Μόνο ένας «διαφορετικός» συγγραφέας, σαν τον Χάρη, θα μπορούσε να γράψει ένα πόνημα για τους «διαφορετικούς» αυτού του τόπου. Όντας ο ίδιος «διαφορετικός» έχει βάλει στόχο της ζωής του να αναδείξει και να φωτίσει περιθωριοποιημένες κοινωνικές ομάδες, αλλά και μεμονωμένα άτομα, που η ιστορία στάθηκε φειδωλή και αρνητική απέναντί τους. Έτσι, μετά τους Χαλικούτες, τους Μεσκίνηδες και τους οίκους ανοχής, ήρθε η ώρα να ασχοληθεί με αυτές τις διαφορετικές προσωπικότητες, που στο διάβα του χρόνου όλοι μας συναντήσαμε στους δρόμους της «χωριόπολής» μας…
Ο συγγραφέας ξεκινάει την εργασία του και δίνει ιδιαίτερη έμφαση (το μισό περίπου βιβλίο) στην ιστορία της ψυχικής υγείας στην Κρήτη, σε όλες τις ιστορικές περιόδους. Θεωρεί ότι αυτή είναι μια αναγκαία μακροσκελής εισαγωγή, ώστε να μπορεί ο αναγνώστης, με μεγαλύτερη ευκολία, να κατανοήσει πράξεις και συμπεριφορές των μετέπειτα αναφερόμενων «ηρώων». Γιατί, για το Χάρη Παπαδάκη, ο καθένας από αυτούς τους μειονεκτικούς συνανθρώπους της διπλανής πόρτας, αποτελεί έναν πραγματικό ήρωα της ζωής, που απλά οι συνθήκες της εποχής τους απέκλεισαν, ή προσπάθησαν να τους αποκλείσουν από την κοινωνία, θεωρώντας τους «διαφορετικούς». Για το λόγο αυτό, μάλιστα, ο Χάρης αφιερώνει το βιβλίο του στο Λασπογιάννη, έναν «διαφορετικό» άνθρωπο του Ρεθύμνου, που η μοίρα το έφερε να συνδέσει τη ζωή του με τα παιδικά χρόνια του συγγραφέα.
Στη συνέχεια ο Χάρης κάνει μια εκτενή αναφορά στις μοναδικές αυτές προσωπικότητες του Ρεθύμνου, που έδωσαν χρώμα αλλά και στίγμα σε μια εποχή και σε μια κοινωνία που η διαφορετικότητα ήταν απορριπτέα και πεδίο χλευασμού και κακοποίησης. Με τον τρόπο του ο Χάρης, εξ ονόματος της σημερινής κοινωνίας, δείχνει να ζητά συγνώμη από όλους αυτούς, που η τότε «κοινωνία» έβαλε στην άκρη, μη θέλοντας ή αδυνατώντας, ίσως, να ενσκύψει στο πρόβλημά τους.
Διαβάζοντας το βιβλίο του Χάρη, ήρθαν στο μυαλό μου κάποιες ιδιαίτερες προσωπικότητες που εγώ γνώρισα στο Ρέθυμνο της δεκαετίας του ’80, τότε που βρισκόμουν εδώ ως φοιτητής. Δεν μπορώ να αντισταθώ στον πειρασμό, να μην κάνω μια μικρή αναφορά σε αυτούς τους ανθρώπους, που με στιγμάτισαν στα μετεφηβικά μου χρόνια και με έκαναν να δω την κοινωνία με διαφορετικό μάτι. Ανθρώπους, βέβαια, που δεν δέχτηκαν το ρατσισμό, των ηρώων που αναφέρει ο Χάρης, αλλά με τον τρόπο τους και με τη ζωή τους έδιναν ένα άλλο χρώμα στο Ρέθυμνο, όσο αυτό παρέμενε μια μικρή πολιτεία που όλοι, σχεδόν, γνωριζόμαστε μεταξύ μας…
Δεν μπορώ να ξεχάσω τον Κορώνη, με το κασετόφωνο στην πλάτη, να κινείται μεταξύ Ιουλίας Πετυχάκη και Αρκαδίου και να ακούει στη διαπασών τα καψουροτράγουδα.
Δεν μπορώ να ξεχάσω τον Μανώλη τον Caterpilar, που το πρωί γύριζε με φόρμα εργασίας στα εργοτάξια του Ρεθύμνου δίνοντας «εντολές» στους εργοδηγούς και το βράδυ, πάντα περιποιημένος, να πίνει τον καφέ του στο Horizon.
Δεν μπορώ να ξεχάσω τον Ζαχαρία με την πράσινη βέσπα του, θαμώνας κι αυτός του χειμωνιάτιου Horizon, να κάθεται σοβαρός και λιγομίλητος στη μπάρα.
Και τέλος, δεν μπορώ να ξεχάσω την επιχειρηματική φυσιογνωμία του Ρεθύμνου, τον Νικόλα τον Πασατέμπο. Αποκλείεται Ρεθυμνιώτης να μην έχει αγοράσει ρολόι, δερμάτινο ή κασετόφωνο από τον Πασατέμπο…
Να είσαι καλά Χάρη που μου τους θύμισες όλους αυτούς. Και να είναι καλοτάξιδο και αυτό το βιβλίο σου!
Νίκος Δερεδάκης
