Ποιος το περίμενε ότι ένας Μακεδόνας ευγενής και συγκεκριμένα ο αδελφικός φίλος του Μ. Αλεξάνδρου ο Άρπαλος, θα σχετιζόταν με τον Αθηναίο Δημοσθένη τον κορυφαίο ρήτορα. Παράδοξο; βέβαια! διότι ως γνωστόν ο Δημοσθένης ήταν σφοδρός πολέμιος των Μακεδόνων μέχρι και την τελευταία του πνοή στην Καλαβρία του Πόρου. Έχω δε τη γνώμη ότι αυτό συνέβη, η σχέση δηλ Άρπαλου - Δημοσθένη, εξ αιτίας του χρήματος. Ο μεν ΄Αρπαλος ήθελε να το προφυλάξει ο δε Δημοσθένης να το αυξήσει.
Το χρήμα που καταχράστηκε ο Άρπαλος ήταν τεράστιο. Ο μέγας αυτός καταχραστής της αρχαιότητας υπήρξε παιδικός φίλος του Μ. Αλέξανδρου. Ο Φίλιππος τον εξόρισε όπως και όλους τους παιδικούς φίλους του γιού του. Νόμιζε ότι έτσι θα τιμωρούσε κυρίως τον Αλέξανδρο μετά από μία σφοδρή σύγκρουση που είχαν.
Αργότερα όταν ο Μ. Αλέξανδρος κατέλαβεν την εξουσία αποκατέστησεν τον Άρπαλο και μάλιστα επειδή ήταν χωλός ( πιθανόν κουτσός) και δεν μπορούσε να πολεμήσει, τον τοποθέτησε διαχειριστή του βασιλικού θησαυροφυλακείου. Αυτός όμως φιλοχρήματος ων και φιλήδονος κατεχράσθη μεγάλα ποσά από το ταμείο, που ήταν διαχειριστής, έφυγε από την Μ. Ασία και ήρθε στα Μέγαρα. Επειδή όμως στην Αθήνα δεν βρήκε ανταπόκριση, που ίσως περίμενε, επανέρχεται στην Μ. Ασία ενώπιον του Μ. Αλεξάνδρου, ως ο άσωτος της γνωστής ευαγγελικής παραβολής. Ωδυρόμενος και υποκρινόμενος μεγάλη μετάνοια, υπερτερώντας του χαμαιλέοντα, συγχωρέθηκε. Ο Μέγας στρατηλάτης έδειξε την μεγαλοψυχία του προς τον παιδικό του φίλο, που εξ αιτίας του είχε εξοριστεί, όπως την έδειξε και προς τους Μακεδόνες στασιαστές, όπως την έδειξε και προς τους Θηβαίους των οποίων την πόλη είχε ισοπεδώσει. Ο Πλούταρχος μας πληροφορεί ότι ουδέποτε απέπεμψε Θηβαίο, που πήγε να του ζητήσει κάτι.
Συγχωρεμένος λοιπόν ο Άρπαλος τοποθετήθηκε εκ νέου στην ίδια θέση. Είναι όμως εύκολο να αλλάξει η πονηρά φύση; Να ξέρετε ότι άλλο πονηρός και άλλο έξυπνος. Ο πονηρός έχει κακό, χαρακτήρα και είναι δύσκολο να μεταβληθεί. ‘’ φύσιν πονηράν μεταβαλειν ου ράδιον,, γράφει ο Μένανδρος, ποιητής του 4ουπχ αιώνα. Να μεταβάλεις δηλ. ένα πονηρό, κακό, άθλιο και πανούργο χαρακτήρα δεν είναι εύκολο. (ράδιον – ράος, ράθυμος, ραστώνη).
Ούτως εχόντων των πραγμάτων άρχισε πάλι τα ίδια και έκανε πράξεις τρομερές. Η ζωή του μέρα και νύχτα ήταν ‘’κώμεις,, (κωμάζω, κωμωδία, κωμικός) δηλ, νυκτωδίες, γλέντια και μάλιστα Διονυσιακά, ‘’κοίταις,, (κλίνες, κρεβάτια, κοιτώνας, κοιτίδα, κοίτασμα και κοιμούμαι από το κείμαι). Η μεταβολή του φωνήεντος-ε της ρίζας σε –ο λέγεται μετάπτωση, από το μεταπίπτω, που σημαίνει πάω αλλού σε άλλη μορφή και από –ει γίνεται –οι, όπως και αλείφω –αλοιφή, αμείβω-αμοιβή κλπ. Πέραν τούτων προέβαινε και σε ‘’ασελγείαις,, ασελγής, ασέλγεια από το ασελγαϊνω. (Επίτευξη σεξουαλικών κακοποιήσεων, μετά μεγάλης ενίοτε θρασύτητας χρησιμοποιόντας κτηνώδη και ανήθικα μέσα).
Όταν ο Μ. Αλέξανδρος ξεκίνησε για την Ινδική χώρα, θεώρησε ο Άρπαλος κατάλληλο χρόνο εκτέλεσης των νέων του σχεδίων. Νομίζοντας λοιπόν ότι ο Μ. Αλέξανδρος δεν θα επιστρέψει πλέον, κάπου θα σκοτωθεί πια, κλέβει από το θησαυροφυλάκιο το τεράστιο ποσό των 6.000 χιλ. ταλάντων. Το τάλαντο ζύγιζε από 23 έως 29 χιλιόγραμμα χρυσό ή ασήμι, ανάλογα βέβαια την εποχή την πόλη και τη χώρα – κράτος.
Άλλες πάλι μαρτυρίες λένε ότι άρπαξε το τεράστιο ποσό για να εξασφαλιστεί, εξαφανιζόμενος, μόλις πληροφορήθηκε ότι ο Μ. Αλέξανδρος επέστρεφε θριαμβευτής στη Βαβυλώνα, γνωρίζοντας πλέον ποια θα είναι η θέση του.
Όπως όμως και να έχει η υπόθεση με τα τάλαντα, που καταχράστηκε, δημιούργησε μισθοφορικό στρατό και με τη γρήγορη ναυπήγηση πλοίων έρχεται στη νότιο Ελλάδα με στόχο την Αθήνα, θεωρώντας ότι εκεί θα εύρισκε φίλους (αντιμακεδονιστές) και κυρίως τον Δημοσθένη.
Στην Αθήνα κρατούσε 700 τάλαντα. Οι Αθηναίοι όμως γνωρίζοντας το ποιόν του ανθρώπου, ίσως και επειδή δεν ήθελαν να τα ‘’χαλάσουν,, με τον Μ. Αλέξανδρο, δυσανασχέτησαν. Το χρήμα όμως είναι χρήμα. Άρχισε να ‘’λαδώνει,, εξαγοράζει, δωροδοκεί τους πάντες και τα πάντα με πρώτους – πρώτους τους ρήτορες.
Κάποια βραδιά κάλεσε τον Δημοσθένη και του έδειξε ένα ολόχρυσο κύλικα (κύλιξ, κύπελλο πλατύ για πόση κρασιού και με την παραγωγική κατάληξη -ειον κυλικείον, ράφι για κύλικες και σήμερα γνωρίζουμε όλοι την έννοια που έχει από τα σχολεία). Ο Δημοσθένης εντυπωσιάστηκε και τον ερώτησε πόσο αξίζει. Ο ΄Αρπαλος του απάντησε 20 τάλαντα. Αργότερα το ίδιο βράδυ, ο μέγας καταχραστής, του έστειλε δώρο τον κύλικα συν 20 επιπλέον τάλαντα.
Εν τω μεταξύ τα πράγματα άρχισαν να παίρνουν διαστάσεις, διότι ο Άρπαλος , πέραν των άλλων κατασκεύασε ένα εντυπωσιακό μνημείο στην αρχαία ιερά οδό ξοδεύοντας 30 τάλαντα, κατά τον Πλούταρχο, προς χάριν της κεκοιμησμένης του εταίρας (συντρόφου) Πυθιονίκης, λες και δεν έφτανε ο τάφος της στην Βαβυλώνα για τον οποίο είχε ξοδέψει πολλά περισσότερα.
Θορυβημένοι λοιπόν οι Αθηναίοι άρχισαν να αντιδρούν. Η εκκλησία του Δήμου συνεκάλεσε συνέλευση για να ξεκαθαρίσει τα πράγματα (να βάλει δηλ. το μαχαίρι μέχρι το κόκαλο, όπως γίνεται και σήμερα). Εξετάζοντας την κατάσταση διαπίστωσε μεταξύ των άλλων ότι από τα 700 καταισχεθέντα και τοποθετηθέντα στο ταμείο της Ακρόπολης τάλαντα έλειπαν τα 350, δηλ. τα μισά είχαν κάνει φτερά.
Από τους ομιλητές δε μόνο ο Δημοσθένης δεν ανέβαινε στο βήμα για να ομιλήσει. Αυτό θεωρήθηκε ύποπτο, πολύ ύποπτο. Μάλιστα παρουσιάστηκε με λαιμό δι΄ υφασμάτων περιτυλιγμένον και δια νοημάτων προσπαθούσε να τους κάμει να καταλάβουν ότι δεν μπορούσε να ομιλήσει, οπότε κάποιος δεν άντεξε και είπε ότι υποφέρει όχι από κυνάγχη (συνάχι, φλεγμονή του φάρυγγα των σκύλων, κύων – σκύλος + άγχω – άγχος και κατ΄ επέκταση του ανθρώπου) αλλά από αργυράγχη (άργυρος + άγχος δηλ. ασθένεια του χρήματος).
Εν τω μεταξύ ο Άρπαλος αντιλαμβανόμενος την κατάσταση μαύρη, κατόρθωσε πάλι με δωροδοκίες να ξεφύγει από τις φυλακές, που τον είχαν κλείσει οι Αθηναίοι και να μεταβεί στο Ταίναρο της Πελοποννήσου, όπου είχε τη φρουρά, το στρατό και τον κρυμμένο θησαυρό. Απ΄ εκεί έφυγε για την Κρήτη και εν συνεχεία στην Αίγυπτο, όπου και δολοφονήθηκε από τον Σπαρτιάτη Θίβρωνα, που και αυτός δολοφονήθηκε από τους Πτολεμαίους.
Με τον Δημοσθένη τώρα τι συμβαίνει; Ευρισκόμενος σε δύσκολη θέση κάνει μια κίνηση απελπισίας. Εισάγει ψήφισμα στη βουλή για την επικρατούσα κατάσταση, θέλοντας με την κίνησή του αυτή να δείξει ότι είναι αμέτοχος όλων αυτών που λέγονται . Δυστυχώς όμως η ενέργεια του αυτή χειροτέρευσε την κατάσταση. Στη δίκη που έγινε καταδικάστηκε πρώτος – πρώτος, του επεβλήθη πρόστιμο 50 τάλαντα και φυλακίστηκε.
Ο Πλούταρχος μας πληροφορεί ότι λόγω καχεξίας δεν υπέφερε τη φυλακή και απέδρασε διαλαθών της προσοχής μερικών και άλλων βοηθούντων. Απομακρυνόμενος δε από την Αθήνα σήκωσε τα χέρια του βλέποντας την Ακρόπολη μονολογώντας . ‘’ ω Δέσποινα πολιάς τί δή τρισή τοις χαλεπωτάτοις χαίρεις (φιλεις) θηρίοις γλαυκί και δράκοντι και δήμω, (Πλούταρχος, Δημ.26), δηλαδή Δέσποινα Αθηνά που είσαι πολιούχος (πόλη + έχω) γιατί αγαπάς τρία δύσκολα, δυσάρεστα θηρία, την γλαύκα (πολυμήχανο, επιθετικό, θηρευτικό πτηνό), τον δράκοντα (γιγάντιος ελισσόμενος όφις στα πόδια της Αθηνάς προστατευόμενος από την ασπίδα της) και την εκκλησία του Δήμου (συνέλευση του λαού), η οποία τον καταδίκασε.
Από τότε παρότρυνε τους νέους λέγοντας ότι αν τους παρουσιαζόταν δύο δρόμοι, ένας της πολιτικής και ένας του ολέθρου (όλλυμι – πανωλεθρία – πανώλη) να προτιμήσουν τον όλεθρο, δηλ. το δρόμο που οδηγεί στην πλήρη καταστροφή, αφανισμό, θάνατο.
Ευρισκόμενος τώρα στην εξορία (Αίγινα και Τροιζήνα) ήλθαν τα νέα για το θάνατο του Μ. Αλέξανδρου. Η Αθήνα πήρε τα πάνω της. Λησμόνησε τι είχε συμβεί με τον Δημοσθένη και μάλιστα έστειλε τριήρη για την επάνοδο του. Όλος ο λαός των Αθηνών βγήκε να τον προϋπαντήσει και αυτός γεμάτος από χαρά είπε ότι η τιμή είναι μεγαλύτερη από εκείνη του Αλκιβιάδη, γιατί οι Αθηναίοι τον χειροκρότησαν όχι εξαναγκασθέντες αλλά πεισθέντες. Έλα όμως που υπήρχε το πρόστιμο των 50 ταλάντων, το οποίο βάσει των νόμων δεν είχε παραγραφεί. Εσοφίσθησαν λοιπόν να καταδολιεύσουν τον νόμον, (οι πρώτοι διδάξαντες;). Tον καιρό εκείνο έπρεπε να κατασκευάσουν βωμό προς τον σωτήρα Δία. Ανέθεσαν λοιπόν στον Δημοσθένη να κατασκευάσει και διακοσμήσει το βωμό συμψηφίζοντες το πρόστιμο των 50 ταλάντων με τα έξοδα. Αυτό βέβαια είναι, όπως ανέφερα ανωτέρω, καταδολίευση νομιμοφανής των νόμων που ίσχυαν και ενδεικτικό της παρακμής και σήψης της πολιτείας.
Ποια είναι όμως η συνέχεια. Ο Αντίπατρος (τοποτηρητής του Μ. Αλεξάνδρου στη Μακεδονία) και ο στρατηγός Κρατερός πλησιάζoυν στην Αθηνά φονεύοντες όλους τους αντιφρονούντες. Ο Δημοσθένης φοβηθείς μάλλον τρομοκρατηθείς μετέβη ως ικέτης (ικεσία, ικετεύω, από το ικ-νέ-ομαι και με την πρόθεση από αφικνέομαι-ούμαι-άφιξη) στο ναό του Ποσειδώνα, που βρίσκεται στην Καλαβρία του Πόρου, το γνωστό παραδεισένιο μας νησί στο Σαρωνικό, ζητώντας βοήθεια και προστασία από τον ικέσιο Δία. Δυστυχώς όμως εντός ολίγου έφτασε πλοιάριο Μακεδονικό. Οι στρατιώτες τον παρακάλεσαν να εξέλθει του ναού. Ο Δημοσθένης διαισθανόμενος τα γεγονότα είχε προετοιμαστεί για το απονενοημένο διάβημα, γνωρίζοντας ότι τώρα δεν θα γλίτωνε από τους Μακεδόνες, όπως παλαιότερα εξ αιτίας του Δημάδη ( Αθηναίος ρήτορας και ισχυρός άνδρας λόγω της φιλομακεδονικής του πολιτικής). Φανταζόμενος επίσης ότι θα τον έβγαζαν από το ναό εκών - άκων, μηχανευόμενοι κάποιο τρόπο, χωρίς βέβαια να παραβιάσουν τη θεία προστασία, σκέφτηκε την αυτοκτονία. Σήκωσε το καλάμι (γραφίδα) και το έβαλε στο στόμα του. Μόλις κατάλαβε την αντίδραση του καταποθέντος δηλητηρίου βγήκε από το ναό, διότι αν έμενε μέσα θα ήταν μεγάλη ασέβεια, έπεσε κάτω λέγοντας ‘’ εγώ δ’ ω φίλε Πόσειδον ( η κλητική στα αρχαία του ονόματος ο Ποσειδών είναι ω Πόσειδον) έτι ζων εξίσταμαι του ιερού τό δ’ επ’ Αντιπάτρω και Μακεδόσιν ουδ ο σός νεώς καθαρός απολέλειπται,,. (Πλούταρχος Δημ. 29). Εγώ δηλ. φίλε Ποσειδώνα απομακρύνομαι από το ναό - ιερό, ενώ ακόμη είμαι ζωντανός, αντίθετα με τον Αντίπατρο και τους Μακεδόνες, από τους οποίους ο ναός σου δεν έχει μείνει (εγκαταλειφθεί) καθαρός. Η γνώμη μου είναι ότι οι Μακεδόνες δεν εμόλυναν τον ναό δεδομένου ότι δεν τον παραβίασαν. Επομένως η κρίση του Δημοσθένη είναι παντελώς άδικη και μάλλον υποβολιμαία (ύπο + βάλλω - υποβολή, υποβολιμαίος, ο κινούμενος συνήθως με δόλιο σκοπό).
Στο σημείο αυτό θα κάνω ορισμένα απαραίτητα ακόμα ερμηνευτικά σχόλια, εκτός των παραπάνω για να καταλάβετε πόσο απλή ως επί το πλείστον, αλλά μαγική είναι η γλώσσα μας εδώ και τόσες χιλιάδες χρόνια. Το ‘’εξίσταμαι,, είναι από το εκ-ίσταμαι (ίστημι) και ανάλογα με την πρόθεση που έχει, ανά, δια, κατά, κλπ έχει και ερμηνεία. Στο κείμενο έχει την έννοια του εξέρχομαι. Το ‘‘νεώς,, είναι αττικόκλητο β΄ κλίσης, ο ναός δηλαδή. Το απολέλειπται μέσος παρακείμενος του αφωνολήκτου ρήματος από + λείπομαι. Το ενεργητικό λείπω και λοιπός-λοιποί. Δες ανωτέρω αμείβω - αμοιβή, αλείφω - αλοιφή κλπ. Ανάλογα τώρα και αυτό το ρήμα με την πρόθεση ή τις προθέσεις που έχει, γιατί μπορεί να έχει και δύο, όπως εν + κατά + λείπω - εγκαταλείπω, έχει και την ανάλογη ερμηνεία. Το ‘’σός,, είναι κτητική αντωνυμία (κτήση, κτήμα, ιδιοκτησία) και σημαίνει ο δικός μου, δικός σου, δικό του. Στην εκκλησία ακούμε ‘’ο σός υιός ανέστη,, δηλ ο δικός σου γιός θεοτόκε αναστήθηκε.
Μετά από αυτά τα σχόλια ερχόμαστε στο θέμα μας. Οι Αθηναίοι έπειτα από 40 χρόνια εμνήσθησαν πάλιν του Δημοσθένη, του ανήγειραν ανδριάντα (ανήρ-άνδρας) και του αφιέρωσαν το γνωστό επίγραμμα ‘’ειπερ ίσην ρώμην γνώμη…,,
Ο Πλούταρχος ο καλός και αγαθός άνθρωπος, ο ενάρετος πολίτης της Χερωνείας, (πόλη δίπλα από τη Λιβαδειά) σεβόμενος τον μαΐστορα των ρητόρων τον ‘’ προσγειώνει,, μαλακά. Όμως ο καλός ιστορικός δεν μπορεί να αποσιωπήσει κατάπτυστες ενέργειές του, όπως την επικοινωνία του με τους Πέρσες για αποστολή χρημάτων, τα οποία και αν ακόμη δεν τα οικειοποιήθηκε, τα διέθετε εναντίον των Μακεδόνων, πράγμα το οποίον αποτελεί έγκλημα εσχάτης προδοσίας. Δεν μπορεί να αποσιωπήσει την απαίσια απόφαση του όχλου παρασυρόμενος βέβαια από την ευγλωττία του Δημοσθένη, να στεφανώσει τον δολοφόνο του Φιλίππου Παυσανία. Δεν μπορεί να αποσιωπήσει ότι παρουσιάστηκε ενώπιον του Δήμου λαμπροφορεμένος και στεφανωμένος παρά το βαρύ πένθος του (πριν μια εβδομάδα είχε πεθάνει η κόρη του) για να γιορτάσει τη στυγερή δολοφονία του πολιτικού του αντιπάλου (Φιλίππου). Ίσως να υπάρχουν και άλλα τινά τα οποία πιθανόν να μου διέφυγαν.
Τώρα όσον αφορά τον χρηματισμό-δωροδοκία ή το αδωροδόκητον του Δημοσθένη δεν δύναμαι να εκφέρω γνώμη. Δύναμαι όμως να πω για την κατάσταση των κρατών-άστεων (πόλεων) εκείνης της εποχής τα οποία αναφλεγόμενα από την ευγλωττία του μέγιστου των ρητόρων αλληλοϋποβλέπονταν και αλληλοσπαράσσονταν, με αποτέλεσμα να φθάσουν σε πλήρη διάσπαση, διάλυση, αποσύνθεση και παρακμή. Οι έννοιες της Δημοκρατίας και της κοσμοθεωρίας του Ελληνισμού (το ανθρωπιστικό ιδεώδες του Σωκράτη, το πολιτειακό του Πλάτωνα και η ‘’προσωπικότητα,, του Αριστοτέλη), τις οποίες δίδαξαν πρώτοι οι Αθηναίοι στον κόσμο, εκφυλίστηκαν. Αυτό βέβαια οφείλεται – χρεώνεται και στους σοφιστές, αλλά και στην επί ικανό χρόνο εφαρμογή της ‘’Κλεωνείου Δημοκρατίας – οχλοκρατείας. (Κλέων ο γνωστός στρατηγός των Αθηνών, μέγας δημαγωγός και πολεμοκάπηλος).
Αυτά τα έγραψα γιατί πολλοί δεν γνωρίζουμε ίσως τα άσχημα έργα των προγόνων μας, όπως γνωρίζομε τα σπουδαία. Και τα δύο όμως μας χαρακτηρίζουν απόλυτα από τότε (και παλαιότερα) έως σήμερα, αποτελόντας μέγα τεκμήριο της συνέχειας μας, χωρίς να χρειαζόμαστε ούτε καν DNA, σε πείσμα όλίγων Ελλήνων – Ανθελλήνων αλλά και ξένων, όπως είναι ο Γερμανοαυστριακός, Τυρολέζος περιηγητής αρχικά και σε αξιώματα αναρριχηθείς αργότερα, ελέω καλογερικής, Φαλμεράιερ.
