Τον Φεβρουάριο, οι ρωσικοί πύραυλοι άρχισαν να πέφτουν βροχή στη συνοικία Σαλτίβκα, στο Χάρκοβο. Όσοι επέζησαν, επέζησαν από τύχη. Καθώς συνεχιζόταν ο βομβαρδισμός της πόλης, όλο και λιγότερα κτίρια έμεναν άθικτα. Τώρα η Σαλτίβκα είναι μια συνοικία-φάντασμα.
Οι πύραυλοι έχουν αφήσει μαύρα σημάδια στα παράθυρα που χτύπησαν. Τα κτίρια είναι γεμάτα ρωγμές, ενώ στις στέγες υπάρχουν οπές από οβίδες που τρύπησαν τις οροφές αλλά δεν εξερράγησαν. Κάθε πύραυλος κάνει τον δικό του χαρακτηριστικό ήχο και οι κάτοικοι έχουν μάθει να τους αναγνωρίζουν. Δεν έχουν συγκεκριμένη στόχευση, με συνέπεια κανένας στη γειτονιά να μη νιώθει ασφαλής.
«Η Σαλτίβκα είναι σαν το Τσερνόμπιλ τώρα»
Όταν η Σαλτίβκα δεν δέχεται βομβαρδισμούς, επικρατεί απόλυτη σιωπή. «Η Σαλτίβκα είναι σαν το Τσερνόμπιλ τώρα», λέει ο 44χρονος Serhiy Khrystych και προσθέτει: «Φυσικά, στο Τσερνόμπιλ υπήρχε η ραδιενέργεια, αλλά δεν καταστράφηκε. Δεν έχουμε ραδιενέργεια εδώ, αλλά τα πάντα καταστρέφονται. Είναι αδύνατον να ζήσεις».
Ωστόσο, υπάρχουν άνθρωποι που παραμένουν ακόμα στη συνοικία, σε κτίρια χωρίς αέριο ή νερό. Υπάρχουν πολυκατοικίες με 60 ή και περισσότερα διαμερίσματα όπου ζουν ένας με δύο κάτοικοι.
Το ηλεκτρικό ρεύμα επανήλθε σε ορισμένα κτίρια την περασμένη εβδομάδα και λίγοι κάτοικοι επέστρεψαν από τους σταθμούς του μετρό ή άλλα καταφύγια. Αριθμός πολύ μικρός σε σχέση με τους 500.000 έως 800.000 κατοίκους που φιλοξενούσε η Σαλτίβκα πριν από τον πόλεμο.
«Ήταν μια όμορφη περιοχή, υπήρχε ένα ωραίο πάρκο με παγκάκια και σιντριβάνι», αναφέρει η Tamara Koneva, μια 70χρονη συνταξιούχος που ζει στο ισόγειο ενός μισογκρεμισμένου κτιρίου. «Τώρα δεν έχει μείνει τίποτα», προσθέτει.
Ο σύζυγος της Tamara πέθανε τον Μάρτιο, έναν μήνα μετά τη ρωσική εισβολή. «Λόγω του άγχους», τονίζει. Πλέον ζει μόνη στο διαμέρισμά της και σχεδόν μόνη σε ολόκληρο το κτίριο. «Μου λείπει. Δεν έχω καν την επιθυμία να βγω έξω», λέει.
Υπάρχει άλλος ένας ένοικος στο κτίριο της Tamara, ο 53χρονος μηχανικός αυτοκινήτων Valeriy Ivanovych. Το διαμέρισμά του έχει γλιτώσει, μέχρι στιγμής. Μόνο στο παράθυρό του υπάρχουν τρύπες από σφαίρες που καρφώθηκαν στο πλυντήριο ρούχων, στα ντουλάπια της κουζίνας και στον τοίχο του υπνοδωματίου.
Ουκρανία: Καθημερινή μάχη επιβίωσης σε πόλεις-φαντάσματα-1
«Αυτό είναι το σπίτι μου, εδώ έχω ζήσει όλη μου τη ζωή»
«Σε αυτό το κτίριο δεν μένει πια σχεδόν κανείς, υπάρχει μόνο ένα ζευγάρι, ένας άνδρας, μια γυναίκα κι εγώ», αναφέρει ο Valeriy. «Μερικές φορές έρχονται άνθρωποι για να μαζέψουν πράγματα, αλλά δεν μένουν».
Δεν έχει δουλειά, ούτε άλλο μέρος να πάει. «Αυτό είναι το σπίτι μου, εδώ έχω ζήσει όλη μου τη ζωή», λέει ο Valeriy κοιτάζοντας έξω από το παράθυρο της κουζίνας. «Θα μου προκαλέσει μεγάλη θλίψη αν καταστραφούν όλα αυτά τα σπίτια, γιατί έχω συνηθίσει αυτό το μέρος».
Χωρίς συσκευές στις κουζίνες τους, ορισμένοι από τους κατοίκους που εξακολουθούν να ζουν στη Σαλτίβκα έχουν δημιουργήσει αυτοσχέδιες υπαίθριες κουζίνες όπου μαγειρεύουν φαγητό. Μία φορά την ημέρα, εθελοντές της οργάνωσης World Central Kitchen μοιράζουν στη γειτονιά γεύματα σε κουτιά από φελιζόλ.
«Οι άνθρωποι που έχουν μείνει εδώ είναι παγιδευμένοι»
«Η Σαλτίβκα είναι μια έρημος», λέει ο Leon Petrosyan, ένας 50χρονος μηχανικός που μοιράζει τρόφιμα σε κατοίκους. «Οι άνθρωποι που έχουν μείνει εδώ δεν έχουν πού αλλού να πάνε. Είναι παγιδευμένοι». Οι παραδόσεις τροφίμων είναι σωτήριες για τους λίγους κατοίκους της Σαλτίβκα. Δεν υπάρχουν ανοιχτά καταστήματα και για πολλούς είναι το μοναδικό γεύμα μέσα στην ημέρα.
Ο Serhiy Zhuravliov, κάτοικος της Σαλτίβκα για όλη του τη ζωή, δήλωσε στο BBC ότι είδε από κοντά τη ρωσική επίθεση, όταν τα ουκρανικά στρατεύματα βρίσκονταν στα κτίρια κατοικιών και η πρώτη γραμμή ήταν στο κατώφλι του. «Στην αρχή νιώσαμε φόβο. Αργότερα συνηθίσαμε τον ήχο των βομβαρδισμών», λέει. «Τώρα δεν μπορούμε να κοιμηθούμε χωρίς αυτόν».
Ο Roman Grynchenko, ένας 48χρονος μηχανικός αυτοκινήτων που ζει στη συνοικία εδώ και 20 χρόνια, τρώει ένα δωρεάν γεύμα την ημέρα τώρα και, όπως οι περισσότεροι συμπολίτες του, τα βγάζει πέρα με την κρατική βοήθεια -55 λίρες τον μήνα για τον ίδιο, 55 για τη γυναίκα του και 83 για την κόρη τους. «Ζω εδώ 20 χρόνια», λέει ο Roman. «Η Σαλτίβκα ήταν μια ήσυχη περιοχή»… Ένας εκκωφαντικός ήχος τον διέκοψε -η πρώτη από τις τρεις οβίδες που προσγειώθηκαν εκεί κοντά. «Τώρα υπάρχει πόλεμος. Ακούς εκρήξεις», προσθέτει.
Οι Ρώσοι προσπάθησαν να καταλάβουν το Χάρκοβο τις πρώτες ημέρες της εισβολής και η Σαλτίβκα βρέθηκε στο επίκεντρο των επιχειρήσεων. Οι εισβολείς τελικά απωθήθηκαν και οι μάχες μαίνονται πλέον περίπου 12 μίλια από το κέντρο της πόλης. Όμως η Σαλτίβκα παραμένει εντός της εμβέλειας του ρωσικού πυροβολικού.
Στην άκρη της γειτονιάς υπάρχουν ακόμα χαρακώματα που έσκαβαν οι Ουκρανοί για να υπερασπιστούν την πόλη. Χρησιμοποιούσαν τα κτίρια για ξεκούραση και οι ελεύθεροι σκοπευτές για να παίρνουν θέση, μετατρέποντας τη γειτονιά σε στόχο, όπως αναφέρουν οι κάτοικοι.
Λίγοι κάτοικοι φαίνονταν να αγανακτούν με την παρουσία τους. Στις πρώτες ημέρες του πολέμου, οι στρατιώτες πήγαιναν από κτίριο σε κτίριο ζητώντας από όσους είχαν παιδιά να απομακρυνθούν, λέει η Claudia Chubata. «Είναι οι στρατιώτες μας. Έπρεπε να πολεμήσουν και χρειάζονταν μέρος για να ξεκουραστούν», συμπληρώνει.
«Όπου δεν υπάρχει ουκρανικός στρατός, οι Ρώσοι δεν πυροβολούν»
Το Χάρκοβο απέχει μόλις 20 μίλια από τα ρωσικά σύνορα. Πρόκειται για μια ρωσόφωνη πόλη, με ορισμένους κατοίκους να βλέπουν με συμπάθεια τους εισβολείς. «Όπου δεν υπάρχει ουκρανικός στρατός, οι Ρώσοι δεν πυροβολούν», λέει ο Boris Rustenko, ένας 63χρονος υαλουργός, γεννημένος στη Σοβιετική Ένωση. Η πολυκατοικία όπου διέμενε καταστράφηκε ολοσχερώς. «Αν η Ρωσία δεν είχε επιτεθεί στην Ουκρανία, η Ουκρανία θα είχε επιτεθεί στη Ρωσία, την Κριμαία, το Ντονέτσκ και το Λουχάνσκ», λέει ο Boris. «Είναι πολύ απλό: η Ρωσία βλέπει μπροστά».
Ο Boris, όπως πολλοί κάτοικοι της Σαλτίβκα, έχει συγγενείς στη Ρωσία. Σε πόλεις όπως το Χάρκοβο, η ρωσική εισβολή έχει προκαλέσει συγκρούσεις μεταξύ μελών οικογενειών και φίλων.
«Αυτή είναι η Ρωσία, ήμασταν αδέρφια», λέει ο Oleksiy, ένας 69χρονος οικοδόμος, ο οποίος δεν θέλει να αποκαλύψει το επίθετό του. «Δεν καταλαβαίνουμε γιατί εισέβαλαν. Έχουμε συγγενείς εκεί. Τώρα τι γίνεται;». Η Δύση θα πρέπει «να σταματήσει να δίνει όπλα στην Ουκρανία», τονίζει, γιατί απλώς παρατείνει τον πόλεμο.
kathimerini.gr
