Γόνιμη και αποδοτική ήταν η τριετία 2017 – 2019 για την Εφορία Αρχαιοτήτων Ρεθύμνου καθώς νέα ευρήματα και σημαντικές πληροφορίες για την τοπική ιστορία ήρθαν στο φως από την σκαπάνη των αρχαιολόγων που εργάζονται σε ολόκληρη την περιφερειακή ενότητα Ρεθύμνου. Τα αποτελέσματα παρουσίασε η Διευθύντρια της Εφορείας κ. Αναστασία Τζιγκουνάκη κατά την 1η συνεδρία της της Ε΄ Παγκρήτιας συνάντησης για το αρχαιολογικό έργο στην Κρήτη, που οργανώνεται από την Πέμπτη στο «Σπίτι του Πολιτισμού» στην παλιά πόλη του Ρεθύμνου από την Εφορία Αρχαιοτήτων Ρεθύμνου και το Τμήμα Ιστορίας Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης.
Η κ. Τζιγκουνάκη τόνισε, ότι «εκτός της καθημερινής εξέταση και αντιμετώπισης των αιτημάτων πολιτών και φορέων, υπήρξαν σημαντικά αποτελέσματα από τις ανασκαφές, τα έργα συντήρησης, προστασίας, ανάδειξης και προβολής αρχαιολογικών χώρων και μνημείων προϊστορικών, ιστορικών, βυζαντινών και μεταβυζαντινών περιόδων, καθώς και διαχείρισης και προβολής των μουσείων αρμοδιότητας της εφορίας. Συνεχίστηκαν επίσης οι προσπάθειες για την στατική ενίσχυση του παλιού αρχαιολογικού μουσείου Ρεθύμνου, όπου παραμένει μεγάλο μέρος των εκθεμάτων στις προθήκες και πολύ πλούσιο υλικό στα ράφια, όπου πυρετωδώς εργάζονται οι συντηρητές για την προετοιμασία των ευρημάτων για την έκθεση τους στο νέο αρχαιολογικό μουσείο Ρεθύμνου, ενώ εμείς παλεύουμε για την επίλυση των συνεχών γραφειοκρατικών προβλημάτων για την κατασκευή επιτέλους του νέου αρχαιολογικού μουσείου Ρεθύμνου».
ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΩΝ ΧΩΡΩΝ
Κατά την τριετία 2017 – 2019 προτεραιότητα υπήρξε η ανάδειξη του αρχαιολογικού χώρου του υστερομινωικού νεκροταφείου Αρμένων όπου υλοποιείται η Ά φάση του έργου με ευρωπαϊκή χρηματοδότηση ύψους 650.000 ευρώ καθώς και η Ά φάση του έργου ανάδειξης του αρχαιολογικού χώρου Μοναστηρακίου με προϋπολογισμό 360.000 ευρώ. Τα δύο έργα βρίσκονται σε εξέλιξη.
ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ STORM
H εφορεία με πρωτοβουλία της συμμετείχε στο ερευνητικό πρόγραμμα storm/horizon 2020 για την κλιματική αλλαγή και τις επιπτώσεις της στα μνημεία με εταίρους από την Αυστρία, τη Γερμανία, την Ιταλία, την Πορτογαλία, την Τουρκία και την Μεγάλη Βρετανία, το οποίο ολοκληρώθηκε με ιδιαίτερη επιτυχία. Στο έργο συμμετείχαν αρχαιολόγοι αλλά και συντηρητές, αρχιτέκτονες και εργαζόμενοι στην εφορία ενώ πραγματοποιήθηκαν ασκήσεις ετοιμότητας με την συμμετοχή όλων των εμπλεκομένων φορέων με την πολιτική προστασία.
ΕΤΟΙΜΟΤΗΤΑ ΓΙΑ ΝΕΑ ΕΡΓΑ
Η κ. Τζιγκουνάκη αναφέρθηκε επίσης την άμεση κατάθεση φακέλων για την υλοποίηση νέων έργων με ευρωπαϊκή χρηματοδότηση. Πρόκειται για την Β’ φάση των έργων ανάδειξης του αρχαιολογικού χώρου Μοναστηρακίου Αμαρίου και υστερομινωικού νεκροταφείου Αρμένων, την Α’ και Β’ φάση του αρχαιολογικού χώρου Αποδούλου Αμαρίου, τον Ναό Μιχαήλ Αρχαγγέλου και Ευαγγελισμού Λιβαδίων Μυλοποτάμου και την ενίσχυση των εφαρμογών στον τομέα ηλεκτρονικού πολιτισμού και τουρισμού αναδεικνύοντας ψηφιακά τις πολιτιστικές διαδρομές και τους αρχαιολογικούς χώρους της περιφερειακής ενότητας Ρεθύμνου.
ΕΝΤΥΠΩΣΙΑΚΑ ΕΥΡΗΜΑΤΑ ΣΤΟ ΕΡΓΟ ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΥ ΤΟΥ ΚΟΥΛΟΥΚΩΝΑ
Εντυπωσιακά ευρήματα ήρθαν στο φως κατά την εκτέλεση του έργου αποχέτευσης και εγκατάστασης μονάδας διάθεσης και επεξεργασίας λυμάτων στους οικισμούς των Δ.Ε. Κουλούκωνα και Ζωνιανών. Η εφορεία αρχαιοτήτων και ο δήμος Μυλοποτάμου έχουν υπογράψει μνημόνιο συνεργασίας για την παρακολούθηση των εργασιών και η υλοποίηση των δεσμεύσεων των συμφωνηθέντων έχουν φέρει στο φως σημαντικά αρχαιολογικά ευρήματα.
Έως τώρα έχουν εντοπιστεί απολιθωμένα κατάλοιπα χλωρίδας και πανίδας του Μειόκαινου στην περιοχή των Ζωνιανών. Μινωική κεραμική και τοίχος, λιθόσρωτο καλντερίμι και ρωμαϊκή κεραμική στην Αξό. Λιθόστρωτη ατραπός, η οποία σχετίζεται με τον οικιστικό ιστό του Γαράζου, της Οθωμανικής περιόδου και ρωμαϊκή κεραμική στις Δαφνέδες.
ΣΩΣΤΙΚΕΣ ΑΝΑΣΚΑΦΕΣ
Κατά την τελευταία τριετία σωστικές ανασκαφές έγιναν:
- Σε ιδιωτικό ακίνητο εκτός οικισμού Επισκοπής Ρεθύμνου, όπου αποκαλύφθηκε κτίριο ρωμαϊκής περιόδου.
- Σε ιδιωτικό ακίνητο στο Κατωχώρι Αργυρούπολης, όπου αποκαλύφθηκαν οικιστικά ευρήματα πρωτοβυζαντινής περιόδου.
- Σε ιδιωτικό ακίνητο στο Στρογγυλάρμι Μελάμπων όπου αποκαλύφθηκε τμήμα κτιρίου και δύο κιβωτιόσχημοι τάφοι. Δεν προσδιορίστηκε η χρονολογική περίοδος κατά την ομιλία της κ. Τζιγκουνάκη.
- Στην Βαρδιά Σταυρωμένου αποκαλύφθηκαν ταφικά κατάλοιπα κλασσικών και ελληνιστικών χρόνων.
- Σε ιδιωτικό ακίνητο στην θέση Κοντίλης Πηγής, αποκαλύφθηκαν αρχιτεκτονικά κατάλοιπα των ελληνιστικών και των ύστερων ρωμαϊκών χρόνων. Επίσης συλλέχθηκε μεγάλη ποσότητα κεραμικής, ανάγλυφων σκύφων, περγαμηνών, πινακίων, λύχνων και άλλων αντικειμένων.
- Στην Ιερά Μονή Αγίου Παύλου στου Γάλλου, όπου αποκαλύφθηκαν τάφοι, οικόσημα, νομίσματα και έγιναν σημαντικά αναστηλωτικά έργα.
- Στον Ναό του Σωτήρα Χριστού στην αρχαία Ελεύθερνα που χρονολογείται του 12ου αιώνα μ.Χ. με προσθήκη κλίτους τον 16ο αιώνα μ.Χ.
ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΕΣ ΑΝΑΣΚΑΦΕΣ
Κατά την τριετία που πέρασε με ευθύνη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Ρεθύμνου προχώρησαν οι συστηματικές ανασκαφές στο Καλό Χωράφι Σισών Μυλοποτάμου, στον Κάστελλο της Ορνέ Αγίου Βασιλείου, στην Ονιθέ Γουλεδιανών Ρεθύμνου, στην ευρύτερη περιοχή γύρω από τα Ρούστικα Ρεθύμνου και βέβαια στην Ελεύθερνα Ρεθύμνου και στην Ζώμινθο Ανωγείων.
Ιδιαίτερη βαρύτητα δόθηκε τα τελευταία τρία χρόνια στην αποκατάσταση του κτιριακού συγκροτήματος του Τεμένους Τουρχάν Βαλιδέ Σουλτάνας πίσω από την πλατεία Τεσσάρων Μαρτύρων, ολοκληρώνεται η συμπληρωματική μελέτη για την αποκατάσταση των τειχών της φορτέτσας στην πόλη και βέβαια σειρά από οριοθετήσεις αρχαιολογικών χώρων, εργασίες ανάδειξης τους, τοποθετήσεις ενημερωτικής σήμανσης και εργασίες συντήρησης μνημείων σε όλο τον νομό. Ξεχωρίζει το ψηφιδωτό της Βασιλικής στην Ονιθέ και ένα αντίστοιχο στην Αργυρούπολη.
ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ
Στον τριετή απολογισμό των αρχαιολόγων της Εφορείας Ρεθύμνου περιλαμβάνονται σειρά από εκθέσεις, συνέδρια, ομιλίες, διασώσεις αρχαιολογικών αντικειμένων, πολιτιστικές εκδηλώσεις, ξεναγήσεις σε αρχαιολογικούς χώρους, μουσεία και πολιτιστικές διαδρομές, καθώς επίσης και σειρά από επιστημονικές εκδόσεις.
Η Ε’ ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ
Η Ε΄ Παγκρήτια Συνάντηση για το Αρχαιολογικό Έργο στην Κρήτη, ξεκίνησε την περασμένη Πέμπτη το πρωί και οργανώνεται από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Ρεθύμνου και το Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης
Οι εργασίες του συνεδρίου αφορούν τις αρχαιολογικές έρευνες, καθώς και τις εργασίες αποκατάστασης και συντήρησης, οι οποίες πραγματοποιήθηκαν στην Κρήτη την τριετία 2017-2019, από τις Υπηρεσίες του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, το Πανεπιστήμιο Κρήτης και άλλους επιστημονικούς φορείς.
Το συνέδριο, το οποίο διεξάγεται στο Σπίτι του Πολιτισμού και ολοκληρώνεται αύριο Κυριακή, αφιερώνεται στα 50 χρόνια των ανασκαφών του ΥΜΙΙΙ Νεκροταφείου Αρμένων Ρεθύμνου.
Την Οργανωτική Επιτροπή αποτελούν η Διευθύντρια της Εφορείας Αρχαιοτήτων Ρεθύμνου κ. Αναστασία Τζιγκουνάκη, η Καθηγήτρια Κλασικής Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης κ. Παυλίνα Καραναστάση και η Επίκουρη Καθηγήτρια Βυζαντινής Αρχαιολογίας τουΠανεπιστημίου Κρήτη κ. Χριστίνα Τσιγωνάκη.
ΜΑΝΟΥΣΟΣ ΚΛΑΔΟΣ
