Από πρόσφατο δελτίο τύπου (24/03/2021) της Εθνικής Συνομοσπονδίας Ατόμων με Αναπηρία (ΕΣΑμεΑ) πληροφορούμαστε πως από το πρόγραμμα εμβολιασμού κατά του Covid-19, εξαιρέθηκαν από την ομάδα υψηλού κινδύνου τα άτομα με τετραπληγία, παραπληγία και αναπηρία όρασης. Παράλληλα δεν εντάχτηκαν στην εν λόγω ομάδα τα ενήλικα άτομα με διαταραχές στο αυτιστικό φάσμα, τα άτομα με νοητική αναπηρία και οι φροντιστές τους. Επίσης κάποια από τα άτομα με σύνδρομο Down φαίνεται πως αντιμετωπίζουν προβλήματα στη χρήση της ηλεκτρονικής πλατφόρμας, λόγω του ότι δεν χρήζουν φαρκακευτικής αγωγής. Κατά συνέπεια αυτών των πληροφοριών και με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Ενημέρωσης για τον Αυτισμό (02/04/2021), κρίνεται απαραίτητο να τεθούν στη κρίση του αναγνωστικού κοινού οι παρακάτω θέσεις.
Τα άτομα με ειδικές ανάγκες (ΑμΕΑ) ανήκουν αναμφισβήτητα στις ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού και επηρεάζονται περισσότερο από την πανδημία, σε σχέση με τον υπόλοιπο πληθυσμό λόγω των εξής βασικών παραγόντων: αυξημένος κίνδυνος κακής πρόγνωσης, μειωμένη πρόσβαση στις παροχές υγείας - αποκατάστασης και ψυχοκοινωνικές επιπτώσεις λόγω των περιοριστικών μέτρων. Πιο συγκεκριμένα, σε περίπτωση ίωσης τα ΑμΕΑ διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο λόγω συννοσηρότητας και συχνά πολυφαρμακίας. Ο οργανισμός τους είναι ευάλωτος και δεν διαθέτουν ισχυρές αμυντικές δυνάμεις έναντι της επίθεσης του ιού. Στην Αγγλία υπολογίστηκε πως ο κίνδυνος θνησιμότητας από Covid-19 είναι αυξημένος κατά 3,1 φορές σε άνδρες ΑμΕΑ και 3,5 φορές σε γυναίκες ΑμΕΑ. Ως προς τα κρούσματα με σύνδρομο Down, αν και δεν υπάρχουν ακόμα επαρκή επιστημονικά δεδομένα τεκμηρίωσης, προς το παρόν φαίνεται πως τα άτομα άνω των 40 ετών παρουσιάζουν περισσότερες επιπλοκές και πιο συχνή θνησιμότητα σε σχέση με τον γενικό πληθυσμό. Τα άτομα στο φάσμα του αυτισμού φέρουν υψηλά ποσοστά αυτοάνοσων διαταραχών, ενώ το 10% εξ αυτών πάσχει από κάποιου είδους χρόνιας αναπηρίας.
Τα ΑμΕΑ χρήζουν ανάγκης από συχνή πρόσβαση σε τακτικές παροχές φροντίδας υγείας οι οποίες πλέον υπολειτουργούν ή αναβάλονται, ειδικότερα στα μεγάλα αστικά κέντρα της χώρας, ενώ οι μεταφορές γίνονται με δυσκολία λόγω των περιοριστικών μέτρων μετακίνησης. Ως προς τον κατ’ οίκον εγκλεισμό, αξίζει να σημειωθεί ότι η αύξηση της ενδοοικογενιακής βίας, ο κοινωνικός αποκλεισμός και το ψυχικό στρες, αποτελούν σαφώς σοβαροί κίνδυνοι για τις ευαίσθητες ομάδες όπως τα ΑμΕΑ.
Επιλεόν κάποιες ειδικές κατηγορίες ατόμων όπως αυτές με προβλήματα στην ακοή, στην όραση ή με ψυχικές ασθένειες, δυσκολεύονται ακόμα περισσότερο στην επικοινωνία λόγω χρήσης της μάσκας και των αποστάσεων ασφαλείας. Όσον αφορά στα εισοδήματα, συνήθως τα ΑμΕΑ στηρίζονται σε κοινωνικές κρατικές παροχές, σε επιδοματικές πολιτικές και σε άλλους οικογενειακούς πόρους. Η δυσκολία στην αυτοσυντήρηση, στη κοινωνική ένταξη και στην επαγγελματική αποκατάσταση, η οποία φυσικά προϋπήρχε για όλες τις ιδιαίτερες ομάδες, πλέον λόγω της πανδημίας έχει λάβει μεγάλες διαστάσεις. Χωρίς αμφιβολία και εν καιρώ υγειονομικής κρίσης, το μέλλον εμπνέει έντονη ανησυχία, αν όχι και φόβο, στους ίδιους και στις οικογένειές τους.
Συμπερασματικά η πανδημία έχει επηρεάσει δυσανάλογα το πληθυσμό και τα ΑμΕΑ αναμφίσβήτητα ανήκουν σε αυτούς που έχουν πληγεί σε αρκετά έντονο βαθμό. Μεταξύ άλλων σχεδιασμών χάραξης μελλοντικής πολιτικής, θετικό θα ήταν να συμπεριληφθεί το συντομότερο η μέριμνα προστασίας των ΑμΕΑ από την πανδημία και να μην αποκλείονται από εμβολιαστικές στρατηγικές, έστω και επί του παρόντος.
(Αναφορά: Shakespeare, T., Ndagire, F., & Seketi, Q. E. (2021). Triple jeopardy: disabled people and the COVID-19 pandemic. Lancet (London, England), S0140-6736(21)00625-5. Advance online publication. https://doi.org/10.1016/S0140-6736(21)00625-5)
