Τελικά πόσο επίπονο είναι για έναν αγρότη να αφήσει για πάντα την εκµετάλλευσή του και γιατί, τα κατά καιρούς οικονοµικά κίνητρα που έχουν δοθεί για την προώθηση της διαδοχής και της συνταξιοδότησης από τη γεωργία, δεν επηρέασαν όσο αναµενόταν τις προθέσεις και τις στάσεις συµπεριφοράς µεταξύ των ηλικιωµένων αγροτών; Σε αυτό το ερώτηµα, που συνδέεται άµεσα µε το ζήτηµα της «Ανανέωσης Γενεών στη Γεωργία» έναν από τους οριζόντιους στόχους της νέας ΚΑΠ, η απάντηση για κάποιους είναι το λεγόµενο «συµβολικό κεφάλαιο». Μία έννοια που εισήγαγε ο παγκοσµίου φήµης Γάλλος κοινωνιολόγος, Pierre Bourdieu, και αφορά τους κοινωνικούς παράγοντες (κύρος, αναγνώριση, κουλτούρα κ.λπ) που επηρεάζουν άµεσα αποφάσεις όπως η διαδικασία µεταφοράς της οικογενειακής αγροτικής επιχείρησης.
Σχετική µελέτη Ιρλανδών ερευνητών (Εθνικό Πανεπιστήµιο Ιρλανδίας), διαπιστώνει συγκεκριµένα ότι οι αγρότες αντιστέκονται στη µεταφορά της εκµετάλλευσης µε βάση µια αναµενόµενη απώλεια της αναγνώρισης και της κοινωνικής θέσης που συνοδεύουν το ρόλο τους ως ενεργοί και παραγωγικοί αγρότες στην κοινωνία. Άλλωστε, η ταυτότητα και η αυτοεκτίµηση πολλών εξ αυτών αποδίδονται έντονα στο επάγγελµά τους και ως εκ τούτου η θυσία της επαγγελµατικής και προσωπικής ταυτότητας κάποιων κατά τη µεταβίβαση του ελέγχου της εκµετάλλευσης και η συνταξιοδότηση είναι µια έννοια που δυσκολεύονται να αποδεχτούν. Κατά συνέπεια, ακόµη και τα πιο εξελιγµένα σχέδια µεταφοράς οικογενειακών αγροκτηµάτων δεν έχουν κανένα όφελος εάν οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής και οι διαχειριστικές αρχές των κοινοτικών προγραµµάτων δεν γνωρίζουν και δεν κατανοούν επαρκώς τη «γλώσσα της γεωργίας» και πόσο επώδυνο είναι για την παλαιότερη γενιά των αγροτών να την «αφήσουν», αναφέρουν οι συγγραφείς της µελέτης.
Υπό αυτή την έννοια, το πριµ εξόδου όπως έχει σχεδιαστεί από την ΕΕ, το οποίο αφήνει τον αγρότη να παραµείνει στο επάγγελµα για κάποια χρόνια πριν την οριστική αποχώρηση, αποτελεί έναν τρόπο να αποφευχθεί αυτή η βίαιη απώλεια του «συµβολικού κεφαλαίου» και να γίνει πιο οµαλά η διαδοχή. Αξίζει να σηµειωθεί εδώ πως µελέτη της Κοµισιόν που δηµοσιεύτηκε την περασµένο Απρίλιο αναφέρει ότι η αποτυχία του Μέτρου πρόωρης συνταξιοδότησης σε περασµένες περιόδους, οφείλεται στο γεγονός ότι έπρεπε οι αγρότες να σταµατήσουν αµέσως τη δραστηριότητά τους.
Στην Ελλάδα εφαρµόστηκε αυτό το Μέτρο (113 Πρόωρη Συνταξιοδότηση) στο οποίο συµµετείχαν περί τους 70.000 αγρότες. Ωστόσο, όπως διαπιστώθηκε από την µετέπειτα αξιολόγηση του προγράµµατος, το µέτρο δεν εφαρµόστηκε µε το δέοντα τρόπο µε συνέπεια να µην επιφέρει τα αναµενόµενα αποτελέσµατα, ενώ πολλοί «συνταξιούχοι» συνέχιζαν άτυπα να λαµβάνουν όλες τις καλλιεργητικές και εµπορικές αποφάσεις µε βιτρίνα για τα τιµολόγια και τις αρχές ελέγχου απλά κάποιον νεότερο.
Άνω των 67 χωρίς τσεκ
Τον αποκλεισµό από τις ενισχύσεις της νέας ΚΑΠ των αγροτών άνω των 67 ετών οι οποίοι λαµβάνουν σύνταξη, περιλαµβάνει η πρόταση της Γενικής ∆ιεύθυνσης Οικονοµικής και Περιβαλλοντικής Απόδοσης των Επιχειρήσεων (DGPE) του υπουργείου Γεωργίας της Γαλλίας. Η πρόταση αυτή που έγινε στα πλαίσια της δηµόσιας διαβούλευσης για τον ορισµό του «ενεργού αγρότη» της νέας ΚΑΠ, βρίσκεται στα χέρια του Γάλλου υπουργού, Ζουλιέν Ντενορµαντί, ο οποίος ακόµα δεν την έχει κάνει δεκτή. Η είδηση έχει προκαλέσει αναβρασµό στην γαλλική ύπαιθρο, καθώς αποτελεί επίσηµη πρόταση και µάλιστα από τις υπηρεσίες του υπουργείου Γεωργίας, µε τον πρωτοβάθµιο αγροτικό συνεταιρισµό της χώρας (FNSA) πάντως να µην το βλέπει τελείως αρνητικά. «Οι δηµόσιες πολιτικές δεν πρέπει να αντικαθιστούν τη συνταξιοδότηση. Αλλά αυτή η πρόταση είναι ίσως πάνω απ ‘όλα ένας άξονας εργασίας πάνω στο ζήτηµα των Νέων Αγροτών, και του µη γεωργικού εισοδήµατος ή του χρόνου που αφιερώνεται στο αγρόκτηµα», δήλωσε ο αντιπρόεδρος του FNSA, Arnaud Rousseau.
agronews.gr
