«Κανένα φάρμακο να μην συνεισφέρει περισσότερο από το κράτος». Αυτή η φράση του προέδρου του Συνδέσμου Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Ελλάδος Ολύμπιου Παπαδημητρίου αποτυπώνει την προσδοκία ενός ολόκληρου κλάδου αλλά και την σκληρή πραγματικότητα, που σημαίνει ότι η φαρμακοβιομηχανία έχει υποκαταστήσει σε μεγάλο βαθμό την Πολιτεία, καλύπτοντας τις θεραπείες των ασθενών, σε περιβάλλον χρόνιας υποχρηματοδότησης, συνεχών προσκλήσεων και διαρκώς αυξανόμενων υποχρεωτικών επιστροφών.
Ο Γιώργος Κουρέπης, Director στην ομάδα Strategy της Deloitte, παρουσίασε χθες σε ειδική Συνέντευξη Τύπου για λογαριασμό του Συνδέσμου Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Ελλάδος, τη μελέτη «Κοιτώντας μπροστά: Ένας οδικός χάρτης για τη φαρμακευτική πολιτική στην Ελλάδα».
H μελέτη αποτελεί τη συνέχεια της αντίστοιχης της Deloitte του 2020 και φιλοδοξεί να προσφέρει έναν ολοκληρωμένο οδικό χάρτη για τον μετασχηματισμό του φαρμακευτικού συστήματος της Ελλάδας, με στόχο τη βελτίωση της βιωσιμότητας, τη διασφάλιση της ισότιμης πρόσβασης των ασθενών στις θεραπείες που έχουν ανάγκη και την ευθυγράμμιση με τα διεθνή πρότυπα. Μέσα από μια μεθοδολογία βασισμένη σε δεδομένα και την ευρεία συμμετοχή των εμπλεκόμενων φορέων, η μελέτη εντοπίζει τις βασικές διαρθρωτικές προκλήσεις, αξιολογεί το υφιστάμενο πλαίσιο πολιτικής και προτείνει μια σειρά ρεαλιστικών και ουσιαστικών μεταρρυθμίσεων για τη διασφάλιση της μακροπρόθεσμης ανθεκτικότητας.
Πολλά τα ελληνικά παράδοξα
Πολλά τα ελληνικά παράδοξα της ελληνικής φαρμακευτικής αγοράς αναφορικά με την φαρμακευτική πολιτική, τα οποία εάν δεν επιλυθούν και δεν υπάρξει μακροχρόνια προβλεψιμότητα, οι επιχειρήσεις δεν μπορούν να είναι βιώσιμες, ούτε να συνεχίσουν να επενδύουν και υπάρξει πραγματική καινοτομία στη χώρα μας.
Μεταξύ των ζητημάτων που δημιουργούν στην Ελλάδα περιβάλλον παραδοξότητας είναι:
Η φαρμακευτική δαπάνη στη χώρα μας το 2019 ανήλθε σε 5,3 δις ευρώ με υποχρεωτικές επιστροφές κάτω από 40%. Σύμφωνα με την μελέτη της Deloitte, η Ελλάδα καταγράφει τα μεγαλύτερα επίπεδα επιστροφών στην Ευρώπη. Την ίδια ώρα, δεν έχουμε την απόλυτη πρόσβαση στην καινοτομία, καθώς μόνο 1 στα 5 καινοτόμα φάρμακα θα έρθουν στην Ελλάδα.
Το 2023 η φαρμακευτική δαπάνη ανήλθε σε 7, 3 δις ευρώ με τις επιστροφές να έχουν ξεπεράσει το 50%.
Η χρηματοδότηση της φαρμακευτικής δαπάνης στην Ελλάδα έχει εγκλωβιστεί σε ένα φαύλο κύκλο που άρχισε από την είσοδό μας στα μνημόνια και που οδηγεί σε μία σειρά από παραδοξότητες. Ο περιορισμένος έλεγχος ζήτησης διαιωνίζει ένα μη-αποδοτικό, από πλευράς κόστους, μείγμα, αυξάνοντας τη συνολική δαπάνη. Παράλληλα, η δημόσια χρηματοδότηση δεν ακολουθεί τον ρυθμό αύξησης της συνολικής δαπάνης, οδηγώντας σε αυξημένες επιστροφές. Με δεδομένο το σταθερό δημοσιονομικό πλαίσιο που παρέχει ο μηχανισμός των επιστροφών, η Πολιτεία δεν έχει ισχυρό κίνητρο να προωθήσει μέτρα για τον έλεγχο της συνολικής δαπάνης.
Τι συμβαίνει με τον ΙΦΕΤ
Το ΙΦΕΤ- θυγατρική του ΕΟΦ που συχνά φέρνει θεραπείες από το εξωτερικό- αποτελεί ένα ακόμη σοβαρό παράδοξο, καθώς ο προϋπολογισμός του το 2025 θα αγγίξει τα 380 εκατ. ευρώ, άρα θα γίνει η μεγαλύτερη φαρμακευτική εταιρεία της χώρας, όπως σχολίασαν ο πρόεδρος και ο Γενικός Διευθυντής του ΣΦΕΕ κ.κ. Ολύμπιος Παπαδημητρίου και Μιχάλης Χειμώνας.
Το ζήτημα των ανασφαλίστων είναι μείζον, παράδοξο και απαιτεί διερεύνηση και αντιμετώπιση. Και αυτό, διότι όταν πριν μερικά χρόνια η Ελλάδα είχε ανεργία 22,5 % η δαπάνη για τους ανασφάλιστους άγγιζε τα 100 εκατ. ευρώ, ενώ σήμερς με ανεργία της τάξης του 8%, η δαπάνη έχει εκτοξευθεί στα 360 εκατ. ευρώ. Αυτό σημαίνει, σύμφωνα με το προεδρείο του ΣΦΕΕ, πώς υπάρχουν πολλά ΑΜΚΑ που δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα.
Από το 2020 έως το 2022, η Ελλάδα κατέγραψε τη μεγαλύτερη αύξηση συνολικής δαπάνης (22%) και τη μικρότερη αύξηση δημόσιας δαπάνης (5%) σε κατά κεφαλήν όρους, συγκρινόμενη με τις νότιες και άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Οι παγκόσμιες πιέσεις στην καινοτομία και οι αλλαγές στις επενδυτικές προτεραιότητες, ο ανταγωνισμός μεταξύ ΗΠΑ, Κίνας και Ευρώπης, οι πιέσεις τιμών από τις ΗΠΑ κλπ. θέτουν σημαντικές προκλήσεις στη βιωσιμότητα της φαρμακευτικής καινοτομίας που πρέπει να λάβουμε υπόψη.
Πώς θα ισορροπήσει το σύστημα
Για να ισορροπηθεί το σύστημα, σύμφωνα με τη μελέτη της Deloitte, θα πρέπει να τεθεί ένας διττός στόχος (συγκράτηση συνολικής δαπάνης και αύξηση δημόσιας χρηματοδότησης) με ταυτόχρονη εισαγωγή ενός μηχανισμού συνυπευθυνότητας για τη διαχείριση των αποκλίσεων.
Καταρχήν είναι απαραίτητο να συγκρατηθεί η αύξηση της δαπάνης και το σύστημα να επιστρέψει σε μια πιο ορθολογική χρηματοδότηση, ενώ θα πρέπει να υπάρξουν δράσεις και χρηματοδοτικές ενέσεις για τη διαχείριση του χρηματοδοτικού κενού που προκύπτει.
Αν δεν υπάρξει διαχείριση στη δαπάνη, αυτή μπορεί να φτάσει τα €10,5 δισ. έως το 2028. Απαιτείται σταδιακός επαναπροσδιορισμός της δημόσιας επένδυσης στο φάρμακο, στο επίπεδο των χωρών της Νότιας Ευρώπης, καθώς, όπως καταδεικνύει η μελέτη της Deloitte,το χρηματοδοτικό κενό θα ανέλθει σε €1,5 δισ. έως το 2028, εκ των οποίων τα €0,8 δισ. θα μπορούσαν να αφορούν πρόσθετη χρηματοδότηση και τα €0,7 δισ. να προέλθουν από μεταρρυθμίσεις για καλύτερο έλεγχο της δαπάνης.
Ένα βήμα πριν λειτουργήσει το Ταμείο Καινοτομίας
Μία στοχοθεσία για τη δημόσια χρηματοδότηση, είναι να φθάσει τα 4 δισ ευρώ, με μείωση της συμμετοχής των ασθενών και βιωσιμότητα στις συνθήκες τους. Σύμφωνα με τον επικεφαλής της Deloitte και τη διοίκηση του ΣΦΕΕ, το χρηματοδοτικό κενό μπορεί να γεφυρωθεί με μία ολιστική θεώρηση της υγείας. Στόχος επίσης είναι μέχρι το 2028 ο προϋπολογισμός για το Ταμείο Καινοτομίας να φθάσει τα 150 εκατ. ευρώ. Το Ταμείο θα ξεκινήσει να λειτουργεί από το 2026 με ένα budget 50 εκατ. ευρώ.
Το προεδρείο του ΣΦΕΕ τόνισε εμφατικά, η Ελλάδα να μην βρεθεί πίσω από το τρένο της καινοτομίας.
Ταυτόχρονα θα πρέπει να μειωθούν οι υποχρεωτικές επιστροφές (clawback & rebates). Ένας ρεαλιστικός και εφικτός στόχος είναι να επιστρέψουμε σε ποσοστό ~40% επιστροφές, στα επίπεδα δηλαδή του 2020, που αποτέλεσε τη βάση για το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.
Τέλος, αν δεν ληφθούν και δεν υλοποιηθούν δομικά μέτρα άμεσα, η φαρμακευτική δαπάνη θα οδηγηθεί σε μη βιώσιμα επίπεδα με ό,τι συνέπειες θα έχει αυτό για τον κλάδο, αλλά και κυρίως για την πρόσβαση των ασθενών στις θεραπείες τους.
Οι προτεινόμενες μεταρρυθμίσεις, σύμφωνα με τη μελέτη της Deloiite, διαρθρώνονται γύρω από τρεις στρατηγικούς άξονες, οι οποίοι συνολικά, συνθέτουν έναν συνεκτικό οδικό χάρτη για την υλοποίηση των μεταρρυθμίσεων αυτών:
- Κάλυψη του χρηματοδοτικού κενού
- Έλεγχος της δαπάνης / Εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων
- Ενίσχυση πρωτοβάθμιας φροντίδας και εστίαση στην πρόληψη
Ο μετασχηματισμός του φαρμακευτικού συστήματος είναι αναγκαίος και σύμφωνα με το προεδρείο του ΣΦΕΕ, βιομηχανία και Πολιτεία, θα πρέπει να βαδίσουν χέρι χέρι, ώστε το 2028 να έχουμε μεγαλύτερη αποδοτικότητα των χρημάτων, βιωσιμότητα των ασθενών και αυξημένη ροή των επενδύσεων.
cnn.gr
