«ΝΑ ΚΟΙΤΑΜΕ 80 ΧΡΟΝΙΑ ΜΕΤΑ ΚΑΙ ΟΧΙ 100 ΧΡΟΝΙΑ ΠΡΙΝ»
Ο μηχανικός και πρόεδρος του Συλλόγου Ιδιοκτητών ακινήτων εκτός σχεδίου πόλεως Μανώλης Κρεβατσούλης μιλάει για το θέμα που έχει προκαλέσει μεγάλη αναστάτωση, για το Προεδρικό Διάταγμα, το οποίο ουσιαστικά μετατρέπει τα οικόπεδα σε χωράφια. Μάλιστα, το συγκεκριμένο ΠΔ, στο Ρέθυμνο έχει προκαλέσει σφοδρές αντιδράσεις καθώς υπάρχει και η εκκρεμότητα με το πρόβλημα της ζώνης των 800 μ.
Συνέντευξη: Σταύρος Ρακιντζής
Μιλήστε μας για το Προεδρικό Διάταγμα αλλά και για το τι προκύπτει για τους οικισμούς και για την οριοθέτηση των οικισμών;
«Το διάταγμα αυτό ψηφίστηκε στις 15 Απριλίου 2025, δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα της κυβέρνησης και αφορά τον καθορισμό των κριτηρίων και τη διαδικασία οριοθέτησης των οικισμών όλης της χώρας. Οι δύο βασικές κατηγορίες είναι οι οικισμοί οι οποίοι προϋφίστανται του 1923 και αυτοί οι οποίοι προϋφίστανται και έχουν δημιουργηθεί με τον νόμο του 1985. Δηλαδή με βάση το νόμο 1337 του 1983. Λοιπόν, η αιτία του νομοσχεδίου είναι οι δύο γνωμοδοτήσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας με αριθμό 74 του 2024 και 17 του 2025 που κρίνουν αναρμόδιες τις τότε υπηρεσίες, π.χ. νομαρχίες, να οριοθετούν τους οικισμούς βάσει του συντάγματος. Αυτή ήταν η αιτία, δηλαδή, η αναρμοδιότητα των υπηρεσιών να κάνουν τα όρια των οικισμών. Αυτό είναι που έχει καταπέσει.
Άρα, λοιπόν το προεδρικό διάταγμα αυτό δε θα εφαρμόζετε σε οικισμούς με πληθυσμό μεγαλύτερο των 2.000 κατοίκων και σε οικισμούς που δημιουργήθηκαν μετά την έναρξη του 1337/83. Για τον καθορισμό του ορίου των οικισμών, λοιπόν, ο κρίσιμος χρόνος είναι η 14.03.1983, που είναι και η ημερομηνία έναρξης ισχύος του 1337. Όλα τα στοιχεία αυτά αφορούν τα κτίσματα, τα προγενέστερα του 1985. Άρα λοιπόν πρέπει να γνωρίζουμε ότι πριν από το 1985 αν υπήρχε οικισμός, ο οικισμός αυτός ορίζεται με δέκα τουλάχιστον κτίρια και με ένα κοινόχρηστο χώρο λειτουργίας, όπως είναι η πλατεία, η εκκλησία, το σχολείο και άλλα. Τα στοιχεία που μας προσδιορίζει τον οικισμό. Άρα λοιπόν πρέπει να προσδιοριστεί το όριο του οικισμού και ερευνάται το τμήμα του οικισμού που προϋφίσταται του 1923 και γίνεται μια διαδικασία αναοριοθέτησης των οικισμών, που στη διαδικασία αυτή απαγορεύεται η διεύρυνση των ορίων των οικισμών. Άρα καταρχάς δεν έχουμε καμία διεύρυνση ορίων. Τώρα πρέπει να δούμε για τη μείωση των ορίων. Ο τρόπος που θα οριοθετούνται οι οικισμοί είναι ως εξής. Προσδιορίζουμε πρώτα την πολυγωνική γραμμή για το συνεκτικό τμήμα των οικισμών που προϋφίστατο του '23 και αυτό το ονομάζουμε ζώνη Α. Δεύτερον, προσδιορίζουμε την πολυγωνική γραμμή του οικισμού, που δημιουργήθηκε μεταξύ '23 και '83 και αυτό το πολύγωνο αποτελεί τη ζώνη Β. Τρίτον, προσδιορίζουμε την πολυγωνική γραμμή που περιλαμβάνει το διάσπαρτο τμήμα του οικισμού, που δημιουργήθηκε μεταξύ '23 και '83, συζητάμε για το διάσπαρτο, αλλιώς ορίζεται το συνεκτικό και αλλιώς το διάσπαρτο και έτσι ορίζουμε την πολυγωνική γραμμή που ονομάζεται ζώνη Β1. Άρα λοιπόν, οι οικισμοί που δημιουργήθηκαν και οριοθετήθηκαν με βάση το άρθρο 4 του 1985, αναοριοθετούνται υποχρεωτικά μέσω της εκπόνησης των τοπικών πολιτικών σχεδίων και ο τρόπος που θα οριοθετηθούν είναι οι τρεις ζώνες.»
Η ζώνη Γ για την οποία έχει γίνει λόγος;
«Αυτή τη στιγμή είναι προτάσεις των υπουργείων, δεν είναι σε ισχύ, δεν είναι οριοθετημένη, δεν την έχει κάνει δεκτή το Συμβούλιο της Επικρατείας.
Τώρα, η κυβέρνηση προσπαθεί να κάνει μια ζώνη Γ, που είναι η πρόταση του Υπουργείου, η οποία, όμως, λέω ότι αυτή τη στιγμή δεν ισχύει και είναι λίγο επικίνδυνο να πούμε κάποια πράγματα, γιατί πιθανότητα δε θα ισχύσουν. Λοιπόν, η ζώνη Γ είναι η ζώνη η οποία περιλαμβάνει όλο το υπόλοιπο τμήμα των οριοθετημένων μέχρι σήμερα οικισμών.
Θέλει, λοιπόν, το Υπουργείο να κάνει μια προτεινόμενη ρύθμιση που θα περιλαμβάνει όλες τις εκτάσεις οι οποίες σήμερα υφίστανται και είναι εντός οικισμού, οι οποίες έχουν δομηθεί, αλλά σύμφωνα με τα προηγούμενα κριτήρια δεν πληρούν τις προδιαγραφές και δεν μπορούν να ενταχθούν στα τρία πολυγωνικά σχήματα που αναφέραμε προηγουμένως.»
Στο Ρέθυμνο, με αυτό το προεδρικό διάταγμα, τι ισχύει;
«Σε όλη την Ελλάδα αφορά δέκα χιλιάδες οικισμούς, ίσως και κάτι παραπάνω. Το θέμα αυτό δεν αγγίζει ιδιαίτερα τις πολύ μεγάλες πόλεις, Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Πάτρα, Ηράκλειο, κλπ γιατί δεν αφορά το σχέδιο πόλεως, αφορά μονάχα οικισμούς. Άρα, αφορά πάρα πολύ την επαρχία, το διάσπαρτο τμήμα, τους οικισμούς και τα λοιπά. Ειδικά για το Ρέθυμνο αφορά τους περισσότερους οικισμούς. Πρέπει να εξαιρέσουμε τους οικισμούς που έχουν πάνω από δύο χιλιάδες κατοίκους, πιθανότητα Ατσιπόπουλο, Βιολί Χαράκι, δύο-τρεις οικισμούς οι οποίοι έχουν γίνει προεδρικό διάταγμα και θεωρώ ότι όλους τους άλλους οικισμούς περιλαμβάνει.»
Όταν λέτε δύο-τρεις οικισμούς εννοείτε τον Αδελιανό Κάμπο, τον Πηγιανό Κάμπο;
«Ναι γιατί προσφάτως έχουν γίνει με προεδρικό διάταγμα. Άρα, λοιπόν αφορά το 90% των οικισμών του Ρεθύμνου. Δηλαδή, ο τρόπος βάσει τον οποίο καθορίζεται ο οικισμός είναι λίγο πολύ αυτά που προαναφέραμε. Οι οικισμοί αυτοί υπάρχουν 40 και πλέον έτη, γιατί γίνανε από το 1985. Άρα, με αυτούς τους οικισμούς έχει αναπτυχθεί η Ελλάδα και ξαφνικά ερχόμαστε σήμερα επειδή έλαβε αυτές δύο αποφάσεις το ΣτΕ και ξεκινάμε ξανά από μηδενική βάση.
Η φιλοσοφία του διατάγματος αυτού είναι απολύτως λάθος. Αγνοεί τις πραγματικές συνθήκες των οικισμών. Όπως υφίστανται σήμερα. Δηλαδή υπάρχουν οικισμοί πάρα πολύ μεγάλοι, δυναμικοί, που αν πάμε στο 1923 θα δούμε ότι υπήρχαν 5, 6, 10 σπιτάκια μικρά-μικρά, χωρίς καμία αξία σημερινή. Μετά αν δούμε την επέκταση του οικισμού μέχρι το 1983 θα δούμε ότι και αυτοί είναι ελάχιστοι. Δηλαδή ήρθαν και εκεί πολύ λίγα και μικρά κτίρια, διότι η βασική ανάπτυξη έχει έρθει μετά το 1985 που προσδιορίστηκαν οι νέοι οικισμοί από τις νομαρχίες, έστω αναρμοδίως. Με αυτόν τον τρόπο, λοιπόν, έχουμε δουλέψει 40 χρόνια. Δηλαδή, εγώ προσωπικά είμαι 35 χρόνια μηχανικός και τα 35 χρόνια δουλεύω με αυτό το 181Δ του 1985 που είναι το βασικό διάταγμα για όλους τους οικισμούς, βάση των οποίων αναπτύχθηκε η χώρα τα τελευταία 40 χρόνια. Μετά αγνοείται στις κατευθύνσεις του 4759 του 2020 για τον εκσυγχρονισμό της πολεοδομικής νομοθεσίας που εκεί αναφέρει τα ΤΠΣ, που τα τοπικά πολεοδομικά σχέδια γίνονται με επιστημονικές μελέτες και βασίζονται στα σημερινά δεδομένα.»
Πάρθηκε μία τέτοια απόφαση διότι σχετίζεται με την εξέλιξη των τοπικών πολεοδομικών σχεδίων;
«Ακριβώς. Αυτή είναι η έννοια, δηλαδή σήμερα που γίνονται τα ΤΠΣ σε όλη την Ελλάδα, το Συμβούλιο της Επικρατείας θέλοντας να δώσει κατεύθυνση στον τρόπο με τον οποίο θα γίνουν οι οικισμοί μέσω των ΤΠΣ έχει εκδώσει τις δύο αυτές αποφάσεις και κατ' επέκταση η κυβέρνηση έχει νομοθετήσει.»
Άρα λοιπόν είπατε προηγουμένως ότι αυτό το προεδρικό διάταγμα αφορά πάνω από το 90% των οικισμών. Μπορούμε να υπολογίσουμε και το ποσοστό των οικοπέδων ή των περιοχών που επηρεάζονται;
«Αυτό είναι λίγο δύσκολο να το υπολογίσουμε, πρακτικά ως μηχανικός σας λέω το 50% των οικισμών δε θα είναι πλέον οικισμός, αλλά θα είναι απλή αγροτική γη. Βέβαια αυτό δεν πρέπει να το λέμε μέχρι να δούμε τι θα γίνει με τη ζώνη Γ, διότι η ζώνη Γ είναι αυτή η οποία θέλει να λύσει όλα αυτά τα προβλήματα.»
Τι σημαίνει το ότι ένα ακίνητο ή ένα κτίριο το οποίο ήταν εντός οικισμού, να βρεθεί τώρα εκτός οικισμού;
«Τα κτίρια τα οποία έχουν οικοδομηθεί, υφίστανται νομίμως. Δεν μπορούμε να πούμε ότι πλέον όλα αυτά τα κτίρια είναι αυθαίρετα σε καμία περίπτωση, διότι έχουν νόμιμη οικοδομική άδεια και συνεχίζουν να υφίστανται νομίμως. Τα οικόπεδα όμως τα σημερινά οικόπεδα, τα οποία είναι εντός οικισμού και δεν έχουν δομηθεί, αυτά βεβαίως με τη νομοθεσία που έρχεται όταν υλοποιηθεί μέσω των ΤΠΣ και όχι σήμερα, τότε ναι θα είναι εκτός οικισμού και θα είναι απλή αγροτική γη, μη άρτια, μη οικοδομήσιμα.»
Αυτό σημαίνει ότι μειώνεται και η εμπορική αξία αυτών των ακινήτων.
«Καταρχάς έχουμε μία τεράστια οικονομική καταστροφή. Η αξία των περιουσιών αυτών θα μηδενιστεί, θα μειωθεί δραματικά να πούμε καλύτερα, γιατί αυτό είναι ένα πλήγμα άνευ προηγουμένου. Θα γίνει ένα πάγωμα επενδύσεων επίσης. Δηλαδή κάθε προοπτική ανάπτυξης που υπάρχει ιδιαίτερα σε αυτό το τόπο, που είναι είτε τουριστική είτε οικιστική είτε επαγγελματική και σε όλους τους μικρούς οικισμούς, βεβαίως και θα σταματήσει.
Άρα λοιπόν οδηγούμε όλους τους οικισμούς αυτούς σε μαρασμό. Υπάρχουν πάρα πολλά οικόπεδα τα οποία θα βρεθούν εκτός σχεδίου από τη μία στιγμή στην άλλη. Άρα καταλαβαίνουμε ότι αυτό είναι ένα τεράστιο πλήγμα στην οικονομία, που βέβαια θα μας οδηγήσει ξανά σε αστυφιλία με όλα τα γνωστά προβλήματα, όπως είναι η αύξηση των ρύπων, του βεβαρημένου προβλήματος κυκλοφορίας.»
Εκτιμάται ότι θα έρθουν τώρα κάποιες μεγάλες εταιρείες, οι οποίες θα θέλουν να αποκτήσουν γη και τώρα θα έχουν την ευκαιρία μαζικά να αγοράσουν ακίνητα, τα οποία βρίσκονται εκτός οικισμού, με μειωμένη εμπορική αξία;
«Δεν μπορούμε να αποκλείσουμε τίποτα, αλλά το σκεφτικό αυτό πάλι δεν είναι απόλυτα σωστό, διότι το να αγοράσει κάποιος ένα μεγάλο ακίνητο το οποίο θα είναι αγρόκτημα δε νομίζω ότι είναι και η πιο μεγάλη επένδυση για κάποιον που έρχεται και να κάνει αυτό το πράγμα.»
Για επενδύσεις σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, όπως υποστηρίζουν ορισμένοι;
«Δε θα πάει να το κάνει μέσα στους οικισμούς. Αυτό έχει σχέση με την εκτός σχεδίου δόμηση και συμφωνώ ότι ένα φρένο της εκτός σχεδίου δόμησης είχε να κάνει και με αυτό το πράγμα, με τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, αλλά για τους οικισμούς δε θα το έλεγα ότι είναι αυτό το σκεπτικό. Πιθανότητα να υπάρχει κάποιο άλλο σκεπτικό το οποίο εμείς ακόμα δεν το έχουμε αντιληφθεί. Δε θα αποκλείσω απολύτως τίποτα, αλλά δεν θεωρώ ότι είναι αυτό το οποίο λέμε κατά κανόνα, τα μεγάλα συμφέροντα έχουν οδηγήσει στο μαρασμό των οικισμών.»
Πότε θα ισχύσει το Π.Δ., τι γίνεται μέχρι τότε;
«Το διάταγμα λοιπόν αυτό που εκδόθηκε στις 15 Απριλίου μας δίνει τη συνταγή θα έλεγα βάση της οποίας θα πρέπει να γίνουν οι οικισμοί. Δεν ισχύει αυτή η νομοθεσία σήμερα.
Δε σημαίνει ότι σήμερα οι οικισμοί δεν χτίζονται. Όταν όμως ολοκληρωθούν τα ΤΠΣ τα οποία θα ολοκληρωθούν με βάση τη διαδικασία αυτή, τότε στους οικισμούς αυτούς δε θα μπορούμε να χτίσουμε. Στο Δήμο Ρεθύμνου τα ΤΠΣ σε ενάμιση χρόνο θεωρώ ότι θα έχουν ολοκληρωθεί. Εξάλλου έχουν ένα συγκεκριμένες ημερομηνίες. Τότε λοιπόν θα ισχύσει και το προεδρικό διάταγμα και θα είναι για τους νέους πλέον οικισμούς. Άρα αν θέλαμε να δώσαμε μια συμβουλή για οικόπεδα εντός οικισμού, θα ήταν ότι αν και εφόσον θέλουν να οικοδομήσουν τότε καλό θα ήταν αντί για να το κάνουν ένα χρόνο μετά να το κάνουν ένα χρόνο πριν. Τώρα που ισχύει ο οικισμός με τα όρια ως έχει σήμερα και όπως τα γνωρίζουμε. Φυσικά λέω, αν και εφόσον θέλουν να οικοδομήσουν, γιατί αν εκδοθεί μια άδεια η οποία δεν υλοποιηθεί μετά από τέσσερα χρόνια ή οχτώ, αλλά βασικά μετά από τέσσερα χρόνια, θα χαθεί εφόσον δεν έχει γίνει ο φέρων οργανισμός του κτηρίου από οπλισμένο σκυρόδεμα.»
Υπάρχει και η ιδιαιτερότητα του Ρεθύμνου, μαζί με του Πηλίου.
«Ακριβώς. Έχουμε και την ιδιαιτερότητα αυτή. Έχουμε το προνόμιο αυτό. Αλλά τώρα θα σταματήσουν όλα αυτά. Θα οριστούν οι νέοι οικισμοί και με βάση τους νέους αυτούς οικισμούς θα οργανωθούν πλέον τα πάντα. Εύχομαι μονάχα να μπορέσει να περάσει αυτή η ζώνη Γ με οποιονδήποτε τρόπο.»
Τώρα τι περιμένουμε και κατά την άποψη τη δική σας, πώς θα πρέπει να αντιμετωπιστεί αυτό το πρόβλημα;
«Η ζώνη Γ θα περιλαμβάνει, όπως τουλάχιστον έχουν ξεκινήσει, γιατί δεν ξέρουμε πώς θα καταλήξει το διάταγμα αυτό, το υπόλοιπο τμήμα των οικισμών το οποίο έχει οικοδομηθεί ή έχει μεγάλη δυνατότητα οικοδόμησης ή υπάρχει μία τάση δόμησης στο τμήμα αυτό. Δηλαδή, ένα τμήμα που βλέπει, λέω ένα παράδειγμα, προς τη θάλασσα να έχει έντονη τάση δόμησης, ενώ ένα άλλο τμήμα να είναι αδιάφορο. Το τμήμα αυτό λοιπόν που έχει έντονη τάση οικοδόμησης να μπει ξανά στον οικισμό με διαφορετικούς όρους δόμησης. Η ζώνη Γ η οποία αφορά τα τμήματα τα οποία έχουν δυνατότητα δόμησης, γιατί είναι μέσα στον οικισμό, όλα αυτά θα μπορούσαν να ενταχθούν μέσα στη ζώνη Γ, που η ζώνη αυτή θα μπορούσε να βάλει νέους κανόνες, όπως είναι η μεγαλύτερη αρτιότητα, δηλαδή αντί για 1000 τετραγωνικά μέτρα ή 800 τετραγωνικά μέτρα που έχουν οι περισσότεροι οικισμοί, να μπουν τα δύο στρέμματα, να μπουν διαφορετικά πλάτη δρόμων, όπως είναι οι δρόμοι επιτέλους των 8 μέτρων και όχι των 4 μέτρων που υπάρχουν ακόμα σε όλους τους οικισμούς και ξέρουμε ότι είναι προβληματικοί.
Θα μπορούσαν να γίνουν με βάση την πολεοδόμηση. Αυτά θα μπορούσαν πιθανότατα να γίνουν στη ζώνη Γ, έτσι ώστε και να γίνουν οικισμοί καλύτερης αξίας και να είναι πολεοδομημένοι και να μην υφίστανται προβλήματα με τυφλά οικόπεδα αδιάνοικτους δρόμους και επίσης βέβαια στον παλιό οικισμό πρέπει να σκύψουμε πάνω στο πρόβλημα που είναι οι αδιάνοικτοι δρόμοι, που είναι οι δρόμοι οι οποίοι είναι τυφλοί, οι οποίοι καταλήγουν κάπου και είναι αδιέξοδοι, να γίνει κάποια πολεοδόμηση. Η λύση είναι αυτή, δεν είναι να σταματήσουμε να οικοδομούμε στους οικισμούς και να φέρουμε τη δόμηση μέσα στην πόλη. Η λύση είναι να μπορούν να αναπτυχθούν οι οικισμοί, παράλληλα με την πόλη, να χτίσει ο καθένας εκεί που θέλει, αλλά να έχουμε σωστούς όρους και να έχουμε μια προοπτική, να μην είμαστε αγκιστρωμένοι στο 1923, αλλά να κοιτάμε με ορίζοντα το 2100, να κοιτάζουμε 80 χρόνια μετά και όχι 100 χρόνια πριν. Με αυτό τον τρόπο θα μπορέσουμε να πάμε μπροστά, δηλαδή ως κράτος, ως πολεοδομημένα τμήματα οικισμών ως σχέδιο πόλεως.»
