Ο Κωνσταντίνος Μακριδάκης γεννήθηκε στην Αθήνα και μεγάλωσε στο Ρέθυμνο. Σπούδασε Κλασική Φιλολογία στο Πανεπιστήμιο Κρήτης και στο Τμήμα Filología y Letras του Universidad de Valladolid, και υποκριτική στην Ανωτάτη Σχολή Δραματικής Τέχνης Βεάκη, ενώ είναι τελειόφοιτος του Τμήματος Θεατρικών Σπουδών στη Σχολή Καλών Τεχνών του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου. Συμμετείχε σε θεατρικές παραγωγές του Ιδρύματος Μιχάλης Κακογιάννης και της Εθνικής Λυρικής Σκηνής και σκηνοθέτησε το 2018 τη θεατρική παράσταση «Ευρυδίκη» του Jean Anouilh στη σκηνή της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών της Αθήνας. Το 2012 εξέδωσε την ποιητική του συλλογή με τίτλο «Σκουριασμένα υλικά» και πρόσφατα, τον Μάρτιο του 2021, το θεατρικό του έργο σε τρεις πράξεις υπό τον τίτλο «Μήδεια», το οποίο κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Gutenberg.
Στη συνέντευξη που ακολουθεί ο ταλαντούχος Ρεθεμνιώτης μιλάει για την πορεία του στο θέατρο, για το θεατρικό έργο του που μόλις κυκλοφόρησε, αλλά και για τα μελλοντικά του σχέδια.
- Πότε ήρθατε για πρώτη φορά σε επαφή με το θέατρο και τι ήταν αυτό που σας οδήγησε να το ακολουθήσετε;
Ήδη από την παιδική μου ηλικία το θέατρο ήταν – και συνεχίζει να είναι – ένας καθρέφτης, καθρέφτης τόσο της καθημερινής πραγματικότητας όσο και των ονείρων. Από τότε, λοιπόν, που θυμάμαι τον εαυτό μου, νομίζω πως έβλεπα το θέατρο σαν τον καθρέφτη που εικονίζει ένα είδωλο άλλοτε ρεαλιστικό, αληθινό, κι άλλοτε παραμορφωμένο. Έναν καθρέφτη που διορθώνει τα λάθη ή, κάποιες φορές, τα μεγεθύνει, έναν καθρέφτη που παρηγορεί ή ακόμα και σκορπάει τον τρόμο.
Καθώς μεγάλωνα, θυμάμαι πως άρχισε να με απασχολεί ο σκοπός του θεάτρου, η στοχοθεσία του, αφού η όποια θεατρική παράσταση έχει τη δύναμη να διασκεδάσει, να αποκτήσει ρόλο ψυχοθεραπευτικό, να υπερνικήσει την απομόνωση ή να κοινωνικοποιήσει, την ώρα που η αναπαράσταση κατακλύζει τις σκέψεις και τα συναισθήματα των θεατών.
Πάντα, λοιπόν, πίστευα ότι το θέατρο είναι η αμεσότερη, η πιο προκλητική τέχνη που μεταχειρίζεται το «ανθρώπινο υλικό», κι ότι ο άνθρωπος είναι ο πιο πειστικός φορέας νοημάτων – πολύ πιο πειστικός από τον γραπτό λόγο, την εικόνα ή τον ήχο.
- Ποιον ρόλο μπορεί να διαδραματίσει η τέχνη κατά εποχή μιας γενικευμένης κρίσης, όπως η πανδημία που βιώνουμε σήμερα;
Το θέατρο προϋποθέτει την επικοινωνία των θεατών με τους ηθοποιούς, μέσω της συνύπαρξης και των δύο εντός του ίδιου φυσικού χώρου, ώστε να αλληλεπιδράσουν με σχεδόν αχαρτογράφητους κώδικες, ενώ την ίδια στιγμή η συνύπραξη αυτή αποτελεί την απαραίτητη προϋπόθεση για να μπουν σε κίνηση οι διαδικασίες της ταύτισης, της συμμετοχής και της ψυχαγωγίας. Καθ’ όλη τη μακραίωνη ιστορία του θεάτρου έχουν παρατηρηθεί απρόβλεπτες πανδημίες – ο λοιμός της αρχαίας Αθήνας, ο Μαύρος Θάνατος της μεσαιωνικής Ευρώπης, η ισπανική γρίπη του περασμένου αιώνα – που οδήγησαν σε ματαιώσεις παραστάσεων. Το θέατρο, όμως, επιβίωσε.
Οι λύσεις τις οποίες επιβάλλει η τωρινή πανδημία είναι λύσεις ανάγκης και σίγουρα διευκολύνονται από την τεχνολογία, δεν μπορούν, όμως, να υποκαταστήσουν την καλλιτεχνική επικοινωνία ἐπὶ τὸ αὐτό, στον ίδιο θεατρικό χώρο, την ίδια χρονική στιγμή, με τους θεατές ως φυσικές παρουσίες.
Η τεχνολογία προσφέρει, ασφαλώς, τη δυνατότητα να προσλάβει το μήνυμα του έργου ένα ευρύ πλήθος θεατών, μεγαλύτερο από όσους χωρά ο φυσικός θεατρικός χώρος, ωστόσο δεν μπορεί να υποκαταστήσει την πολύπλευρη επιτελεστική επικοινωνία που αποτελεί και την ουσία του θεάτρου.
- Μόλις κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Gutenberg το θεατρικό σας έργο με τίτλο «Μήδεια». Ποια είναι η υπόθεσή του και ποια η σχέση του με το αρχαίο δράμα;
Ακολούθησα πιστά τις αριστοτελικές αρχές που διέπουν τη δράση, τον χρόνο και τον τόπο, καθώς η υπόθεση εκτυλίσσεται σε μία μόνο ημέρα και σε συγκεκριμένη τοποθεσία. Αλλά τα πρόσωπα και η πλοκή είναι εντελώς σύγχρονα, η δράση συμβαίνει εδώ, στην Αθήνα του 2020, σε μια πολυκατοικία όπου πρωταγωνιστούν η Πιλάρ, ο Ιάσονας και οι δύο κόρες τους, και συμπρωταγωνιστούν μια οικογένεια φανατικών θρησκευόμενων, μια μητέρα που κακοποιεί λεκτικά τα παιδιά της κι ένα ζευγάρι που διαπληκτίζεται με το σύνηθες υβρεολόγιο όσων ανθρώπων έχουν μετατρέψει την κοινή τους ζωή σε αφόρητη συγκατοίκηση αγνώστων.
Όλα αυτά τα πρόσωπα αντανακλούν με ρεαλισμό τη σύγχρονη αθηναϊκή κοινωνία, μέσα στην οποία μεγαλώνουν μικρά παιδιά. Σε όλα αυτά αντιστέκεται η Πιλάρ και δίνει τέλος στη ζωή της, εκπέμποντας σύνθετα μηνύματα προς το θεατρικό κοινό.
- Τι σας οδήγησε σε αυτό το εγχείρημα;
Έμπνευση στάθηκε η «Μήδεια» του Σενέκα, όχι τόσο η «Μήδεια» του Ευριπίδη, την εποχή που ξεκίνησα να μεταφράζω το σενεκικό κείμενο με σκοπό τη σκηνοθεσία μιας performance βασισμένης στην ηθοποιό Δέσποινα Νικητίδου. Σύντομα, όμως, κατά τη διάρκεια των προβών, άρχισε να δημιουργείται μέσα μου η ανάγκη μιας νέας γραφής, που θα είχε ως υπόβαθρο το γνωστό μυθικό θέμα αλλά θα σκιαγραφούσε το σύγχρονο γίγνεσθαι. Έτσι, η πρωταγωνίστρια δεν λέγεται πια Μήδεια αλλά Πιλάρ, έχει παιδιά με τον Ιάσονα – το μόνο όνομα που παραπέμπει στην αρχαία υπόθεση –, κατάγεται από την Αργεντινή και ήρθε στην Αθήνα ακολουθώντας τον έρωτά της, μα παραμένει ξένη, όπως η αρχαία Μήδεια. Από εκεί και μετά η ζωή της συμπλέκεται με την εμπειρία μιας μεγαλούπολης, της Αθήνας, που δεν έχει ακόμα καταφέρει να αφομοιώσει την μεταπολεμική πρόοδο του σύγχρονου κόσμου.
Οι εσωτερικές «περιπέτειες» της Πιλάρ εγείρουν ερωτήματα και προκαλούν για απαντήσεις, θίγουν ζητήματα τα οποία υφέρπουν στη σύγχρονη ελληνική κοινωνία, όπως η γονεϊκή συμπεριφορά, ιδιαίτερα αυτή που τα τελευταία χρόνια χαρακτηρίζεται ως parenting, ή ο κοινωνικός ετεροκαθορισμός. Ποια είναι, άραγε, η ευθύνη όσων ανθρώπων δεν υπήρξαν ποτέ όντως μαζί αλλά έκαναν παιδιά; Ποιος ο ρόλος των «άλλων», των «γύρω μας»;
- Ποια είναι τα μελλοντικά σας σχέδια;
Σίγουρα η σκηνοθεσία της «Μήδειας», τον χειμώνα. Οι πρόβες για την παράσταση ευελπιστώ να ξεκινήσουν το καλοκαίρι, κι είμαι πολύ χαρούμενος που έχω δίπλα μου αξιόλογους ηθοποιούς και συνεργάτες. Είμαστε έτοιμοι για ένα νέο ξεκίνημα, με μια δυναμική παρουσία στα καλλιτεχνικά γεγονότα της επερχόμενης χειμερινής θεατρικής σεζόν.
