Την Τρίτη 6-10-2020 πραγματοποιήθηκε λιτή εκδήλωση, αποδίδοντας φόρο τιμής και μνήμης στους πεσόντες του Ολοκαυτώματος της Καλής Συκιάς 6-10-1943. Στην εκδήλωση παραβρέθηκε ο Αντιδήμαρχος Αγίου Βασιλείου Γιάννης- Νεκτάριος Χαραλαμπάκης, ο πρόεδρος του τοπικού Κωστής Αδελιανάκης και η πρόεδρος του πολιτιστικού συλλόγου Καλής Συκιάς Βασιλική Κωστάκη- Βαμιάκη.
Στην εκδήλωση της επετείου δεν προσκλήθηκαν Αρχές και Φορείς λόγω τήρησης των αυστηρών μέτρων που έχουν ληφθεί για την αντιμετώπιση της μη εξάπλωσης του κορωνοϊούCOVID-19.
Ομιλητής για το ιστορικό της επετείου ήταν ο Ταξίαρχος ε.α. Πέτρος Κωστάκης και είπε τα εξής:
Αιδεσιμότατε Πατέρα Ιωάννη,
Κ. Αντιδήμαρχε,
Κυρίες και Κύριοι,
Αγαπητοί Συγχωριανοί.
Επιτρέψτε μου, εκφράζοντας τα συναισθήματα όλων των συγχωριανών ,να σας καλωσορίσω και σας ευχαριστώ για την παρουσία σας στο Μνημόσυνο των θυμάτων του χωριού μας τον Οκτώβριο του 1943.
Κυρίες και Κύριοι, η σημερινή ημέρα είναι ημέρα ΧΡΕΟΥΣ και ΤΙΜΗΣ για το χωριό μας.
Το να ανάβουμε ένα κεράκι στην μνήμη τους και να διατηρούμε άσβεστη στο μυαλό και την καρδιά μας την θυσία τους, είναι ένας ελάχιστος φόρος τιμής, σεβασμού και ευγνωμοσύνης. Το να θυμόμαστε και να συναισθανόμαστε το βάρος της κληρονομιάς και τις παρακαταθήκες που μας κληροδότησαν και να αναβαπτιζόμαστε στις Αξίες και τα ιδανικά τους. Ειδικά στους δύσκολους καιρούς που περνάμε, είναι το καλλίτερο μνημόσυνο για αυτές και η απόδειξη ότι η θυσία τους δεν πήγε χαμένη.
ΧΡΕΟΣ όμως και για τις επόμενες γενιές, τα παιδιά και τα εγγόνια μας. Είναι υποχρέωση μας να τους μάθουμε την Ιστορία μας, να τους πούμε για τους προγόνους μας, να τους γαλουχήσουμε στις μεγάλες ΑΞΙΕΣ και ΙΔΑΝΙΚΑ τους, να τους διδάξουμε τον δρόμο που χάραξαν, ώστε να υπάρξει μια ακατάλυτη συνέχεια και συνέπεια στην Ιστορία αυτού του τόπου.
Αλλά ας θυμηθούμε τα γεγονότα.
Καλοκαίρι 1943.
Ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος στην κορύφωση του. Η πλάστιγγα δεν έχει γείρει αποφασιστικά υπέρ του ενός ή του άλλου αντιπάλου. Η Ναζιστική Κατοχή έχει επιφέρει δυσβάστακτα δεινά στην Πατρίδα μας. Παρόλα αυτά το αγωνιστικό φρόνημα είναι υψηλό, η Αντίσταση έχει φουντώσει με διάφορους τρόπους και μορφές, γεγονός που προκαλεί θηριώδη αντίποινα από τους κατακτητές.
Η ηρωική επαρχία της Βιάννου φλέγεται από άκρη σε άκρη λόγω της αντιστασιακής δράσης με εκατόμβη νεκρών, ξεριζωμούς και τεράστιες υλικές καταστροφές. Μετά την καταστροφή η τοπική ομάδα του Μανόλη Μπαντουβά κινείται δυτικά με τελικό προορισμό το ύψωμα <Τσιλίβδικα > στην Καλή Συκιά, προκειμένου να φυγαδευτεί στην Μέση Ανατολή. Μαζί τους θα φυγαδεύονταν μέλη και άλλων Ομάδων και Άγγλοι Αξιωματικοί. Τον γενικό συντονισμό είχε ο Άγγλος Ταγματάρχης Φίλντινγκ ή Αλέκος με έδρα το Κουστογέρακο Χανίων. Η αναχώρηση ορίστηκε το βράδυ της 5ης Οκτωβρίου με πλοίο επιφανείας από τον Όρμο ΚΟΡΑΚΑΣ του Ροδάκινου. Η άφιξη της Ομάδας στον Τσιλίβδικα ολοκληρώθηκε την 26ην Σεπτεμβρίου. Την τροφοδοσία και την κάλυψη της Ομάδας ανέλαβε η τοπική Ομάδα Γιάννη Κατσιά στην οποία ήταν ενταγμένοι το σύνολο των ανδρών της Καλής Συκιάς όπως και άλλοι αντάρτες από γειτονικές χωριά. Τόση δραστηριότητα δεν πέρασε απαρατήρητη. Έτσι ένας σύγχρονος Εφιάλτης από γειτονικό χωριό έδωσε την πληροφορία εγγράφως και προφορικά στην Γερμανική Διεύθυνση Σπηλίου. Την 4ην Οκτωβρίου περίπολος αποτελούμενη από 10 άνδρες του Γερμανικού φυλακίου Σελλίων και 8 Ιταλούς του Φυλακίου Κάνεβου κινούνται προς Τσιλίβδικα ανεξάρτητα για έλεγχο της περιοχής. Οι αντάρτες τους αντιλήφθησαν και στήνοντας ενέδρα στην τοποθεσία ΦΑΣΟΥΛΟΛΛΑΚΟΣ, εξοντώνουν διαδοχικά την Ιταλική και Γερμανική Ομάδα. Διεσώθησαν δύο Ιταλοί και ο Γερμανός Περιπολάρχης, ο οποίος τραυματισμένος κινήθηκε προς το χωριό Αλώνες. Στην πορεία τον συνάντησε ο Γιάννης Κατσιάς και τον σκότωσε στις Υπώρειες του Τσιλίβδικα. Σε χαρτοφύλακα που κατείχε βρέθηκε η επιστολή του προδότη και ενοχοποιητικά στοιχεία και για άλλους προδότες που εκτελέστηκαν επί τόπου από τους αντάρτες.
Επειδή όλοι γνώριζαν ότι θα υπάρξει άμεση Γερμανική αντίδραση και επιβολή αντιποίνων, η Ομάδα Μπαντουβά αναχώρησε το ίδιο βράδυ, οι αντάρτες των γειτονικών χωριών επιστρέφουν στις περιοχές τους και η Καλή Συκιά εκκενώνεται από άνδρες. Παρέμειναν λίγοι γέροντες και γυναίκες, παιδιά, ανήμπορες και άρρωστες γερόντισσες στις οποίες η λεβέντικη Κρητική ψυχή πίστευε ότι δεν θα έφθαναν τα αντίποινα. Τις πρωΪνές ώρες της επόμενης ημέρας 5η Οκτωβρίου Γερμανική δύναμη τάγματος χτενίζει το ορεινό συγκρότημα Τσιλίβικα- Κρυονερίτη ως τις ακτές του Ροδάκινου, αλλά χωρίς αποτέλεσμα για τους λόγους που προαναφέρθηκαν. Ακόμα και τους νεκρούς άνδρες της περιπόλου δεν βρήκαν γιατί οι αντάρτες τους έθαψαν πρόχειρα σε σχισμή εδάφους (ντάφκο) και υπέθεσαν ότι συνελήφθηκαν αιχμάλωτοι. Το μεσημέρι της επόμενης ημέρας 6η Οκτωβρίου το Γερμανικό τάγμα επέστρεψε από την επιχείρηση του και έφυγαν από την περιοχή του χωριού. Αμέσως μετά έφθασε στο χωριό περί ώρα 13.00 το περιβόητο απόσπασμα κυνηγών του Σούμπερτ οι γνωστοί Σουμπερίτες. Το απόσπασμα αυτό δυνάμεως 25-30 ανδρών είχε ως αποστολή να επιβάλλει σκληρά αντίποινα στον άμαχο πληθυσμό σε περίπτωση αντιστασιακής δράσης ώστε να τρομοκρατηθεί και να μην συμμετέχει στην Αντίσταση απόσπασμα αποτελείται από Γερμανούς εγκληματίες απελευθερωθέντες από φυλακές και από ακόμη χειρότερους εγκληματίες ντόπιους προδότες. Δύο προδότες αναγνωρίστηκαν από δύο γυναίκες την Αριστέα Κωστάκη και την Γαρυφαλιά Βαρδάκη, γιατί το καλοκαίρι δούλευαν στα ίδια αγροκτήματα στην Μεσσαρά. ΟΙ δύο γυναίκες τους επιτέθηκαν φραστικά και τους αντιμετώπισαν υποτιμητικά, πράγμα που τους εξαγρίωσε.
Το εν λόγω απόσπασμα ήρθε στο χωριό με εντολή να το καταστρέψει, λεηλατήσει και να εκτελέσει τους άνδρες άνω των 12 χρονών σε αντίποινα γα την εξόντωση της Γερμανοϊταλικής περιπόλου στον Τσιλίβδικα. Για τον λόγο αυτό ερεύνησαν το χωριό σπίτι –σπίτι και αφού δεν βρήκαν άνδρες, συγκέντρωσαν τις γυναίκες που βρήκαν στην πλατεία του χωριού στο <Λιβάδι>. Η μόνη τους ανδραγαθία στο διάστημα αυτό ήταν η σύλληψη και επί τόπου εκτέλεση ενός 84χρονου γέροντα τον Βαρδή Νικητάκη.
Στην συνέχεια πάνοπλοι με προτεταμένα τα όπλα και ρίψεις πυροβολισμών στον αέρα για εκφοβισμό, με βρισιές, κλωτσιές και συνεχείς απειλές κατά της ζωής των, προσπάθησαν να τρομοκρατήσουν τις γυναίκες και να αποσπάσουν πληροφορίες για τους άνδρες των, για τους αντάρτες, για την Γερμανική περίπολο. Καμιά δεν λύγισε, καμιά δεν έπεσε στα γόνατα να παρακαλέσει για την ζωή της, καμιά δεν μίλησε, καμιά δεν πρόδωσε. Απέδειξαν ότι το ατσάλι της ψυχής είναι δυνατότερο από το ατσάλι της κάννης του πολυβόλου και έδειξαν στους υπερόπτες και αιμοσταγείς άνανδρους του αποσπάσματος ποια είναι η πραγματική ανωτερότητα και ο ηρωισμός. Οι στιγμές αυτές ήταν κατά την γνώμη μου οι κορυφαίες της τραγωδίας. Σε αυτές τις στιγμές όπου το πολυτιμότερο αγαθό, η Ανθρώπινη Ζωή κρέμεται από μια κλωστή και είναι θέμα επιλογής. Η Πυρωμένη ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΚΡΗΤΙΚΗ ΨΥΧΗ τους έδειξε τον δρόμο της ΑΥΤΟΘΥΣΙΑΣ, του ΧΡΕΟΥΣ, της ΑΞΙΟΠΡΕΠΕΙΑΣ. Τον ακολούθησαν χωρίς δισταγμό ή δεύτερη σκέψη. Αντιμετώπισαν τον θάνατο με ΓΕΝΝΑΙΟΤΗΤΑ, ΘΑΡΡΟΣ, ΑΞΙΟΠΡΕΠΕΙΑ, τους δε κατακτητές και δοσίλογους με απαξίωση και περιφρόνηση. Αυτό όμως σφράγισε και την μοίρα των. Εκεί φάνηκε η ασύλληπτη ωμότητα και διαστροφή της ανθρώπινης ψυχής που είναι υποταγμένη σε αρχές και ιδέες που αρνούνται την αυτονόητη αξία της ανθρώπινης ζωής και αξιοπρέπειας. Αντί να σεβαστούν τις γενναίες αυτές γυναίκες όχι απλώς τις εκτέλεσαν αλλά τις έριχναν τραυματισμένες ζωντανές στην πυρά των καιόμενων σπιτιών τους. Η φρίκη και η κτηνωδία σε όλο το μεγαλείο. Πυρπόλησαν δέκα σπίτια και πέταξαν στις φλόγες ζωντανές 15 γυναίκες, τις περισσότερες είχαν πυροβολήσει και τραυματίσει. Δώδεκα γυναίκες ζωντανές έγιναν στάχτη, τέσσερεις εκ Ροδάκινου που είχαν έρθει για ασφάλεια στην Καλή Συκιά. Τρείς ηρωικές γυναίκες αν και τραυματισμένες και με εγκαύματα κατάφεραν μέσα από τις φλόγες να διαφύγουν από ένα μικρό παράθυρο.
Από την Καλή Συκιά κάηκαν οι:
Γρυντάκη Ευαγγελία έγκυος 8 μηνών.
Γρυντάκη Μαρία.
Δαμουλάκη Φωτεινή.
Ζουμπεράκη Σταυρούλα.
Κωστάκη Αργυρή.
Νικητάκη Ελένη και η κόρη της
Νικητάκη Μαρία.
Πετράκη Μαλαματένια.
Από το Ροδάκινο εκάηκαν:
Γιανναδάκη Ζαμπία.
Καλαφάτη Στυλιανή.
Σταυγιανουδάκη Ευαγγελία.
Φρονιμάκη Ευαγγελία.
Διέφυγαν με εγκαύματα και τραυματισμένες μέσα από το φλεγόμενο σπίτι του Λεωνίδα Μονιάκη και σώθηκαν οι:
Γιανναδάκη Ασπασία.
Μονιάκη Ειρήνη.
Πετράκη Μαρία.
Πυρπολήθηκαν τα σπίτια:
Γρυντάκη Δημητρίου.
Γρυντάκη Εμμανουήλ
Γρυντάκη Ευστρατίου.
Γρυντάκη Ιωάννου.
Γρυντάκη Νικολάου.
Ζουμπεράκη Κων/νου.
Κωστάκη Εμμανουήλ.
Μονιάκη Λεωνίδα.
Νικητάκη Ελένης χ. Εμμ.
Πετράκη Ευαγγέλου.
Σταυρουλάκη Σταματίου.
Στην συνέχεια οι δήμιοι λεηλάτησαν τα υπόλοιπα σπίτια και αποχώρησαν, φαντάζομαι περήφανοι και ικανοποιημένοι για το έργο τους. Φανταστείτε όμως Κυρίες και Κύριοι την φρίκη και την οδύνη που άφησαν πίσω τους, Φανταστείτε την εικόνα που αντίκρισαν οι πρώτοι άνδρες που ήρθαν στο χωριό. Τα μισά σπίτια του χωριού να καίγονται, η οσμή των καιόμενων γυναικών να διαχέεται στον αέρα. Γυναίκες να μοιρολογούνται, γυναίκες να ουρλιάζουν από πόνο, αλλόφρονες να προσπαθούν να σβήσουν την φωτιά μήπως και βρουν την Μάνα την Κόρη, την Αδελφή. Εικόνες κολάσεως, εικόνες που δύσκολα μπορεί να χωρέσει αλλά και να αντέξει ανθρώπινος νους. Αλλά το δράμα για τους ζωντανούς μόλις αρχίζει….. Γιατί έπρεπε να ξεπεράσουν την οδύνη αυτού του ολέθρου, να κηδεύσουν και να θρηνήσουν τις νεκρές Μάνες, Συζύγους, Αδελφές και να επιδοθούν στον αγώνα για επιβίωση. Επιβίωση σε ένα χωριό με τα μισά σπίτια αποκαΐδια και τα υπόλοιπα λεηλατημένα, διαγουμισμένα. Η κάθε οικογένεια έπρεπε να θρέψει 6,8.10.12 στόματα. Μέσα σε αυτό τον σπαραγμό, την απελπισία, την οδύνη, την επόμενη ημέρα κυκλοφόρησε η φοβερή είδηση ότι τα απόσπασμα θα επέστρεφε για να αποτελειώσει το έργο τους. Χωρίς δεύτερη σκέψη οι άνδρες που βρέθηκαν στο χωριό 12 τον αριθμό, πήραν τα τουφέκια τους και έστησαν ενέδρα στην θέση < Κυπαρίσσι > με έξι σφαίρες ο καθένας. Με έξι σφαίρες να αντιμετωπίσουν ένα υπέρτατο και πάνοπλο εχθρό…! Μάλλον τον σίγουρο θάνατο….! Ευτυχώς το απόσπασμα δεν επέστρεψε.
Κυρίες και Κύριοι, δεν θα προσθέσω τίποτε περισσότερο. Πιστεύω ότι πήρατε μία εικόνα τι συνέβη στο χωριό μας την αποφράδα εκείνη Τετάρτη 6 Οκτωβρίου 1943.
Όμως θέλω να σταθώ για λίγο στους Πρωταγωνιστές εκείνης της ημέρας. Στις ηρωικές γυναίκες αλλά και τους άνδρες του χωριού μας. Όλοι αυτοί ήταν απλοί καθημερινοί άνθρωποι που η μάχη που έδιδαν μέχρι τότε , ήταν της καθημερινής δύσκολης επιβίωσης της οικογένειας τους.
Τί ήταν λοιπόν αυτό που μετέτρεψε τις απλές ταπεινές γυναίκες σε ηρωίδες που αψήφησαν και ταπείνωσαν πάνοπλους εχθρούς; Πώς δάμασαν τον φόβο τους και αντιμετώπισαν το ψυχρό ατσάλι της κάννης με αξιοπρέπεια και ψυχραιμία; Και κατάφεραν να φθάσουν στο υπέρτατο σημείο της εθελοθυσίας!! Τί ώθησε τους άνδρες την επόμενη ημέρα να αντιμετωπίσουν το Γερμανικό Απόσπασμα με 6 σφαίρες με επίγνωση τι τους περίμενε; Τους περίμενε ….ο Θάνατος! Ποια δύναμη κράτησε όρθιους τους επιζήσαντες, να ξεπεράσουν αυτό τον όλεθρο, τον πόνο, την απελπισία να δώσουν την μάχη της επιβίωσης και να ορθοποδήσουν ξανά;
Η απάντηση είναι μία και μοναδική! Η ΔΥΝΑΜΗ και το ΜΕΓΑΛΕΙΟ της αδάμαστης ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΚΡΗΤΙΚΗΣ ΨΥΧΗΣ, της μπολιασμένης και σφυρηλατημένης στο διάβα των αιώνων από τις Μεγάλες, Διαχρονικές, Πανανθρώπινες Αξίες της Φυλής μας! Οι άνθρωποι αυτοί, άνδρες και γυναίκες είχαν γαλουχηθεί , ανατραφεί και ζήσει σε ένα περιβάλλον όπου οι μεγάλες αυτές αξίες, η Αγάπη προς την Πατρίδα, την Ελευθερία, την Οικογένεια, η Πίστη , η Εντιμότητα, το Ήθος , η αξιοπρέπεια, το Χρέος, το Πρέπει καθόριζαν τον τρόπο ζωής και συμπεριφοράς τόσο στην ζωή όσο και στον θάνατο. Σφυρηλάτησαν γενιές αποφασισμένες να τις υπερασπιστούν, προσφέροντας ακόμα και την ζωή τους. Η κληρονομιά αυτή και η σκυτάλη περνούσε από την μια γενιά στην άλλη, εξασφαλίζοντας την συνέχεια του Ελληνισμού και την συνέπεια στο χρέος κάθε γενιάς προς τις προηγούμενες αλλά και τις επόμενες. Έτσι όταν το επέβαλλαν οι περιστάσεις, οι γυναίκες αυτές αλλά και οι άνδρες χωρίς δεύτερη σκέψη, χωρίς να υπολογίσουν συνέπειες, έπραξαν αυτό που τους υπαγόρευε η φλογισμένη ψυχή τους: ΤΟ ΧΡΕΟΣ. Τέτοιες πράξεις χιλιάδων ανώνυμων ηρώων ενέπνευσαν τον Εθνικό ποιητή Κωστή Παλαμά να γράψει: Η ΜΕΓΑΛΟΣΥΝΗ ΤΩΝ ΕΘΝΩΝ ΔΕΝ ΜΕΤΡΙΕΤΑΙ ΜΕ ΤΟ ΣΤΕΜΜΑ / ΜΕ ΤΗΣ ΚΑΡΔΙΑΣ ΤΟ ΠΥΡΩΜΑ ΜΕΤΡΙΕΤΑΙ ΚΑΙ ΤΟ ΑΙΜΑ.
Τελειώνοντας θα καλέσω όλους μας και τον καθένα ξεχωριστά, ως ένδειξη Τιμής και ως ατομικό μνημόσυνο στην μνήμη αυτών των Ηρωίδων γυναικών να κάνουμε αυτοκριτική, να αναρωτηθούμε, να αναλογιστούμε:
. Είμαστε άξιοι απόγονοι αυτών των ανθρώπων;
.Διακατεχόμαστε από τις ίδιες Αρχές και Αξίες με αυτές;
. Βαδίζουμε με σταθερά βήματα πάνω στο δρόμο που μας χάραξαν;
. Προσφέρουμε στον τόπο μας και στην Πατρίδα μας ;
. Είμαστε έτοιμοι και αποφασισμένοι να προσφέρουμε και άλλα ακόμα και την ζωή μας αν χρειαστεί; Αν η απάντηση είναι ΝΑΙ τότε η ΘΥΣΙΑ τους δεν πήγε χαμένη. Αν είναι ΟΧΙ τότε έχουμε ΙΕΡΟ ΧΡΕΟΣ να αναπροσαρμόσουμε τον βηματισμό μας. Εύχομαι να είναι ελαφρύ το χώμα που τις σκεπάζει και ο Δίκαιος Θεός να τις κατατάξει εκεί που ανήκουν: Στην ΧΡΕΙΑ ΤΩΝ ΜΑΡΤΥΡΩΝ. ΑΘΑΝΑΤΟΙ. ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ.
