Αδιάσειστη μαρτυρία της αδυναμίας της προηγούμενης κυβέρνησης να προωθήσει τους διαθέσιμους κοινοτικούς πόρους για την ανάπτυξη αποτελεί η χαμηλή απορρόφηση του ΕΣΠΑ, που, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία που δημοσιεύει η «Κ», δεν ξεπερνά το 25%.
Η προβληματική πορεία εκτέλεσης μιας σειράς έργων, με κυρίαρχο ζήτημα τα έργα διαχείρισης αποβλήτων, αλλά και δράσεων για την επιχειρηματικότητα είναι και η βασική αιτία υποεκτέλεσης του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ), οι εκταμιεύσεις του οποίου υπολείπονται σταθερά τα τελευταία χρόνια του στόχου που τίθεται στον προϋπολογισμό. Η υστέρηση στην απορρόφηση των κοινοτικών πόρων έχει «στηρίξει» μέχρι σήμερα σε μεγάλο βαθμό και το υπερπλεόνασμα της χώρας, το οποίο δεν είναι τίποτε άλλο από παραγωγικούς πόρους που υφαρπάζονται από την οικονομία.
Η αδυναμία της διοίκησης να υλοποιήσει μεγάλα αλλά και μικρά παραγωγικά έργα, κρίσιμα για την αναπτυξιακή πορεία της χώρας, δεν αναπαράγει μόνο τη συνήθη κριτική για τον κίνδυνο απώλειας κονδυλίων και επιβολής προστίμων από την πλευρά της Ε.Ε. Στερεί κυρίως από τη χώρα την αναπτυξιακή προοπτική της, καθώς, σύμφωνα με στοιχεία της «Κ», από το σύνολο των 19,7 δισ. ευρώ (20,9 δισ. ευρώ μαζί με το αποθεματικό επίδοσης) που είναι η συνολική χρηματοδότηση που έχει προβλεφθεί για τη χώρα μας στο πλαίσιο της Προγραμματικής Περιόδου 2014-2020, δηλαδή του ΕΣΠΑ, μέχρι σήμερα έχουν πιστοποιηθεί δαπάνες μόλις 4,9 δισ. ευρώ, ποσό που αντιστοιχεί σε ποσοστό απορρόφησης της τάξεως του 25%. Με βάση τον κανόνα ν + 3, δηλαδή τη δυνατότητα που έχει κάθε χώρα να απορροφήσει τα κοινοτικά χρήματα τρία χρόνια μετά τη λήξη του Προγράμματος, δηλαδή το 2023, ο κίνδυνος απώλειας πόρων δεν αποτελεί ορατή απειλή για το σύνολο των προγραμμάτων του ΕΣΠΑ. Εντούτοις, το πρόβλημα είναι υπαρκτό για τον τομέα της διαχείρισης αποβλήτων, που αποτελεί όχι μόνο ένα από τα πιο ευαίσθητα θέματα για τη χώρα μας και την ποιότητα ζωής των πολιτών και των επισκεπτών της, αλλά παράλληλα επιβαρύνει τον κρατικό προϋπολογισμό με εκατομμύρια προστίμων που μας επιβάλλονται κάθε χρόνο αλλά και την υποχρέωση υλοποίησης αυτών των έργων από εθνικούς πόρους και το μη συγχρηματοδοτούμενο σκέλος του ΠΔΕ.
Το θέμα ήρθε στην επικαιρότητα με αφορμή και την επιστολή την Ευρωπαίου επιτρόπου Γιοχάνες Χαν, ο οποίος προειδοποίησε για τον κίνδυνο απώλειας πόρων, και δη στον τομέα της διαχείρισης αποβλήτων, που αποτελεί τον μεγάλο ασθενή της δημόσιας διοίκησης, επισημαίνοντας παράλληλα τις σοβαρές καθυστερήσεις σε τομείς όπως η επιχειρηματικότητα και τα χρηματοδοτικά εργαλεία. Οπως εξηγεί ο υφυπουργός Ανάπτυξης και Επενδύσεων Ιωάννης Τσακίρης, «για το ασφαλές κλείσιμο του ΕΣΠΑ απαιτείται να υπάρχουν δαπάνες 5 δισ. ευρώ ανά έτος έως και το 2023 και προκειμένου να αποτρέψουμε την απώλεια πόρων επιβάλλεται να υπάρξει επιτάχυνση κατά 20%-25% στο Πρόγραμμα την προσεχή 4ετία».
Είναι χαρακτηριστικό ότι στο πλαίσιο του Προγράμματος για το Περιβάλλον έχει εκχωρηθεί περί το 1,1 δισ. ευρώ για την υλοποίηση έργων διαχείρισης λυμάτων (610 εκατ. ευρώ) και διαχείρισης στερεών αποβλήτων (482 εκατ. ευρώ). Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, υστέρηση διαπιστώνεται όχι μόνο στις εκταμιεύσεις πόρων, δηλαδή στις πληρωμές, αλλά και στις συμβασιοποιήσεις, που δεν ξεπερνούν το 17% των διαθέσιμων πόρων. Επίσης, χαρακτηριστική είναι η περίπτωση της δράσης για την ενίσχυση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων του Προγράμματος «Ανταγωνιστικότητα», μέσω του οποίου έχουν εκταμιευθεί στην αγορά μόλις 130 εκατ. ευρώ σε σύνολο προϋπολογισμού 2 δισ. ευρώ περίπου.
