Ο Νικόλαος Παλιεράκης υπήρξε μια από τις σημαντικότερες προσωπικότητες του Ρεθύμνου. Γεννήθηκε στον Ορθέ Μυλοποτάμου και έζησε από το 1860 ως το 1925. Σπούδασε στην Αθήνα και στη Λειψία της Γερμανίας. Αναγορεύτηκε διδάκτορας φιλολογίας του Πανεπιστημίου της Αθήνας. Υπηρέτησε ως Γυμνασιάρχης στο Ρέθυμνο, στα Χανιά, στο Ηράκλειο και στην Αθήνα. Προάχθηκε στο βαθμό του Γενικού Επιθεωρητή Εκπαίδευσης Κρήτης. Χρημάτισε βουλευτής, εκπρόσωπος Μυλοποτάμου, επί Κρητικής Πολιτείας και πρόσφερε πλούσιο εθνικό, εκπαιδευτικό, συγγραφικό και πολιτιστικό έργο. Το1889 του ανατέθηκε από το υπουργείο εξωτερικών αποστολή μεγάλης εθνικής σημασίας. Τον διόρισε Γυμνασιάρχη στα Βιτώλια Μοναστηρίου (σημερινά Σκόπια), προκειμένου να εργαστεί για τη διάσωση της ελληνικής γλώσσας και Χριστιανικής θρησκείας στην τουρκοκρατούμενη τότε περιοχή. Για την επιτυχή διεκπεραίωση της αποστολής του παρασημοφορήθηκε από το ελληνικό κράτος με το ύψιστο παράσημο τον «Μεγαλόσταυρο του Τάγματος του Σωτήρος».

Η Λαογραφική Εταιρεία Ορθέ αποφάσισε να οργανώσει εκδήλωση τιμής και μνήμης για τον Νικόλαο Παλιεράκη στη γενέτειρά του, στον Ορθέ. Για τον σκοπό αυτό παρήγγειλε στον γνωστό Ρεθύμνιο καλλιτέχνη Χαράλαμπο Νεονάκη, να φιλοτεχνήσει την προτομή του τιμώμενου, της οποίας τα αποκαλυπτήρια θα γίνουν τον ερχόμενο Αύγουστο στον Ορθέ.

Στη φωτογραφία ένα στιγμιότυπο από την επίσκεψη της προέδρου της Λαογραφικής Ελένης Δράγαση - Σηφάκη στο ατελιέ του καλλιτέχνη όπου με τον γλύπτη Χαράλαμπο Νεονάκη, κάνουν τις τελικές διορθώσεις στην προτομή που βρίσκεται, όπως φαίνεται και στις φωτογραφίες στο στάδιο του πηλού.

ΕΛΕΝΗ ΣΗΦΑΚΗ