Διασχίζοντας το Rococo (Ροκοκό) του 18ου αιώνα, θέση παίρνει ένα νέο καλλιτεχνικό κίνημα το οποίο αναπτύχτηκε στα τέλη του 19ου αιώνα, έως τις αρχές του 20ου αιώνα, με την γνωστή ονομασία Art Nouveau (Αρ Νουβό). Η φράση Art Nouveau (Αρ Νουβό) είναι γαλλική και σημαίνει Νέα Τέχνη, ενώ ανάλογα με τα γεωγραφικά σημεία που εξελίχθηκε στον παγκόσμιο χάρτη πήρε διαφορετικές ονομασίες. Γνωστότερος όρος που υπήρξε ήταν στα γερμανικά Jugendstil, όπως στα αυστριακά Secession, στα ιταλικά Stile Liberty, Μοντέρνο στυλ στην Αμερική και μοντερνισμός στην Ισπανία, ενώ ως Νέα Τέχνη χαρακτηρίστηκε μόνο στη Γαλλία και το Βέλγιο. Το ύφος της Art Nouveau θεωρητικά άρχισε να διαμορφώνεται το 1880, ενώ η σημαντικότερη περίοδος της ήταν στα 1892 έως 1902. Τα τελευταία στάδια και ο περιορισμός της τοποθετούνται μετά το 1905. Το συγκεκριμένο κίνημα είχε διεθνή χαρακτήρα καθώς αναπτύχτηκε και σε άλλες χώρες όπως η Αγγλία, η Ολλανδία και στις Σκανδιναβικές χώρες.
Η ονομασία του κινήματος, Art Nouveau, χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά στο Βέλγιο, από κριτικούς τέχνης και στη συνέχεια χάρισε το όνομά του στη γκαλερί του Παρισιού, Maison de l’Art Nouveau. Στην συγκεκριμένη γκαλερί, της οποίας διευθυντής ήταν ο Samuel Bing (Σάμουελ Μπινγκ), φιλοξενούνταν σύγχρονα έργα Art Nouveau καλλιτεχνών, όπως ήταν ο πατέρας του συγκεκριμένου κινήματος Edvard Munch ( Έντβαρτ Μουνκ) και ο γλύπτης Ronten (Ροντέν). Εκτός από την πόλη του φωτός, η Art Nouveau φαίνεται πως εξελίχτηκε περισσότερο στο Νανσύ, με αποτέλεσμα την δημιουργία της αντίστοιχης σχολής, ενώ έφτασε στην αποκορύφωση, στην διεθνή έκθεση του Παρισιού το 1900, όπου κυριάρχησε σαν πρωτοποριακό ύφος.
Τα καλλιτεχνικά χαρακτηριστικά της Art Nouveau, προετοίμασαν τα επερχόμενα κινήματα του 20ου αιώνα, όπως η Art Deco (Αρ Ντεκό), ο εξπρεσιονισμός, ο υπερρεαλισμός και ο κυβισμός. Οπότε καταλαβαίνουμε ότι το συγκεκριμένο ύφος, είχε βλέψεις προς το μέλλον με τα νέα χαρακτηριστικά που περιείχε για την τότε εποχή. Τα συγκεκριμένα χαρακτηριστικά, είναι η επιτήδευση της μορφής, όπως τα στοιχεία που αντλούνται από την φύση, καθώς και η συσχέτισή του με το κίνημα του συμβολισμού (ένα κίνημα που αντιπροσωπεύει την πιο σκοτεινή πλευρά του Ρομαντισμού, με επιδράσεις από τον μεσαίωνα). Επίσης συσχετίστηκε με τη γοτθική τέχνη και την ιαπωνική τέχνη, η οποία προσέφερε τις φυσικές μορφές, αλλά και την αναζήτηση περίπλοκων διακοσμητικών θεμάτων.
Οι καλλιτέχνες της Art Nouveau, προσπάθησαν να ενώσουν και να καταργήσουν τις αποστάσεις μεταξύ των διαφορετικών μορφών τέχνης, γι’ αυτό και βλέπουμε ένα όμοιο ύφος πάνω στα σχέδια, την αρχιτεκτονική, την εσωτερική διακόσμηση, την επιπλοποιία, τη γλυπτική, τη βιοτεχνία και στη κατασκευή κοσμημάτων. Από το Baroque (Μπαρόκ) ύφος δανείστηκαν αρκετά στοιχεία προσθέτοντας σε αυτά μοντέρνες ιδέες και σύγχρονο ύφος κυρίως στην αρχιτεκτονική και την διακόσμηση. Στην αρχιτεκτονική βέβαια δημιούργησαν ένα νέο επίτευγμα, με το οποίο κατάργησαν την τυποποιημένη αστική οικοδόμηση, έτσι ώστε να αναδείξουν τα κάλλη του αρχιτεκτονικού σχεδίου χωρίς περιττά στολίδια και αποκαλύπτουν την ουσία της μορφής, όπως έπραξε ο Le Corbusier (Λε Κορμπυζιέ) με τη Villa Savoye.
Oι φτηνές ιαπωνικές χρωμολιθογραφίες και υδατογραφίες που έφεραν πιο κοντά την ανατολίτικη φιλοσοφία της Άπω Ανατολής στον ευρωπαϊκό πολιτισμό που κυκλοφορούσαν την τότε εποχή, όπως και τα νέα υλικά δηλαδή το τούβλο, το κρύσταλλο και το σίδερο, έπαιξαν ρόλο στην διακόσμηση. Επίσης ο μπρούντζος, ο χαλκός, η ξυλογλυπτική και οι καμπύλες γραμμές αλλά και τα ευλύγιστα σχήματα βοήθησαν στην διακόσμηση και εσωτερικά και εξωτερικά.
Άρα το κίνημα της Art Nouveau καταλαβαίνουμε ότι είχε ένα σκοπό, ο οποίος ήταν η αλλαγή της καθημερινότητας στην αρχιτεκτονική αλλά και στη σκέψη των ανθρώπων εκείνης της εποχής, έτσι ώστε να αναγνωρίζεται η ομορφιά του απολύτως αυθεντικού είτε αυτό είναι υλικό, είτε είναι ο ίδιος ο άνθρωπος. Διότι και αυτό το κίνημα είχε ένα σημαντικό στόχο, να περάσει στον άνθρωπο ένα μήνυμα το οποίο ήταν να δείξουν όλοι το αληθινό και αυθεντικό τους πνεύμα που είχαν μέσα τους, κάτι το οποίο έχει χαθεί στην δική μας εποχή.
Γρηγόριος Στ. Λαγουδάκης
Αρχιτέκτονας Εσωτερικών Χώρων & Διακόσμησης
