Νίκος Ψιλάκης
Η κραυγή των Απόντων
Συναξάρι των άδοξων της Σιλεσίας, Α’ Έκδοση 2021. Ηράκλειο Κρήτης.
Ιστορικό Μυθιστόρημα, από τις εκδόσεις ΚΑΡΜΑΝΩΡ.
Ο Νίκος Ψιλάκης είναι δημοσιογράφος και συγγραφέας πολλών λογοτεχνικών, ιστορικών και λαογραφικών βιβλίων. Έχει τιμηθεί με πολλές διακρίσεις και βραβεία, με σημαντικότερο αυτό της Ακαδημίας Αθηνών για το έργο του «Μοναστήρια και Ερημητήρια της Κρήτης». Τα τελευταία χρόνια έχουμε απολαύσει τα μυθιστορήματά του: «Και οι θάλασσες σωπαίνουν», «Πολυφίλητη», «Δύο Φεγγάρια δρόμο», τα οποία σημείωσαν και εξαιρετική εκδοτική επιτυχία. Πρόσφατα μας χάρισε και το τέταρτο μυθιστόρημά του, «Η κραυγή των Απόντων», «Το Συναξάρι των άδοξων της Σιλεσίας», από τις εκδόσεις ΚΑΡΜΑΝΩΡ.
Το μυθιστόρημα είναι ένας άλλος τρόπος προσέγγισης της Ιστορίας, πολύ πιο προσιτός και κατανοητός. Η «Κραυγή των Απόντων» καλύπτει μια μακρά περίοδο, από τις αρχές τού 20ου αιώνα έως τη δεκαετία του 1970. Ένα συναρπαστικό ταξίδι, την ιστορία μιας χώρας (της Ελλάδας) και μιας Ηπείρου (της Ευρώπης). Μαζί κι ένας απροσδόκητος έρωτας! Τα γεγονότα που σημάδεψαν μερικές από τις κρίσιμες στιγμές του 20ου αιώνα. Εικόνες που προκαλούν πολλές σκέψεις. Όλες οι αλήθειες που προκύπτουν από τα χειρόγραφα, τις μαρτυρίες και τα τεκμήρια, μέσα από τα οποία ανιχνεύονται κίνητρα, αισθήματα, συναισθήματα (εντυπώσεις των αισθήσεων, ευχάριστες ή δυσάρεστες ψυχικές καταστάσεις).
Στο επίκεντρο βρίσκονται πάντα οι ιστορίες των ανθρώπων, μικρές ή μεγάλες. Κάθε άνθρωπος έχει την ιστορία του, την οποία γράφει καθημερινά, με κάθε λεπτομέρεια. Κι όλοι μαζί γράφουν την παγκόσμια ιστορία, με όλα τα παρεπόμενα. Οι προσωπικές στιγμές δημιουργούν τις κορυφώσεις, τις μοναδικές σχέσεις, τους ψυχισμούς, γονιών, ζευγαριών, που αφήνουν βαθιά σημάδια στη ζωή, ιδιαίτερα στους πιο ευαίσθητους, ευάλωτους και εύθραυστους! Ανέγγιχτοι δεν μένουν ούτε οι έρωτες. Οι συμπληγάδες δεν τους αφήνουν να ησυχάσουν! Πάντα βρίσκουν τον τρόπο να ολοκληρωθούν, γιατί όλες κι όλοι βρίσκουν διέξοδο, παρά τις δυσκολίες της ζωής, αξιοποιώντας τις χαραμάδες, από τις οποίες ξεφεύγουν, με τη δύναμη που διαθέτουν! Μπροστά σ’ αυτή τη δύναμη, οι αποφάσεις των ισχυρών αποδυναμώνονται. Οι άνθρωποι βρίσκουν τον τρόπο, να τις βιώνουν ηπιότερα!
Στα διαλείμματα, στο στρατόπεδο της γερμανικής Σιλεσίας, όλο και κάποιος φαντάρος θυμάται όσους άφησε πίσω, και σπεύδει στο μοναδικό κοντινό φωτογραφείο, έστω περιστασιακά. Εδώ «παίζει» και η άλλη αγάπη του συγγραφέα, η φωτογραφία! Γι’ αυτό βάζει τον φαντάρο μπροστά, στο πρώτο πορτρέτο της κοπέλας, με το θλιμμένο βλέμμα, μια απρόσμενη σχέση, μια περιπέτεια που σημαδεύει τη ζωή τους για πάντα. Η αγωνία του καλλιτέχνη, η τέχνη της φωτογραφίας, η εικόνα με τα χίλια λόγια και τις πολλές σκέψεις!
Ύστερα απ’ αυτό το διάλειμμα, ακολουθούν και πάλι οι αντιφάσεις της ιστορίας, τα συναισθήματα των ανθρώπων, η αγάπη, η ελευθερία, ο έρωτας, ο ψυχισμός του γονιού που βρίσκεται στον πόλεμο, αντιμέτωπος ακόμα και με το παιδί του, εκεί που επιστρατεύει τη διαίσθηση και παραδίδεται στα μεγάλα ανθρώπινα διλήμματα.
Όλες οι παραπάνω μικρές ή μεγάλες ανθρώπινες ιστορίες, που συνθέτουν κι αυτό το μυθιστόρημα, αντλούνται από σημαντικά γεγονότα της σύγχρονης Ελλάδας, από τις αρχές του 20ου αιώνα μέχρι το τέλος του. Κυρίως όμως αντλούνται από τους δύο Παγκόσμιους Πολέμους, τον Πρώτο και τον Δεύτερο, καθώς και τα γεγονότα που ακολούθησαν έως τη δεκαετία του 1970, και αποτελούν «την Κραυγή των απόντων».
Μιχάλης Τρούλης
Πρόεδρος Δ.Κ.Β. Ρεθύμνου
