Του Κωστή Κοντογιάννη

Μια φορά οι παλιοί μας, που άφησαν τις παραδόσεις που εμείς συνεχίζουμε σήμερα να ‘χε θέλουνε να καλέσουνε κιανένα στο σπίτι ν-τονέ δε ντου λέγανε έλα να φάμενε αλλά του λέγανε άντες στο σπίτι να πιούμενε ένα γ-κρασί γή μια τσικουδιά. Καταλαβαίνουμε λοιπόν ότι το κρασί  και η ρακί ήτονε προϊόντα απαραίτητα σε κάθε σπίτι και όπως λέει και μια παλιά μαντινάδα, που αν δεν κάνω λάθος είναι του μεγάλου ποιητή και μαντιναδολόγου του Φραγκούλη του Κωστή του Ανταίου. «Σαν έχω ‘γω στο σπίτι μου κρασί,ψωμί και λάδι, Ρήγας με τη γυναίκα μου κοιμούμαι κάθε βράδυ». Το αμπέλι λοιπόν,ο τρύγος, το πάτημα, το καζάνι δεν ήταν απλές δουλειές για τον κρητικό αλλά ήταν αγάπη, μεράκι και ιεροτελεστία. Το κρασί και η τσικουδιά ήταν απαραίτητα για τσι παρέες τονέ, τα γλέντια τονε, για να διασκεδάζουν τσι χαρές τονέ και για να ξεχνούνε τσι λύπες τονέ, για να εκδηλώνουν τα συναισθήματα τους. Σα θες να δεις τον άλλον ποιος πραγματικά, είναι γη παίξε τονέ χαρτιά γη μέθυσε τονέ ελέγανε οι παλιοί μας. Εκτός βέβαια από το να πίνουνε, το κρασί και η τσικουδιά τονε χρησημεύανε και για γιατρικά. Με ρακί θελά τριφτούνε να ‘χε κρυγιόσουνε και να χα βαρούνε πάλι με κρασί θελά πλύνουνε τη πληγή και τσικουδιά θελά βάλουνε για να την απολυμάνουμε. Πολλές φορές ετσακόνουντονε η γυναίκα με τον άντρα τση στο σπίτι αφής μου μπρε τη ρακί εκειά που την έχω φιλαμένη κιανέ μ’ αρρωστήσουνε τα κοπέλια με ήντα θα τ’ αποτρίψω. Η διαδικασία του καζανιού ήταν πιο αγαπητή από τις άλλες δουλειές γιατί ήτονε η γι- αφορμή να σμίξει η παρέα να πιούνε μια ρακί και να διασκεδάσουνε. Πολλές φορές επίνανε ούλη τη ρακί που θελά βγάλουνε στο καζάνι και δε τση φτάνενε, άλλες πάλι τηνε διαμοίραζενε κείνο σας που θέλα τηνε βγάλει και κράτιζενε λίγη για λόγου ντου. Εδώ καταλαβαίνουμε λοιπόν ότι το καζάνι δεν ήταν και δεν είναι επιχείρηση, και γι’ αυτό το κράτος μη ξανοίγει να φορολογήσει τη ρακί και να κλείσει τα καζάνια γιατί δεν είναι εργοστάσια αλλά παράδοση. Και ‘μεις με τη σειρά μας πρέπει να προτιμούμε τη τσικουδιά και το κρασί, και όχι να μην μπορούμε να διασκεδάσουμε χωρίς ουίσκι και βότκα και οι παραγωγοί μας να’ χουνέ το νού ν-τονέ να μας τα προσφέρουνε αγνά και ανόθευτα. Εδώ θα κλείσω με δύο μαντινάδες για το καζάνι και τη ρακί.

Ελένια ξύλα στη φωθιά

μπακίρι το καζάνι

και λιάτικα τα στράφυλλα

Θέ μου ρακί τη βγάνει.

Κάθε δουλειά του κρητικού

πιτήδια και σογάτη

μα κι δουλειά του καζανιού

είναι ψυχή γεμάτη.

Σα δοκιμάσεις τσικουδιά

την ώρα που πορίζει

γένει τα ντέρθια στη γ-καρδιά

τσ’ έγνοιες του νού ξορίζει.

Το Ρέθεμνος φιλόξενο    

σ’ ούλο το γ-κόσμο αρέσει

και στο κρασί και στη ρακί

έχει τη μ-πρώτη θέση.

Ούλα η κρίση τα κοψέ

μας έβαλε μαχαίρι

εις το κρασί και στη ρακί

μόνο μη βάλει χέρι