Η εγκληματικότητα στην Κρήτη δεν είναι μύθος παρά του ότι δεν καταγράφεται όπως ακριβώς είναι. Αυτό είναι το πρώτο συμπέρασμα που εξάγεται μέσα απ’ όσα συζητήθηκαν το απόγευμα της περασμένης Τετάρτης στην εσπερίδα που οργάνωσε στο Σπίτι του Πολιτισμού στην παλιά πόλη η Ένωση Αστυνομικών Υπαλλήλων Ρεθύμνου.
Το άλλο συμπέρασμα που εύγλωττα εξάχθηκε είναι η ανάγκη πολιτικών πρόληψης και αντιμετώπισης των φαινομένων με την κοινωνία να αποτελεί το βασικό ζητούμενο καθώς η νοοτροπία και η σκέψεις του ακριβώς είναι παραβατική πράξη αποτελεί ένα ιδιαίτερο θέμα αντίληψης από τους Κρητικούς και τις Κρητικές.
Το θέμα της εσπερίδας ήταν «Εγκληματικότητα στην Κρήτη: μύθος ή πραγματικότητα; Πραγματικό ή ρητορικό το ερώτημα;» και συζητήθηκε σε μια προσπάθεια να ανοίξει διάπλατα ο δημόσιος διάλογος για να αρχίσουμε στο νησί μας να μιλάμε εκ των έσω για όσα πρέπει να αντιμετωπίσουμε με σοβαρότητα και υπευθυνότητα.
Στην εκδήλωση ήταν παρώντες εκπρόσωποι των τοπικών Αρχών ενώ μίλησαν διακεκριμένοι επιστήμονες όπως ο καθηγητής του Τμήματος Πολιτικής Επιστήμης του Πανεπιστημίου Κρήτης Νίκος Παπαδάκης, ο δικηγόρος Ανδρέας Αργυρόπουλος και ο διδάκτορας εγκληματολογίας και συγγραφέας Γιώργος Παπακωνσταντής. Την συζήτηση συντόνισε ο Αρχισυντάκτης της εφημερίδας «Ρέθεμνος», δημοσιογράφος, Μανούσος Κλάδος.
Η αρχή έγινε με μια ταινία που παρήγαγε η Ένωση Αστυνομικών και χρηματοδότησε η ΠΕΔ Κρήτης και είχε τίτλο «Σιωπή». Στόχος ο προβληματισμός γύρω από την ιδιότυπη «ομερτά» που τηρεί η τοπική κοινωνία σε ζητήματα παραβατικότητας.
ΤΙ ΕΙΠΩΘΗΚΕ
«Τα ζητήματα εγκληματικότητας δεν λύνονται μόνο με καταστολή, αλλά με γνώση, συνεργασία και ειλικρίνεια» είπε μεταξύ άλλων ο Πρόεδρος της Ένωσης Αστυνομικών Υπαλλήλων Ν. Ρεθύμνου Ανδρέας Γύπαρης που συμπλήρωσε: «η αλήθεια βρίσκεται ανάμεσα στον μύθο και την πραγματικότητα», υπογραμμίζοντας πως η εγκληματικότητα στο νησί έχει ιδιαίτερα χαρακτηριστικά. Όπως σημείωσε, η οπλοκατοχή, οι ζωοκλοπές, οι αγροζημιές, η καλλιέργεια κάνναβης, η διακίνηση σκληρών ναρκωτικών αλλά και η κουλτούρα του «ψευτολεβέντη» ή του «ψευτοκαπετάνιου» δεν είναι μεμονωμένες παραβατικές πράξεις. «Είναι φαινόμενα άρρηκτα συνδεδεμένα με συγκεκριμένες κοινωνικές ομάδες, με έλλειψη παιδείας, με διαταραγμένες οικογενειακές ισορροπίες και με οικονομικά κίνητρα, που πολλές φορές στηρίζονται σε στερεότυπα μιας κακώς νοούμενης παράδοσης», ανέφερε χαρακτηριστικά.
Ο κ. Γύπαρης επισήμανε ότι αυτού του τύπου τα προβλήματα δεν λύνονται μόνο με καταστολή, αλλά «με γνώση, με συνεργασία και – κυρίως – με ειλικρίνεια». Στο επίκεντρο της παρέμβασής του βρέθηκε και ο ρόλος των αστυνομικών, οι οποίοι – όπως είπε – «υπηρετούν με αυταπάρνηση, με φιλότιμο, συχνά με κίνδυνο και με μεγάλες ελλείψεις». «Οι αστυνομικοί δεν ζητούν εύσημα. Ζητούν μέσα, στήριξη, σεβασμό και αναγνώριση του δύσκολου έργου τους», δήλωσε με έμφαση ο ίδιος και υπογράμμισε, όταν η πολιτεία και η κοινωνία παρέχουν τα απαραίτητα εργαλεία και τις απαραίτητες συνθήκες, «τα αποτελέσματα φαίνονται – στην πρόληψη, στην καταστολή, στη διαχείριση κρίσεων, αλλά και στην καθημερινή επαφή με τον πολίτη».
Ο καθηγητής Νίκος Παπαδάκης εξέφρασε έντονο προβληματισμό λέγοντας πως «Δεν είναι αυτή η Κρήτη, υπάρχει όμως και αυτή η Κρήτη» και τόνισε πως το φαινόμενο δεν είναι ούτε καινούργιο ούτε αποκλειστικά κρητικό. Όπως είπε, ο τρόπος με τον οποίο ορισμένες συμπεριφορές προβάλλονται και κανονικοποιούνται στο όνομα μιας «παραδοσιακής» αλλά παρερμηνευμένης κουλτούρας, συμβάλλει στη μετάβαση από μικρές παραβάσεις σε μορφές σκληρής εγκληματικότητας.
«Προφανώς είναι πραγματικότητα και λαμβάνει διαστάσεις μύθου» είπε για να επισημάνει ότι η στρεβλή διαμεσολάβηση της παράδοσης, συχνά με την ανοχή μικρών παραβάσεων, δημιουργεί ένα περιβάλλον όπου η ανομία αποκτά χαρακτηριστικά «κανονικότητας». Ένα περιβάλλον που επιτρέπει στη βαριά εγκληματικότητα να ριζώσει και να αναπτυχθεί.
Τάχθηκε κατά των γενικεύσεων από πολλά ΜΜΕ, αναφέρθηκε στην ιδιότυπη «ομερτά» του νησιού για να τονίσει: «Όλη η Κρήτη είναι έτσι, όλη η Κρήτη είναι αλλιώς… Οι γενικεύσεις από τη φύση τους αντίκεινται στην ιδέα της δημοκρατίας. Η προβολή στερεοτύπων όχι μόνο δεν βοηθάει στην κατανόηση του φαινομένου, αλλά, όπως επισημαίνει, επιβαρύνει την κοινωνική συζήτηση και θολώνει την ανάγκη για πραγματικές λύσεις».
Τόνισε επίσης την ανάγκη για μια συνεκτική στρατηγική που θα συνδυάζει τη λελογισμένη μηδενική ανοχή ακόμη και στη μικρή παραβατικότητα, την υλοποίηση παρεμβάσεων ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης στις τοπικές κοινωνίες, τη συστηματική συμμετοχή της ακαδημαϊκής κοινότητας και των τοπικών φορέων, την ουσιαστική ενίσχυση των δομών του τοπικού και περιφερειακού κράτους, καθώς και τη λειτουργία απόλυτα ασφαλών γραμμών ανώνυμων καταγγελιών, ώστε να μπορούν όσοι θέλουν να μιλήσουν να αισθάνονται πραγματικά προστατευμένοι.
Από την πλευρά του ο Γιώργος Παπακωνσταντής επισήμανε πως ενώ δεν καταγράφεται επίσημα η Κρήτη αντιμετωπίζει μια ιδιότυπη και υπαρκτή παραβατικότητα, η οποία απαιτεί σοβαρή και στοχευμένη αντιμετώπιση.
Συγκεκριμένα, είπε: «η Κρήτη έχει εγκληματικότητα. Και έχει, θα έλεγα, ιδιότυπη εγκληματικότητα, η οποία δυστυχώς δεν καταγράφεται και στον βαθμό που πρέπει». Παράλληλα, εμφανίζεται συγκρατημένα αισιόδοξος, λέγοντας πως «η κατάσταση δεν είναι εντελώς τραγική, έχει βελτιωθεί τα τελευταία χρόνια», αν και επιμένει ότι «χρειάζεται βέβαια περισσότερη βελτίωση». Αναφέρθηκε και στην ανάγκη για κοινή προσπάθεια, σημειώνοντας πως απαιτείται «πολιτική βούληση και συναίνεση όλων, από το κεντρικό κράτος μέχρι και όλους τους συλλογικούς φορείς». Θετικό βήμα θεωρεί την εξαγγελία για ενίσχυση της ΕΛ.ΑΣ. με «αστυνομικούς ερευνητές, που θα εξιχνιάζουν εγκλήματα και όχι μόνο αστυνομικούς καταστολής», ενώ επισημαίνει πως οι βαθιές αλλαγές απαιτούν χρόνο, καθώς «η κατάσταση δεν θα αλλάξει από τη μια στην άλλη».
Ο κ. Παπακωνσταντής παρέθεσε στοιχεία για την εγκληματικότητα της τελευταίας 15ετίας και συμπερασματικά σημείωσε πως τα στατιστικά στοιχεία δεν δείχνουν μεγάλη διαφοροποίηση της καταγεγραμμένης εγκληματικότητας, πως είναι σοβαρό το πρόβλημα με τα όπλα, πως υπάρχει μη καταγεγραμμένη παραβατικότητα που δεν παραπέμπεται στην δικαιοσύνη.
Τελευταίος μίλησε ο δικηγόρος Ανδρέας Αργυρόπουλος, οποίος ευθαίως υποστήριξε πως η εγκληματικότητα δεν είναι μύθος αλλά σκληρή πραγματικότητα, τονίζοντας ότι «Δεν είναι λύση η καταστολή ή η οριζόντια οριζοντιοποίηση των ποινών».
Κατά τη διάρκεια της ομιλίας του υπογράμμισε ότι η παραβατικότητα υπήρχε πάντα και πως οι μορφές αλλάζουν, όπως και η ένταση κάποιες φορές, όμως παραμένει ένα «ζωντανό μόρφωμα».
Ο ίδιος δήλωσε κάθετα αντίθετος στη λογική της οριζόντιας καταστολής, λέγοντας πως «δεν είναι λύση η καταστολή ή η οριζόντια οριζοντιοποίηση των ποινών». Αντίθετα, θεωρεί πως χρειάζεται στοχευμένη προσέγγιση: «Να στοχοποιήσουμε τα θέματα, τις ομάδες, τις αιτίες που προκαλούν το πρόβλημα και εκεί ακριβώς να ‘χτυπήσουμε’».
ΤΙΜΗΣΑΝ ΤΗΝ ΜΝΗΜΗ ΤΟΥ ΣΤΑΘΗ ΛΑΖΑΡΙΔΗ
Στο τέλος της εκδήλωσης οι αστυνομικοί του Ρεθύμνου τίμησαν τον αείμνηστο συνάδελφο τους Στάθη Λαζαρίδη που τραυματίστηκε θανάσιμα στην γνωστή επιχείρηση της 5ης Νοεμβρίου 2007 στα Ζωνιανά.
Ο Στάθης Λαζαρίδης, που καταγόταν από την Κοζάνη και υπηρετούσε στο Ρέθυμνο, βρισκόταν με τους συναδέλφους του στο ένα από τα αστυνομικά αυτοκίνητα που κατευθυνόταν στο χωριό και τραυματίστηκε από πυρά εναντίον των αστυνομικών.
Έδωσε μία μεγάλη μάχη στα νοσοκομεία, όντας σε κώμα, ώσπου έφυγε από τη ζωή. Ήταν μόλις 35 χρονών.
Με την ευκαιρία της εσπερίδας οι συνάδελφοι του τίμησαν τη μνήμη του αδικοχαμένου αστυνομικού.
Απένειμαν μία τιμητική πλακέτα στην ενήλικη πλέον κόρη του Μαρία, που την παρέλαβε συγκινημένη.
