λίγο και το αντίθετο. Δηλαδή, ότι για τον ιδιοκτήτη γης τα πολεοδομικά σχέδια δεν είναι κρίσιμα μόνο όταν δημοσιευτούν σε ΦΕΚ. Είναι από τη θετική αξιολόγηση και μετά. Διότι και η αγορά και οι μηχανικοί και οι τράπεζες θα διαβάσουν αυτό το νέο σχεδιασμό και οι αλλαγές που θα προκύψουν θα έχουν προεξοφληθεί. Δηλαδή, κάποια ακίνητα τα οποία σήμερα θεωρούνται οικοδομήσιμα αύριο μπορεί να μην είναι και κάποια ακίνητα τα οποία σήμερα δεν είναι οικοδομήσιμα αύριο μπορεί να είναι. Σίγουρα κάποιες συναλλαγές μπορεί να παγώσουν περιμένοντας αυτές τις εξελίξεις. Σίγουρα όμως, σας λέω, ότι προχωράμε σε μία πολεοδομική ανασυγκρότηση η οποία θα φέρει μια σταθερότητα στο καθεστώς αυτό το οποίο υπάρχει και που έχει ταλαιπωρήσει τόσο πολύ και τους πολίτες και το τεχνικό κόσμο. Από ενημέρωση που έχουμε και από εκτιμήσεις και βλέποντας και πώς προχωράνε και οι διαδικασίες σας λέω, αυτή τη στιγμή είμαστε πολύ μπροστά στον τοπικό πολεοδομικό σχεδιασμό. Έως το τέλος του Ιανουαρίου θεωρούμε ότι θα μπει σε διαβούλευση. Θα κατατεθούν οι παρατηρήσεις. Έως το τέλος του έτους θα είναι δημοσιευμένος σε ΦΕΚ και σε πλήρη εφαρμογή. Τώρα αναφορικά με τις οριοθετήσεις των οικισμών. Περιλαμβάνονται οι επανοριοθετήσεις για οικισμούς κάτω των 2000 κατοίκων. Στους υπόλοιπους οικισμούς προβλέπονται πολεοδομικές μελέτες για την επέκτασή τους. Όπως για παράδειγμα στο Βιολί Χαράκι, που το Βιολί Χαράκι είναι οικισμός άνω των 2000 κατοίκων και παραμένει ως τον ξέραμε στις αποφάσεις νομάρχη της οριοθέτησής του και προβλέπεται επέκταση μέσω πολεοδομικού σχεδιασμού. Στους υπόλοιπους οικισμούς του Δήμου μας έχει γίνει προσπάθεια από τους μελετητές να διατηρηθούν τα όρια, όσοι είχαν, και τα κατηργημένα και τα μη κατηργημένα. Οπότε έχουμε λάβει υπόψη τους τις αποφάσεις του Νομάρχη με τις οποίες είχαν καθοριστεί τα όρια τότε, ακόμα και σε αυτές που δεν υπήρχαν σχεδιαγράμματα και που κατέπεσαν μετά από προσφυγές που έγιναν στο Συμβούλιο της Επικρατείας οριστικά το 2017 και σήμερα αυτοί οι οικισμοί θεωρούνται ότι δεν έχουν όρια. Οπότε με μια επαρκής αιτιολόγηση την οποία προσπάθησαν και συνέταξαν έχουν καταθέσει το τοπικό πολεοδομικό σχέδιο στην Επιτροπή Παραλαβής διατηρώντας τα όρια των οικισμών ως είχαν. Αυτό ήταν πάρα πολύ σημαντικό. Γενικά σας λέω έχουμε σταθεί τυχεροί στην ομάδα της μελέτης που το ανέλαβε. Είδε τον Δήμο μας με προσοχή, κατάλαβε τα προβλήματα. Κατάλαβε ότι τόσα χρόνια η ανάπτυξη έχει μπλοκάρει. Ότι έχει ας πούμε κορεστεί η όλη κατάσταση, κυρίως και στους οικισμούς οι οποίοι είναι δυναμικοί και πλησίον της πόλης και προσπάθησαν σας λέω με επαρκή αιτιολόγηση να διατηρήσουν τα όρια ως είχαν.
Τώρα από εκεί και πέρα αυτά τα όρια και γενικά το τοπικό πολεοδομικό σχέδιο και αυτό το πλάνο θα πρέπει να εγκριθεί από την Επιτροπή Παραλαβής και κατόπιν θα πρέπει να πάρει θετική αξιολόγηση από το ΥΠΕΝ, προκειμένου να προχωρήσει στο Συμβούλιο της Επικρατείας. Εφόσον η αιτιολόγηση είναι επαρκής θεωρούμε ότι δεν θα προκύψει κάποιο πρόβλημα ως προς αυτά τα ζητήματα στο Συμβούλιο της Επικρατείας. Πάντα όμως έως να φτάσει το τελευταίο στάδιο δεν ξέρουμε πώς ακριβώς θα εξελιχθεί. Πάντως αυτή τη στιγμή η εφαρμογή των ορίων είναι αυτή που σας λέω.»
Τι θα πρέπει να αλλάξει;
«Θα πρέπει να δούμε και εμείς λεπτομερώς όλο το τοπικό πολεοδομικό σχέδιο και όχι αποσπασματικά. Θα πρέπει να δούμε τι γίνεται με τις χρήσεις. Έχουμε συντάξει και εμείς ένα κείμενο το οποίο το είχαμε αποστείλει στους μελετητές ως τεχνικό επιμελητήριο και τα περισσότερα ζητήματα τα έλαβαν υπόψιν τους. Αυτό πάντως που είναι σίγουρο είναι ότι θα πρέπει να υπάρξουν οι αναγκαίες συγκοινωνιακές προβλέψεις. Θα πρέπει να γίνει ο καθορισμός ζωνών προστασίας γύρω από αρχαιολογικές περιοχές, να δούμε τι γίνεται με το αλιευτικό καταφύγιο, η περιοχή εκεί του Λατζιμά, που επί της ουσίας δημιουργείται η βιομηχανική περιοχή Ρεθύμνου.»
Πρέπει να είναι μέσα και ο ΣΜΑ (Σταθμός Μεταφόρτωσης Απορριμμάτων);
«Ναι, πρέπει να είναι και ο ΣΜΑ. Πρέπει να είναι και αυτά τα οποία έχουν αυτή τη στιγμή χωροθετηθεί και ενσωματωθεί βασικές προβλέψεις.»
Προβλέπει μέσα το σχέδιο που θα είναι ο ΣΜΑ;
«Ναι, προβλέπει.»
Σε ποια περιοχή;
«Κοντά στα Τρία Μοναστήρια.»
Εκεί δηλαδή που αρχικά είχε προβλεφθεί να γίνει ο ΣΜΑ στην περιοχή στα Τρία Μοναστήρια. Αυτό δηλαδή επιβεβαιώνουν και οι μελετητές;
«Το επιβεβαιώνουν.»
Στο ΤΕΕ δέχεστε πολλές απορίες από τον κόσμο για το ΤΠΣ και τους οικισμούς;
Φυσικά, τις δεχόμαστε και θεσμικά. Αλλά τις δεχόμαστε και ως τεχνικοί πάνω στο επάγγελμά μας. Πραγματικά θεωρώ ότι όλες αυτές οι αλλαγές οι οποίες γίνονται, θα δώσουν μια πολεοδομική σταθερότητα. Γιατί αυτή τη στιγμή έρχεται ένας πελάτης στο γραφείο και δεν ξέρεις τι να του πεις. Χτίζει, δεν χτίζει. Θα χτίσει μετά από 20 μέρες. Ποιο είναι το όριο, τι γίνεται με το δρόμο. Ποιοι είναι οι όροι του οικοδομικού κανονισμού. Όλα αυτά πρέπει να ξεκαθαριστούν. Να είναι συγκεκριμένα και από εκεί και πέρα επιτέλους η χώρα να προχωρήσει μπροστά. Εγώ θέλω να πω ότι είμαστε σε επαφή. Παρακολουθούμε το ζήτημα. Βλέπουμε τι γίνεται τώρα και με την Επιτροπή παραλαβής. Βλέπουμε κατόπιν τη θετική αξιολόγηση από το ΥΠΕΝ. Όπως είπα θα γίνει και η συνεργασία αυτή με τους μελετητές προκειμένου να ξεκαθαρίσει εντελώς και το τοπίο.»
