Πρόσφατα είδε το φως ένα νέο – υπερσύγχρονο λεξικό, με το όνομα: ΧΡΗΣΤΙΚΟ ΛΕΞΙΚΟ ΤΗΣ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ. Δημιουργός του είναι το ανώτατο πνευματικό ίδρυμα της Ελλάδας, η Ακαδημία Αθηνών, η οποία ανέθεσε την ευθύνη της σύνταξης – επιμέλειας – έκδοσης στον γνωστό μας καθηγητή Γλωσσολογίας Χριστόφορο Χαραλαμπάκη.
Ο γλωσσολόγος ήταν ο καταλληλότερος ειδικός επιστήμονας για την ανάληψη ενός τέτοιου άθλου, και ο χαμηλών τόνων, χαλκέντερος, δημιουργικός και πασίγνωστος στην Ελλάδα, την Ευρώπη και όλο τον κόσμο από τις δημοσιεύσεις του, Χριστόφορος Χαραλαμπάκης ολοκληρώνοντας αυτό το λεξικό πέτυχε δύο άθλους: να κάμει το όνειρο που είχε από φοιτητής πραγματικότητα, αλλά και να ανταποκριθεί με επιστημονική επάρκεια στο καθήκον που του επιφόρτισε η Ακαδημία Αθηνών. Για την πολύχρονη και κοπιώδη εργασία του δεν ζήτησε και δεν πήρε ούτε ένα ευρώ. Θεώρησε καθήκον του να προσφέρει στην τωρινή και στις μελλοντικές γενεές των Ελλήνων ένα χρηστικό εργαλείο για την ελληνική γλώσσα.
Χρειάστηκε επίπονη εργασία δεκαπέντε ετών για να τιθασευτεί το άπειρο υλικό της γλώσσας μας με πρωτογενή έρευνα και χρήση 120.000 λέξεων και φράσεων που υπάρχουν στην ηλεκτρονική βάση της Ακαδημίας Αθηνών. Στο λεξικό αναπτύσσονται 75.000 λήμματα – λέξεις, για τα οποία δίδονται στοιχεία λεξικογραφικά, απαραίτητα για την κατανόηση τους. Για κάθε λέξη – λήμμα γίνεται συλλαβιστική αποτύπωση της, σημειώνεται τι μέρος του λόγου είναι, πως τονιζόταν με την παλαιότερη γραφή (πολυτονικό σύστημα), ποιες σημασίες πήρε στην πορεία της από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα, ποια είναι τα συνώνυμα και ποια τα αντίθετα της, ποια η αντίστοιχη λέξη στα αγγλικά και άλλες νεολατινικές γλώσσες.
Είναι απόλαυση να ανατρέχει κάποιος στο εναρμονισμένο με την τελευταία λέξη της επιστημονικής έρευνας λεξικό, επειδή βλέπει σε λίγες γραμμές την ιστορία κάθε λέξης στη διαχρονική χρήση της ως πνευματικού υλικού επικοινωνίας και εξέλιξης.
Το λεξικό έχει την μοναδική καινοτομία ότι περιλαμβάνει τις εκατοντάδες των λέξεων που η τεχνολογική έκρηξη έβαλε στη γλώσσα μας και στη ζωή μας τα τελευταία είκοσι χρόνια. Ακόμη και τους 5.000 περίπου νεολογισμούς οι οποίοι δείχνουν, εκτός των άλλων, τον πνευματικό πλούτο των νεοελλήνων οι οποίοι τους δημιούργησαν.
Νομίζω ότι είναι τιμή για όλη την Κρήτη το ότι ένας ακούραστος επιστήμονας της γλώσσας μας, ο Λασιθιώτης Χριστόφορος Χαραλαμπάκης, κατόρθωσε το ακατόρθωτο: να χωρέσει τον ωκεανό σε ένα ποτήρι, δηλαδή να δώσει για όλους τους Έλληνες, και όσους θέλουν να μάθουν την ελληνική γλώσσα, ένα υπερσύγχρονο «εργαλείο» - λεξικό, ιδιαίτερα χρήσιμο για εκπαιδευτικούς, μαθητές και για κάθε σπίτι.
Θεόδωρος Πελαντάκης
