Τα Κέντρα Ημερήσιας Φροντίδας Ηλικιωμένων αποτελούν δομές που ιδρύθηκαν σε όλη την Ελλάδα από τους δήμους και χρηματοδοτούνται από το ΕΣΠΑ. Τα χρήματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης αξιοποιούνται στην συγκεκριμένη περίπτωση για την παροχή πολυσήμαντων υπηρεσιών στα άτομα μεγάλης ηλικίας, τα οποία έχουν ιδιαίτερες ανάγκες φροντίδας και αγάπης. Και είναι βέβαιο, πως τα κονδύλια του Ταμείου Συνοχής της Ε.Ε. που διατίθενται για τα περισσότερο γνωστά ως ΚΗΦΗ, έρχονται να δώσουν ένα μοναδικό μήνυμα, για το πώς η Ευρωπαϊκή οικογένεια δείχνει τον σεβασμό της και λαμβάνει την απαιτούμενη πρόνοια για τους βετεράνους της ζωής. Αυτούς που δούλεψαν σκληρά για να παραδώσουν την σκυτάλη της ευρωπαϊκής συνέχειας στις σύγχρονες κοινωνίες.
Για το πώς λειτουργούν αυτές οι δομές, τις παρεχόμενες υπηρεσίες αλλά και τα οφέλη που έχουν οι ηλικιωμένοι της χώρας μας, μιλήσαμε με την Πρόεδρο του Πανελλήνιου Συλλόγου Εργαζομένων στα ΚΗΦΗ κ. Εμμανουέλα Μαθιουδάκη, η οποία μας αποκαλύπτει τον «ιδιαίτερο κόσμο» αυτών των δομών και μας αποδεικνύει την σωστή αξιοποίηση των κονδυλίων των ΕΣΠΑ αλλά και την ανάγκη να συνεχιστούν τα συγκεκριμένα προγράμματα και να εξαπλωθούν σε κάθε γωνιά της χώρας.
Περισσότερα, στην συνέντευξη που ακολουθεί.
Ποιες είναι οι βασικές επιδιώξεις του προγράμματος που χρηματοδοτεί την λειτουργία των Κέντρων Ημερήσιας Φροντίδας Ηλικιωμένων;
Τα ΚΗΦΗ είναι συγχρηματοδοτούμενα προγράμματα από την Ευρώπη Ένωση. Το πρόγραμμα αποσκοπεί στην παραμονή των ατόμων της τέταρτης ηλικίας στο οικείο φυσικό και κοινωνικό περιβάλλον, στην διατήρηση της συνοχής της οικογενείας, στην εναρμόνιση της οικογενειακής και εργασιακής ζωής των μελών της οικογένειας με ηλικιωμένο μέλος, στην αποφυγή της ιδρυματικής περίθαλψης και του κοινωνικού αποκλεισμού, στην εξασφάλιση αξιοπρεπούς διαβίωσης και στην βελτίωση της ποιότητα ζωής των ηλικιωμένων αλλά και των άλλων μελών της οικογένειας.
Το πρόγραμμα διέπεται από τις αναγνωρισμένες ειδικές αρχές που αναφέρονται στους ηλικιωμένους. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στην διασφάλιση των παρακάτω δικαιωμάτων:
- Να διαβιούν οι ηλικιωμένοι σε αξιοπρεπής συνθήκες στο οικείο φυσικό και κοινωνικό τους περιβάλλον.
- Να υποστηρίζονται ώστε να διατηρούν την αυτονομία την κοινωνική συμμετοχή, την επικοινωνία και την αυτάρκεια τους.
- Να απολαμβάνουν υπηρεσιών κοινωνικής φροντίδας, που τους εξασφαλίζουν υγεία και ποιοτική διαβίωση.
Τα ΚΗΦΗ απευθύνονται σε ηλικιωμένους αστικών και ημιαστικών περιοχών, μη δυνάμενων να αυτοεξυπηρετηθούν απόλυτα (κινητικές δυσκολίες, άνοια, κλπ) των οποίων το περιβάλλον που τα φροντίζει εργάζεται η αντιμετωπίζει σοβαρά κοινωνικά και οικονομικά προβλήματα ή προβλήματα υγείας και αδυνατεί να ανταποκριθεί στην φροντίδα που χει αναλάβει.
Τα ΚΗΦΗ αναπληρώνουν αυτό το κενό με την παροχή οργανωμένης κοινωνικής φροντίδας, από ειδικευμένο προσωπικό, εθελοντές και άλλους φορείς κοινωνικής αλληλεγγύης της κοινότητας, σε κατάλληλα διαμορφωμένους χώρους ημερησίας ή και ολιγόωρης παραμονής.
Τι προσφέρει ένα ΚΗΦΗ στους ηλικιωμένους;
Τα ΚΗΦΗ παρέχουν υπηρεσίες ημερήσιας φιλοξενίας, στις οποίες περιλαμβάνονται νοσηλευτική φροντίδα, φροντίδα για της ικανοποίηση πρακτικών αναγκών διαβίωσης, ατομική υγιεινή και πρόγραμμα δημιουργικής απασχόλησης.
Επίσης, στο μέτρο του δυνατού, αναπτύσσονται προγράμματα ανάπτυξης λειτουργικών και κοινωνικών δεξιοτήτων, ψυχολογικής στήριξης του ηλικιωμένου και πολλές φορές και της οικογένειας του. Επίσης διατίθεται πρωινό, δεκατιανό και μεσημεριανό γεύμα στους ηλικιωμένους και μεταφορά προς και από τη Δομή.
Πόσο χρήσιμο τελικά είναι το πρόγραμμα και τι σας λένε οι ηλικιωμένοι από την λειτουργία των ΚΗΦΗ;
Πολλές φορές το οικογενειακό περιβάλλον του ηλικιωμένου αναγκάζεται να αναζητήσει λύσεις κλειστής φροντίδας ή σε άλλες περιπτώσεις την πρόσληψη πρόσωπου με δυσβάστακτο οικονομικό κόστος, προκειμένου να αναλάβει την φροντίδα του ηλικιωμένου στο σπίτι.
Ακόμα και στις περιπτώσεις που υπάρχει στην οικογένεια μέλος που δεν εργάζεται η καθημερινή φροντίδα ενός ηλικιωμένου με αναπηρία η χρόνιου νόσημα δημιουργεί σωματική και ψυχική κόπωση. Υπάρχουν όλο και περισσότεροι εξαρτημένοι ηλικιωμένοι λόγω της αύξησης του προσδόκιμου επιβίωσης.
Επίσης, υπάρχει αύξηση στα χρόνια επιβίωσης αυτών που είναι εξαρτημένοι.
Η Ιδρυματική περίθαλψη έχει αυξηθεί τα τελευταία χρόνια. Φυσικά δεν είναι η πλέον κατάλληλη επιλογή.
Οι φροντιστές (μέλη της οικογένειας) των εξαρτημένων μελών, είναι συνήθως και αυτοί οι ηλικιωμένοι με τα δικά τους προβλήματα υγείας που επιδεινώνεται με το βάρος της φροντίδας.
Νεότεροι φροντιστές συνήθως, αναγκάζονται να βγουν στην αγορά εργασίας προκειμένου να συμβάλουν στο οικογενειακό εισόδημα.
Περισσότερη ανάγκη φροντίδας φαίνεται να αντιμετωπίζουν οι ηλικιωμένοι των μεγάλων αστικών κέντρων.
Είναι αποδεδειγμένο ότι το βιολογικό, συναισθηματικό, και οικονομικό κόστος του φροντιστή είναι τεράστιο. Στους εργαζομένους φροντιστές παρατηρείται συχνά πολύ μεγάλη κούραση από το διπλό βάρος δουλειάς και φροντίδας, γεγονός που τους υποχρεώνει να μειώσουν το ωράριο εργασίας, να αλλάξουν απασχόληση, ακόμη και να παραιτηθούν από την εργασία τους την οποία δύσκολα ξαναβρίσκουν όταν διακοπεί η φροντίδα. Ακόμη πολλά ψυχολογικά προβλήματα έχουν τη ρίζα τους στην μακρόχρονη φροντίδα ενός ηλικιωμένου συγγενή.
Έτσι η κατά διαστήματα υποστήριξη-ανακούφιση του φροντιστή αποτελεί το μοναδικό φάρμακο.
Όσο για τους ηλικιωμένους έχουν φροντίδα σε προστατευμένο περιβάλλον αλλά έχουν και παρέα συνομηλίκους ανθρώπους με τα ίδια βιώματα, τις ίδιες έγνοιες, τους ίδιους φόβους τις ίδιες ανάγκες. Είναι ο ιδανικός συνδυασμός λοιπόν γιατί απολαμβάνουν τις παρεχόμενες φροντίδες από τα ΚΗΦΗ παραμένοντας στο οικείο οικογενειακό περιβάλλον. Άλλωστε και οι ίδιοι εκφράζονται με εξαιρετικά λόγια για τις παρεχόμενες υπηρεσίες των δομών.
Περιγράψτε μας εμπειρίες από την λειτουργία των ΚΗΦΗ και την ανταπόκριση που έχει το πρόγραμμα στην κοινωνία.
Οι δομές των ΚΗΦΗ εξελίσσονται διαρκώς από το 2002 που έχουν δημιουργηθεί. Θα αναφερθώ σε δυο πολύ σημαντικές δράσεις που ξεκινήσαμε και πολύ γρήγορα απλώθηκαν σε όλες τις δομές τη χωράς μετά από την παρέμβαση του Πανελλήνιου Συλλόγου Εργαζόμενων στα ΚΗΦΗ. Η πρώτη αφορά την δράση πλέκοντας την αλληλεγγύη όπου οι ηλικιωμένες μας έπλεξαν κασκόλ και σκουφάκια για τα προσφυγόπουλα. Η άλλη δράση αφορά συνέργειες με τα σχολεία της κοινότητας επιτυγχάνοντας την <<Διαγενεακη σύνδεση>> με εντυπωσιακή αποδοχή και αλληλεπίδραση από τους δασκάλους τους καθηγητές, τα παιδιά, τους γονείς τους ηλικιωμένους μας και βέβαια την κοινωνία γενικότερα.
Στην οποιαδήποτε δράση μας η κοινωνία της αγκαλιάζει με αγάπη γιατί βλέπει οι παράγεται έργο. Αξιοσημείωτο είναι ότι πολλές φορές απευθύνονται στις δομές μας προκειμένου να τιμήσουν την μνήμη κάποιου ή προκειμένου να εορτάσουν ένα γεγονός παραθέτοντας γεύματα για τους ηλικιωμένους μας ή κάνοντας κάποιες δωρεές που θα συμβάλουν στην εύρυθμη λειτουργία των δομών μας. Τα ΚΗΦΗ συνεργάζονται με τοπικούς φορείς που παρέχουν παρεμφερείς κοινωνικές υπηρεσίες και με μονάδες υγείας.
Πόσο μεγάλη ανάγκη είναι να συνεχιστούν αυτά τα προγράμματα;
Ο Πανελλήνιος Σύλλογος Εργαζομένων στα ΚΗΦΗ έχει εκφράσει επανειλημμένως στο ΥΠΕΡ την ανάγκη δημιουργίας τέτοιων Δομών σε ολόκληρη τη χώρα γιατί οι υφιστάμενες, Δομές, καλύπτουν ελάχιστα τον πληθυσμό των ηλικιωμένων μας.
Άλλωστε η Ευρωπαϊκή οδηγία για απόιδρυματοποιηση ενώ είναι σαφής δυστυχώς τα ιδρύματα (γηροκομεία εν προκειμένω) βρίθουν .
Τα ΚΗΦΗ είναι οι μόνες Δομές που καλύπτουν την Ημερήσια Φροντίδα εξασφαλίζοντας πολύ καλή ποιότητα ζωής στα "μη αυτοεξυπηρετούμενα άτομα" της 4ης ηλικίας.
Επίσης ο Σύλλογος μας βάζει και άλλη μια παράμετρο που αφορά την "αξιοποίηση αυτών των ανθρώπων" .
Η διαμόρφωση της παραμέτρου αυτής προέκυψε από τις Συνέργειες με τα Σχολεία και την επαφή των ηλικιωμένων με τα μικρά παιδιά.
Είναι εντυπωσιακή η επικοινωνία της 1ης με την 4η ηλικία και η αλληλεπίδραση που δημιουργείται είναι εκπληκτική.
Δίνεται η Δυνατότητα στους μεν Ηλικιωμένους μας να κάνουν αναδρομές σε δικά τους βιώματα για να διηγηθούν στα παιδιά για τις συνθήκες που ζούσαν, που εργάζονταν ,πως και τι δημιούργησαν , δηλαδή μεταφέρουν συμπυκνωμένη εμπειρία ζωής....και τα παιδιά ζουν σαν σε παραμύθι και συμμετέχουν βιωματικά σε όλο αυτό το εγχείρημα που μόνο καλό κάνει και στις δύο πλευρές και όχι μόνο.
Από όλες αυτές τις αναφορές προκύπτει ότι η συνέχιση των ΚΗΦΗ αποτελεί μονόδρομο σε ένα διαρκώς γηράσκοντα πληθυσμό.
Επίσης ο Σύλλογος μας έχει διαμορφώσει πρόταση για την "ολοκληρωμένη φροντίδα της 4ης ηλικίας " και θα την καταθέσει στο ΥΠΕΡ ενώ θα ζητήσει από την ΕΥΣΕΚΤ να πάρει μέρος στην συζήτηση για τις χρηματοδοτούμενες Δράσεις Κοινωνικής Πολιτικής του επόμενου "Κοινωνικού Πλαισίου" καθ' ότι αντικειμενικά αποτελεί τον μοναδικό φορέα με έγνοια αλλά και εμπειρία στο εγχείρημα της Ανοικτής Φροντίδας Ηλικιωμένων.
Εν κατακλείδι η συνέχεια του προγράμματος των ΚΗΦΗ είναι μονόδρομος όπως προανέφερα γιατί εξασφαλίζουν τη δυνατότητα Φροντίδας μέσα στην κοινότητα.
