ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΧΡ. ΑΛΙΠΡΑΝΤΗ
1897- 1859
Ο ΝΕΟΣ ΑΓΙΟΣ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΟΥ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ
Ο κ. Νίκος Χρ. Αλιπράντης, από το όμορφο νησί της Παναγίας της Εκατονταπυλιανής, την Πάρο, είναι φιλόλογος, ιστορικός, λογοτέχνης, δημοσιογράφος, συγγραφέας δεκάδων βιβλίων και μελετών σχετικών με την Πάρο και την ιστορία της και από το έτος 1979 και εκδότης του έγκριτου περιοδικού «Παριανά» (Έπαινος της Ακαδημίας Αθηνών). Του κ. Ν. Αλιπράντη, πριν λίγες μέρες, μαζί με το περιοδικό «Παριανά», γίναμε αποδέκτες ενός νέου βιβλίου του, με τίτλο: «Ο όσιος Ιωσήφ ο Ησυχαστής (1897- 1859) ο νέος Άγιος της Ορθοδόξου Εκκλησίας». Πρόκειται για την 3η επανέκδοση, από τον «Προοδευτικό Σύλλογο Λευκιανών Πάρου», του παρουσιαζόμενου με το σημείωμά μας αυτό βαθιά ψυχωφέλιμου βιβλίου και 1η μετά την επίσημη τού εν λόγω Παριανού Γέροντος αγιοκατάταξη.
Ο Γέρων Ιωσήφ ο Ησυχαστής, κατά κόσμον Φραγκίσκος Κόττης γεννήθηκε στις Λεύκες Πάρου στις 2 Νοεμβρίου 1897 από πολύτεκνη οικογένεια οκτώ τέκνων. Η αναχωρητική του ιδιότητα και το εύρος της ασκητικότητάς του και της κατά Χριστόν ενσυνείδητης και έμπονης ζωής του θα φανεί, ήδη, από την ασκητική πορεία που ακολούθησε σε εξαιρετικά δυσπρόσιτους τόπους της αθωνικής Πολιτείας.
Πρώτος σταθμός του υπήρξαν τα περίφημα Κατουνάκια, ύστερα η Βίγλα, στην περιοχή της Ι. Μονής Μεγίστης Λαύρας, επιθυμώντας ακόμα σκληρότερη άσκηση στην απόλυτη ησυχία και στη νοερά προσευχή. Όμως, το πνεύμα του ανήσυχο πάντα και επιζητώντας την απόλυτη σιωπή και κατάνυξη τον ώθησε και πάλι στα Κατουνάκια, αφιλόξενο, βραχώδες και επιβλητικό τοπίο, στο νοτιότατο άκρο της αθωνικής χερσονήσου. Ακολουθεί και άλλη μετακίνησή του προς τον Άγιο Βασίλειο, τη φορά αυτήν, όπου με άλλο συνασκητή του, τον Γέροντα Αρσένιο, από τον Πόντο, επιδίδονται σε νέες επίπονες ασκήσεις στην κακοτράχαλη, συνήθως, του Άθω κορυφή. Η καθημερινή τροφή του ήταν εβδομήντα πέντε γραμμάρια παξιμάδι τρεις ώρες πριν από τη δύση του ήλιου. Μετά από οκτώ χρόνια πλάνητος βίου ο Ιωσήφ και ο συναγωνιστής του Αρσένιος αποφάσισαν να παραμείνουν στην περιοχή του Αγίου Βασιλείου, όπου έκτισαν ναΰδριο αφιερωμένο στο Γενέσιο του Τιμίου Προδρόμου. Από τον Άγιο Βασίλειο οι δυο συνασκητές αναχωρούν, τον Ιανουάριο του 1938, για τις σπηλιές της Μικράς Αγίας Άννας, προκειμένου να έχουν περισσότερη ησυχία. Τελευταίος σταθμός του έμπονου, του γεμάτου πόνο πλάνητος, βίου των θα είναι τα καλύβια της Νέας Σκήτης, όπου θα φθάσουν το καλοκαίρι του 1951. Στον όγδοο χρόνο της εκεί παραμονής του, ταλαιπωρημένος και καταπονημένος από τις κακουχίες και τις στερήσεις, τις αγρυπνίες και τις προσευχές, του παρουσιάσθηκε καρδιακή ανεπάρκεια, εξαιτίας της οποίας επήλθε ο θάνατός του, την ημέρα της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, στις 15 Αυγούστου 1959.
Στη Νέα Σκήτη, να σημειωθεί ότι ο Γέρων Ιωσήφ είχε αποκτήσει και συνοδεία αποτελούμενη από πρόσωπα επιφανή και διαπρέψαντα στον χώρο της Εκκλησίας, όπως τον Εφραίμ (μετέπειτα ηγούμενο της μονής Φιλοθέου και σήμερα ηγούμενο της μονής του Αγίου Αντωνίου στην Αριζόνα τής Αμερικής), τον ιερομ. Χαράλαμπο (μετέπειτα ηγούμενο της Μονής Διονυσίου του Αγίου Όρους) κ.ά. Άλλοις λόγοις, οι μαθητές του υπήρξαν ηγούμενοι μονών και πνευματικοί πατέρες που βίωσαν τη νοερά προσευχή. Σε έξι ανέρχονται οι μονές του Αγίου Όρους, που ακολουθούν σήμερα τα διδάγματά του, ενώ στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής σε δεκαοκτώ. Επίσης, οι δημοσιευθείσες επιστολές του αποκαλύπτουν την απλοϊκότητα, αφενός, της ψυχής του και το ύψος, αφετέρου, των νοημάτων του και το μεγαλείο της αγίας ασκητικής ζωής του.
Ο αοίδιμος Παριανός ασκητής, αναχωρητής και όσιος είχε διακριθεί, περαιτέρω, και για τις σοφές διδασκαλίες του όχι μόνο στους μοναχούς και σε όσους κληρικούς τον επισκέπτονταν για να λάβουν την ευλογία του, αλλά και γραπτώς, καθώς αλληλογραφούσε με πλήθος πνευματικών του τέκνων ανά τον κόσμο. Εντυπωσιάζει βαθιά ότι αν και ολιγογράμματος, απόφοιτος, μόλις, της Β΄ Δημοτικού (ο ίδιος, να σημειωθεί, αυτοαποκαλούνταν «αλφαβητάριος»), όμως οι επιστολές του αποτελούσαν κείμενα βαθυστόχαστα και περισπούδαστα άξια να τον κατατάξουν στους μεγάλους νηπτικούς Πατέρες (Γρηγόριο Παλαμά και Νικόδημο Αγιορείτη). Πρόκειται για ένα σπάνιο φαινόμενο θεοδίδακτου ανθρώπου, στο μέγα Πανεπιστήμιο της Ερήμου. Έτσι, από το 1979, είκοσι χρόνια από την κοίμησή του, άρχισαν να κυκλοφορούν έντυπες οι επιστολές του με το σοφό περιεχόμενό τους και το κατανυκτικό άρωμα της αγιότητας και της βαθιάς πίστης του.
Με το βιβλίο του αυτό, 1ο μετά την αγιοποίησή του, ο κ. Αλιπράντης επιθυμεί, περαιτέρω, να παρουσιάσει πληροφορίες σχετικές με το πνευματικό και κοινωνικό περιβάλλον της γενέτειρας του Ιωσήφ, των Λευκών και με ό,τι σχετικό με την οικογένειά του. Να σημειωθεί μάλιστα ότι η παρουσίαση αυτή γίνεται σύμφωνα και προς επιθυμία της οικογένειας του αειμνήστου θεολόγου, εκπαιδευτικού και συγγραφέα Διονυσίου Μπατιστάτου, στενού συγγενή του Ιωσήφ, γνωστού από την πολυσήμαντη πανελλήνια θρησκευτική και θεολογική δράση του. Της οικογένειας αυτής, Μπατιστάτου, παρουσιάζονται το πρώτον άγνωστα του Γέροντος Ιωσήφ κείμενα, που τα διεφύλαττε ως κόρην οφθαλμού, ως ατίμητα κειμήλια.
Το παρουσιαζόμενο βιβλίο δομείται σε μέρη τρία. στο 1ο παρουσιάζεται ο τόπος γέννησης του αοίδιμου Γέροντος Ιωσήφ και τα σχετικά βιογραφικά τεκμήριά του.
Στο 2ο δημοσιεύεται ανέκδοτη του Γέροντα επιστολή και λοιπό της οικογένειας Μπατιστάτου αρχειακό υλικό και
Στο 3ο σκιαγραφείται και η μορφή του μακαριστού Παριανού θεολόγου Διονυσίου Μπατιστάτου (1921- 1997), μιας από τις ευγενέστερες μορφές της Παριανής ιστορίας, η οικογένεια του οποίου προσέφερε το ατίμητο αρχειακό υλικό.
Μας εντυπωσίασε προσωπικά η δυνατή παρουσία στις Λεύκες της Πάρου τόσο πολλών μεγάλων μορφών και δη μυρίπνοων της χριστιανικής πίστης ανθέων, που λάμπρυναν με τη βιοτή τους και την όλη παρουσία τους, δημιουργική δράση τους και τα συγγράμματά τους τα ελληνικά και μάλιστα τα νεότερα χριστιανικά Γράμματα (και έστωσαν για παράδειγμα: η πατριωτική οικογένεια Αιγινήτου, ο όσιος Φιλόθεος Ζερβάκος, ηγούμενος της Ι. Μ. Λογγοβάρδας Πάρου, ο Αβιμέλεχ Μπονάκης, από την Κρήτη, που έδρασε και στην Πάρο, ο Αυγουστίνος Καντιώτης, ο Ιωσήφ ο Ησυχαστής και τόσοι άλλοι).
Υπό τύπον Παραρτήματος, στο κεφάλαιο Ε΄ του βιβλίου, δημοσιεύεται εμβριθέστατη μελέτη του Μηροπολίτη Μεσογαίας και Λαυρεωτικής κ. Νικολάου, στην οποία ο συγγραφέας αναλύει σε βάθος το συγγραφικό και ποιμαντικό έργο του Γέροντος Ιωσήφ.
Για άλλη μια φορά συγχαίρουμε και θερμά ευχαριστούμε τον εκλεκτό φίλο και δόκιμο συγγραφέα και ιστορικό κ. Νικόλαο Αλιπράντη και για το τελευταίο αυτό πόνημά του και του ευχόμαστε ο Θεός να του δίνει δύναμη και υγεία, για να συνεχίζει τη γόνιμη, εργώδη και δημιουργική δραστηριότητά του τόσο στον χώρο της ιστορίας της αγαπημένης του Πάρου, όσο και των Ελληνικών Γραμμάτων, γενικότερα, στα οποία τόσο μεγάλη και ουσιαστική είναι η μέχρι σήμερα συμβολή του. Στη συγγραφή του αυτήν προχώρησε, γιατί γνωρίζει πολύ καλά ότι ο άνθρωπος σε κάθε περίοδο τής ιστορικής του πορείας είναι φως και γι’ αυτό πρέπει να φωτίζει και να φωτίζεται και να διδάσκει ορθά τους μεταγενεστέρους.
Σημείωση: Σε έρευνά μας στο διαδίκτυο εντοπίσαμε θαυμάσιο βίντεο με τη ζωή του Γέροντος Ιωσήφ, με εξαιρετικές και μοναδικές εικόνες από το φρικτό αγιορείτικο τοπίο άσκησής του, την οποία εκθύμως συνιστούμε στους αναγνώστες μας (https://www.youtube.com/watch?v=gZbUlWZOFIE&feature=emb_rel_pause )
