ΞΕΚΙΝΑ ΤΗΝ ΠΕΜΠΤΗ ΣΤΟ ΚΟΛΥΜΠΑΡΙ
- ΣΤΟ ΠΛΕΥΡΟ ΤΟΥ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΥ ΠΑΤΡΙΑΡΧΕΙΟΥ Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΡΕΘΥΜΝΗΣ ΕΥΓΕΝΙΟΣ
Κανονικά θα διεξαχθεί από τις 16 έως τις 27 Ιουνίου στο Κολυμπάρι Χανίων η Πανορθόδοξη Σύνοδος όπως ακριβώς συμφωνήθηκε τον περασμένο Ιανουάριο στο Σαμπεζύ Γενεύης της Ελβετίας από τους Προκαθήμενους των Ορθοδόξων Εκκλησιών.
Οι αρνητικές στάσεις που εκφράστηκαν από το Πατριαρχείο Αντιοχείας και από την Εκκλησία της Βουλγαρίας δεν αποτελούν εμπόδιο για την διεξαγωγή της Συνόδου αφενός γιατί ήδη από τον Γενάρη είχαν υπογράψει την διεξαγωγή της ακόμα και σε περίπτωση απουσίας κάποιων Εκκλησιών ενώ οι εκπρόσωποι τους συμμετείχαν κανονικά σε όλες τις προπαρασκευαστικές επιτροπές που συγκροτήθηκαν για τα τελικά κείμενα που θα συζητηθούν.
Έως την ώρα έκδοσης της εφημερίδας μας, αν και το Πατριαρχείο Αντιοχείας και η Εκκλησία της Βουλγαρίας είχαν ανακοινώσει την μη συμμετοχή τους στις τελικές εργασίες της Συνόδου, εκκλησιαστικοί κύκλοι ήθελαν όλα τα ενδεχόμενα ανοιχτά καθώς καταβάλλονταν προσπάθειες να αρθούν οι αντιρρήσεις από τις δύο Εκκλησίες και να είναι παρούσες δια των Προκαθημένων ή αντιπροσωπειών τους στην ιστορική σύναξη.
ΤΟ ΠΑΤΡΙΑΡΧΕΙΟ ΑΝΤΙΟΧΕΙΑΣ
Το ουσιαστικό ζήτημα που θέτει το Πατριαρχείο Αντιοχείας είναι η μη επίλυση των διαφορών του με το Πατριαρχείο Ιεροσολύμων περί της δικαιοδοσίας επί του Κατάρ. Οι δύο Εκκλησίες βρίσκονται σε διάσταση εδώ και μήνες για το ζήτημα αυτό, το οποίο και αποτελεί αφορμή για την μη κοινωνία μεταξύ τους.
Ωστόσο, στην επίσημη ανακοίνωση που εκδόθηκε παρουσιάζονται σειρά από αντιρρήσεις επί της θεματολογίας και των τελικών κειμένων.
Στην επίσημη ανακοίνωση του Πατριαρχείου αναφέρονται μεταξύ άλλων τα εξής:
«Οι Πατέρες της Αγίας και Ιεράς Συνόδου του Πατριαρχείου Αντιοχείας ομοφώνως απεφάσισαν τα εξής:
- Να καλέσουν την Αυτού Παναγιότητα τον Οικουμενικό Πατριάρχη να καταβάλει περισσότερο κόπο προς την κατεύθυνση της ομοφωνίας σε όλες τις επιφυλάξεις που διατυπώθηκαν από τις Ορθόδοξες Αυτοκέφαλες Εκκλησίες και που αφορούν την Αγία και Μεγάλη Σύνοδο, κατά τη χρονική περίοδο που μας χωρίζει από την ημερομηνία συγκλίσεως της Συνόδου αυτής. Αν οι προσπάθειες για την επίτευξη ομοφωνίας φτάσουν σε αδιέξοδο, τότε η Εκκλησία της Αντιοχείας θα καλέσει να αναβληθεί η σύγκλιση της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου για μεταγενέστερη ημερομηνία, όταν θα επικρατήσουν ειρηνικές σχέσεις μεταξύ όλων των Αυτοκεφάλων Εκκλησιών και θα εξασφαλιστεί η Ορθόδοξη ομοφωνία περί των θεμάτων της Συνόδου και του Κανονισμού της, αλλά και της διαδικασίας οργανώσεως αυτής,
- Να μη συμμετάσχει το Πατριαρχείο Αντιοχείας στην Αγία και Μεγάλη Σύνοδο μέχρι να διαλυθούν όλοι οι λόγοι που εμποδίζουν τη συμμετοχή στη Θεία Ευχαριστία κατά τη διάρκεια της Συνόδου, όταν βρεθεί μια οριστική λύση σχετικά με την εισπήδηση του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων στα όρια του Πατριαρχείου Αντιοχείας, η οποία οδήγησε σε διακοπή κοινωνίας με το Πατριαρχείο Ιεροσολύμων,
- Να επιβεβαιώσουν για ακόμη μια φορά τη σημασία της συμμετοχής όλων των Ορθοδόξων Αυτοκεφάλων Εκκλησίων στην Αγία και Μεγάλη Σύνοδο και τη λήψη των αποφάσεων της με την παρουσία και την ομοφωνία πάντων, σύμφωνα με την αρχή της ομοφωνίας, προκειμένου να διαφυλαχθεί η ενότητα της Καθολικής Ορθοδόξου Εκκλησίας,
- Να απευθυνθούν σε όλες τις Ορθόδοξες εκκλησίες ενημερώνοντάς αυτές για το περιεχόμενο των θέσεων της Αντιοχείας και τους λόγους που οδήγησαν σε αυτές,
- Να καλέσουν τους πιστούς να συμμετάσχουν με την προσευχή τους, μαζί με τους ποιμένες τους, για να εμπνέει το Άγιο Πνεύμα την Εκκλησία, κατά την πορεία της προς την ενότητα, για χάρη της ενωμένης μαρτυρίας για τον Χριστό στον κόσμο.»
Η ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΤΗΣ ΒΟΥΛΓΑΡΙΑΣ
Η στάση της Εκκλησίας της Βουλγαρίας εξέπληξε καθώς δεν αναμενόταν μια τέτοια αρνητική εξέλιξη από την συγκεκριμένη πλευρά. Σενάρια συνομοσιολογίας έχουν δει το φως της δημοσιότητας και καθώς και έντονο παρασκήνιο που εμπλέκει και άλλες Εκκλησίες, οι οποίες θέλουν να βάζουν μπροστά τον Πατριάρχη Βουλγαρίας Νεόφυτο με σκοπό την ματαίωση της Πανορθόδοξης Συνόδου.
Κυρίως, γιατί η Εκκλησία της Βουλγαρίας κατά βάση υιοθέτησε θέσεις του Πατριαρχείου της Ρωσίας που έθεσε ζητήματα τυπικής φύσεως, μεταξύ των οποίων οι θέσεις των προκαθημένων μέσα στο χώρο διεξαγωγής της Συνόδου.
Σε κάθε περίπτωση το παρασκήνιο δεν έχει γίνει γνωστό και κάθε σενάριο είναι υπό αμφισβήτηση αν δεν επιβεβαιωθεί.
Επίσημα η Εκκλησία της Βουλγαρίας κάλεσε καλεί το Οικουμενικό Πατριαρχείο να μεταθέσει την διενέργεια της Πανορθόδοξης Συνόδου στην Κρήτη διαφορετικά δε θα λάβει μέρος'.
Και αυτό γιατί η Εκκλησία της Βουλγαρίας εκτίμησε, ότι χρειάζεται περισσότερος χρόνος προετοιμασίας και να μελετηθούν τα κείμενα και οι προτάσεις Της για τις οποίες δεν έχουν λάβει καμία απάντηση.
Σοβαρές αντιδράσεις εκφράστηκαν και για το κόστος συμμετοχής, καθώς θεωρήθηκαν τα ποσά εξωφρενικά μεγάλα. Υπολογίζεται, ότι η Σύνοδος θα κοστίσει 2,5 εκατομμύρια ευρώ.
Η ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΤΟΥ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΥ ΠΑΤΡΙΑΡΧΕΙΟΥ
Οι εξελίξεις προκάλεσαν την έκτακτη σύγκληση της Ενδημούσης Συνόδου του Οικουμενικού Πατριαρχείου της περασμένη εβδομάδα, που συζήτησε τα θέματα που προέκυψαν.
Χωρίς να αφήνει το παραμικρό περιθώριο μη διεξαγωγής της Μεγάλης και Πανορθόδοξης Συνόδου, το Οικουμενικό Πατριαρχείο ζήτησε «να αρθούν όλοι στο ύψος των περιστάσεων» και ανακοίνωσε τα εξής:
«Ἡ Ἱερά Ἐνδημοῦσα Σύνοδος, μετ᾿ ἐκπλήξεως καί ἀπορίας ἐπληροφορήθη τάς ἐσχάτως ἐκφρασθείσας θέσεις καί ἀπόψεις ἐνίων ἀδελφῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν καί, ἀξιολογήσασα αὐτάς, διεπίστωσεν ὅτι οὐδέν θεσμικόν πλαίσιον ὑφίσταται πρός ἀναθεώρησιν τῆς ἤδη δρομολογηθείσης συνοδικῆς διαδικασίας. Ὅθεν, ἀναμένεται, οἱ Προκαθήμενοι τῶν Ἁγιωτάτων Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν, συμφώνως πρός τόν Κανονισμόν Ὀργανώσεως καί Λειτουργίας τῆς Ἁγίας καί Μεγάλης Συνόδου, νά προσκομίσουν τάς τυχόν «προτάσεις τροπολογιῶν, διορθώσεων ἤ προσθηκῶν εἰς τά ὁμοφώνως ἐγκριθέντα κείμενα ὑπό Προσυνοδικῶν Πανορθοδόξων Διασκέψεων καί τῶν Συνάξεων τῶν Προκαθημένων ἐπί τῶν θεμάτων τῆς ἡμερησίας διατάξεως» (βλ. ἄρθρον 11), πρός τελικήν διαμόρφωσιν καί ἀπόφανσιν κατά τάς ἐργασίας τῆς Ἁγίας καί Μεγάλης Συνόδου, τῇ ἐπικλήσει τοῦ Παναγίου καί Τελεταρχικοῦ Πνεύματος.
Τό Οἰκουμενικόν Πατριαρχεῖον, ὡς πρωτεύθυνος Ἐκκλησία διά τήν διασφάλισιν τῆς ἑνότητος τῆς Ὀρθοδοξίας, καλεῖ ἅπαντας νά ἀρθοῦν εἰς τό ὕψος τῶν περιστάσεων καί νά μετάσχουν εἰς τάς, κατά τάς προκαθωρισμένας ἡμερομηνίας, ἐργασίας τῆς Ἁγίας καί Μεγάλης Συνόδου, ὡς πανορθοδόξως ἀπεφασίσθη καί ὑπεγράφη τόσον ὑπό τῶν Προκαθημένων εἰς τάς Ἱεράς Συνάξεις αὐτῶν ὅσον καί ὑπό τῶν ἐξουσιοδοτημένων ἑκάστοτε Ἀντιπροσωπειῶν καθ᾿ ὅλην τήν μακράν προπαρασκευαστικήν τῆς Συνόδου διαδικασίαν.»
ΣΤΟ ΠΛΕΥΡΟ ΤΟΥ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΎ ΠΑΤΡΙΑΡΧΕΙΟΥ Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΡΕΘΥΜΝΗΣ ΕΥΓΕΝΙΟΣ
Με την θέση του Οικουμενικού Πατριαρχείου συνταυτίζεται ο Μητροπολίτης Ρεθύμνης και Αυλοποτάμου κ.κ. Ευγένιος, ο οποίος μιλώντας στην εφημερίδα «Ρέθεμνος» αναφέρθηκε εκτενώς στα ζητήματα που προέκυψαν ενόψει της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου των Ορθόδοξων Εκκλησιών.
Χαρακτηριστικά δήλωσε, ότι «η Σύνοδος προχωρά κανονικά. Εμάς η γνώμη μας συνταυτίζεται με αυτή του Οικουμενικού Πατριαρχείου και θα ήμουν πολύ στεναχωρημένος αν θα ήταν μια οποιαδήποτε διαφορετική απόφαση. Εμείς περιμένουμε να έρθουν όλοι στην Κρήτη, να τους φιλοξενήσουμε, να κάνουν αυτό που έχουν συμφωνήσει όλες οι Εκκλησίες, να κάνουν πράξη μια Πανορθόδοξη απόφαση και όχι απόφαση του Οικουμενικού Πατριαρχείου ή του Οικουμενικού Πατριάρχη. Είναι κάτι που το συναποφάσισαν και δεν μπορούν δύο εβδομάδες πριν να λένε πως δεν γνωρίζουν τίποτα ή δεν έχουν προετοιμαστεί κατάλληλα. Όλοι οι υπόλοιποι πως ήξεραν και πως προετοιμάστηκαν;»
Ερωτηθείς για το αν η απουσία δύο Εκκλησιών ουσιαστικά θέτουν υπό αμφισβήτηση τον όρο «Μεγάλη και Πανορθόδοξη Σύνοδος», απάντησε, ότι «δεν νομίζω, ότι έχει σημασία πως θα λέγεται η Σύνοδος αλλά ποιες θα είναι οι αποφάσεις και πως αυτές οι αποφάσεις θα μπορέσουν να δώσουν προοπτική, να αποτελέσουν ένα άνοιγμα στο μέλλον και να κάνουν την Εκκλησία αυτό που περιμένει και ο κόσμος. Να ρυθμίσει τα του οίκου της και το κυριότερο να καταλήξει σε μια απόφαση να συνέρχονται ανάλογα σχήματα ανά τακτά χρονικά διαστήματα και να εξετάζουν τα σύγχρονα προβλήματα που απασχολούν τον κόσμο για να δίνουν κατευθύνσεις.»
Σχολιάζοντας τα ζητήματα των διαφορών μεταξύ των Πατριαρχείων Ιεροσολύμων και Αντιοχείας ο Μητροπολίτης Ευγένιος επισήμανε, ότι «δεν είναι δυνατόν μία διαφορά που υπάρχει μεταξύ δύο πλευρών να γίνεται διαφορά όλων. Μπορούν οι δύο αυτοί να μπουν σε διάλογο και να συνεννοηθούν. Αυτά είναι επιμέρους θέματα και δεν πρέπει να γίνονται προσκόμματα για την έκφραση της Ορθόδοξης Εκκλησίας στον σύγχρονο κόσμο γενικότερα. Αν είναι δυνατόν θέμα ήσσονος σημασίας να γίνονται αιτίες να μην μπορούμε να συνυπάρξουμε και να μην μπορούμε να αφήσουμε την Εκκλησία να δείξει αυτό που τελικά είναι, δηλαδή, ένα συνοδικό πολίτευμα και με συνοδικές διαδικασίες, μέσα από το οποίο αναπτύσσεται διάλογος και μπορεί ο κάθε ένας να εκφράζεται. Για αυτό θεωρώ, ότι αν γινόταν, θα ήταν πολύ μεγάλο το λάθος να αναβληθεί ή να ματαιωθεί η Σύνοδος. Γιατί δεν είναι δυνατόν να λέμε ότι έχουμε την Εκκλησία των Συνόδων και τελικά να μην μπορούμε να καθίσουμε στο ίδιο τραπέζι να συζητήσουμε. Άλλωστε σε ένα τραπέζι καθόμαστε όχι γιατί συμφωνούμε αλλά γιατί πρέπει να κουβεντιάσουμε και τις διαφωνίες μας. Διαφορετικά δεν θα υπήρχε λόγος να καθόμαστε στο ίδιο τραπέζι. Αν όλοι συμφωνούσαμε και αν υπήρχε μια κοινά αποδεκτή λύση για όλα τα ζητήματα, τότε ποιος ο λόγος να γίνει όλη αυτή η διαδικασία; Μέσα στην Σύνοδο, μέσα στα θεσμικά όργανα καταθέτουμε τις απόψεις μας και σύμφωνα με τους Ιερούς Κανόνες λαμβάνονται οι αποφάσεις κατά πλειοψηφία. Και αν κάποιοι διαφωνούν ή έχουν αντιρρήσεις, καλό θα ήταν να το πουν εντός της Συνόδου. Αν έχουν την αλήθεια, αν εμφορούνται από το Άγιο Πνεύμα και τους κατευθύνει αυτό, τότε θα κάνει και τους άλλους να αποδεχθούν τη θέση τους. Διαφορετικά, με ταπεινότητα οφείλουν να αποδεχθούν τις αποφάσεις της πλειονότητας και να μην σηκώνουν υπεροπτικά το κεφάλι τους πάνω από την Εκκλησία. Αυτό γνωρίζω εγώ ότι είναι το Εκκλησιαστικό ήθος και φρόνιμα.»
Τα σενάρια, που θέλουν όλη αυτή την ένταση μεταξύ των Εκκλησιών ενόψει της Συνόδου, να αποτελούν «παιχνίδια εξουσίας», προκαλούν την αντίδραση του Μητροπολίτη Ευγενίου, ο οποίος θεωρεί αδιανόητο να μπαίνουν οι εκπρόσωποι της Εκκλησίας σε πρακτικές και λογικές εξουσίας.
Χαρακτηριστικά δήλωσε στην εφημερίδα μας, ότι «αλίμονο, αν υπάρχουν τέτοια πράγματα και αλίμονο αν έχουμε δει την διακονία μας ως εξουσία. Θέλω πραγματικά να πιστεύω, ότι πέρα από επιρροές, που μέχρι σε ένα βαθμό είναι δικαιολογημένες να υπάρχουν, θα μπορέσουν όλοι να αρθούν στο ύψος των περιστάσεων, όπως είναι και η έκκληση του Πατριάρχη, να αφήσουμε κατά μέρος όλα αυτά και να πούμε πως μας ενώνει η πίστη μας, η Ορθοδοξία μας και η κοινή μαρτυρία που πρέπει να δώσουμε στον σύγχρονο κόσμο που έχει πολλά προβλήματα και πολλές πνευματικές ανάγκες και ζητάει από εμάς να είμαστε ενωμένοι, αφήνοντας κατά μέρος αυτά που μας χωρίζουν, αυτά όλα που μας κάνουν να κλεινόμαστε στον εαυτό μας και να μην μπορούμε αγαπητικά να συμπορευθούμε με τους άλλους Ορθοδόξους και να δίνουμε την κοινή μας μαρτυρία.»
Τέλος ο Μητροπολίτης Ευγένιος απορρίπτει τα σενάρια περί «σχίσματος» μεταξύ των Ορθοδόξων Εκκλησιών καθώς όπως επισήμανε όλες οι Εκκλησίες συμμετείχαν κανονικά στην προπαρασκευή της Συνόδου και έχουν υπογράψει όλες τις σχετικές διαδικασίες ακόμα και στο ενδεχόμενο μη συμμετοχής κάποιων από αυτές στις τελικές εργασίες που θα διεξαχθούν.
ΜΑΝΟΥΣΟΣ ΚΛΑΔΟΣ
