Προ ολίγων ημερών πραγματοποιήθηκε η έκδοση ενός εξαίρετου ιστορικού λευκώματος, ικανού και με το παραπάνω να σταθεί δίπλα στη λίστα του ανεξερεύνητου και άγνωστου υλικού που αφορά τη Μικρασιατική Καταστροφή 1919-1922. Ένα φωτογραφικό οδοιπορικό ξεδιπλώνει, σε αυτούς που «διαβάζουν πίσω από τις εικόνες», με καλλιτεχνική μαστοριά, την πορεία της εκστρατείας από το πανηγυρικό 1919 μέχρι και την απόλυτη καταστροφή του 1922.
Το υλικό προέρχεται από την προσωπική ματιά του ερασιτέχνη φωτογράφου Δημοσθένη Κυρμιζάκη.
Το βιογραφικό σημείωμα της Βάντας Ιωαννίδου, με το οποίο και ξεκινάει το Λεύκωμα, μας δίνει τις απαραίτητες πληροφορίες γύρω από το πρόσωπο του Δημοσθένη Κυρμιζάκη. Ο ίδιος, γεννημένος το 1892, υπήρξε γόνος μιας εύπορης και καλλιεργημένης οικογένειας των Χανίων. Το 1897 τον βρίσκει στην Αθήνα ύστερα από επιχειρήσεις των Τούρκων να κάψουν τα μαγαζιά των χριστιανών στην Κρήτη, συμπεριλαμβανομένου και του πατέρα του, ενώ το 1898, με απώλεια δύο αδελφών του, επιστρέφουν οικογενειακά στην απελευθερωμένη πλέον Κρητική Πολιτεία.
Ο Δημοσθένης σπούδασε Τοπογράφος-Μηχανικός και ήταν πολύγλωσσος όπως και η εξίσου μορφωμένη αδερφή του Αγλαΐα. Υπηρέτησε τη θητεία του πολεμώντας στους Βαλκανικούς πολέμους έως το 1914. Το 1916 κατατάχθηκε ως έφεδρος στη Γεωγραφική Υπηρεσία Στρατού. Το 1937, αφού είχε κατακτήσει υψηλές θέσεις και είχε πολεμήσει καθ’ όλη τη διάρκεια της Μικρασιατικής Εκστρατείας, αποστρατεύεται και επιστρέφει στην γενέτειρα πόλη του. Εκεί αφιερώνεται σε αυτό που αποδείχθηκε η πιο μεγάλη αγάπη του: τη φωτογραφία. Πριν ακόμα την επίσημη κήρυξη του πολέμου, στις 1 Νοεμβρίου του 1940 και σε ηλικία 48 ετών σκοτώνεται από τους βομβαρδισμούς της πρώτης αεροπορικής επιδρομής των Ιταλών στα Χανιά, μια ημέρα πριν φύγει επισήμως για το μέτωπο.
Το συνολικό φωτογραφικό υλικό που μας άφησε ο Δημοσθένης Κυρμιζάκης εκτείνεται σε έξι άλμπουμ χωρισμένα με επικεφαλίδες, τα οποία έχουν συγχωνευτεί στο παρόν Λεύκωμα. Οι ανέκδοτες φωτογραφίες ανέρχονται σε 823, τυπωμένες σε διαστάσεις 5,5*7,5 που αντιστοιχούν στο μέγεθος των αρνητικών και είναι τυπωμένες εξ επαφής (contact), χωρίς τη χρήση μεγεθυντή. Κάθε φωτογραφία συνοδεύεται από την αντίστοιχη λεζάντα της που άλλοτε έχει τη μορφή περιγραφής, παρατήρησης, άλλοτε αποκτά περισσότερο χιουμοριστικό ή καυστικό χαρακτήρα ενώ άλλες φορές είναι στίχοι ποιημάτων ή αποφθεγμάτων. Οι σελίδες διαφέρουν μεταξύ τους ως προς τη διάταξη και φιλοξενούν το μέγιστο αριθμό των 5 φωτογραφιών με τις λεζάντες τους. Η γλώσσα είναι δημοτική, απαλλαγμένη από έντονους ρητορισμούς, κοντά δηλαδή και στο πνεύμα των φωτογραφιών του, των ανεπιτήδευτων και ελάχιστα μελοδραματικών.
Πρόκειται για μια συλλογή με έντονη την προσωπική πινελιά, ένα μνημονικό θα έλεγε κανείς του ίδιου του Δημοσθένη Κυρμιζάκη, που επιθυμώντας να αποστασιοποιηθεί από τα ταραχώδη χρόνια που έζησε, καταφεύγει τελικά σε μια ευαίσθητη απαθανάτιση όλων των εικόνων και των διαδραματιζομένων γεγονότων που συμβαίνουν γύρω του.
Το Λεύκωμα είναι από τις εκδόσεις «Κουκκίδα»
