θα προσπαθήσω να σας δώσω όσο γίνεται περισσότερες
Της ΚΑΤΕΡΙΝΑΣ ΒΟΤΖΑΚΗ
Αγαπημένοι μου φίλοι γεια σας! Εύχομαι να είστε όλοι καλά.
Σήμερα θα συνεχίσουμε με τις λέξεις της κρητικής διαλέκτου και τις ερμηνείες τους και θα προσπαθήσω να σας δώσω όσο γίνεται περισσότερες ,γιατί οι λέξεις είναι
τόσο πολλές και είναι λίγο δύσκολο να τις γράψουμε και να τις ξέρουμε όλες.
Ζ) Ζάβαλε=καημένε,,ζαβώνω=ζαλίζω,,ζαλέ-ζάλο=πατημασιά-βήμα,,ζαμάνι=μεγάλο χρονικό διάστημα,,ζάρα=νυχτοπούλι που η λαλιά του θεωρείται προμύνημα θανάτου,,
ζευλώνω=λιγίζω,,ζουρίδα=μικρό ζωάκι με φουντωτή ουρά,,ζυγώνω=διώχνω-κυνηγώ,,ζόρε=δυσκολία,,ζαρώνω=μαζεύομαι,κλείνομαι στον εαυτό μου,,ζερβός=αριστερός,,
ζέχνει=βρωμίζει=ζόρι=κάνω κάτι χωρίς να θέλω,,ζούμπερο=ζώο......
Η) Ήντα=τι,,ήντα λες=τι λες,,ήντα κάνεις= τι κάνεις,,ήντα κατές=τι ξέρεις... Τα περισσότερα ρήματα και ιδιαίτερα στο Ηράλκειο και στα χωριά του Μυλοποτάμου,
παίρνουν μπροστά ήτα η γιώτα π.χ, ήφαγα, ήπρεπε,ήλεγε,,ήβρα=βρήκα,,κλπ...
Θ) Θέτω=ξαπλώνω,,θαρεύγομαι=εμπιστεύομαι,,θάφτω=θάβω,,θεοτικά=αληθινά-σωστά,,θέρμη=πυρετός,,θιαρμίζω=ματιάζω,,θρομύλα=μεγάλη πέτρα,,θρουλί=ψίχουλο,,
θώργιε=κοίταζε,,θωρώ=βλέπω,,θρουλίζω=κομματιάζω....
Ι) Ίσαμε=έως,,ίδια δα=τώρα αμέσως....
Κ) Καθαής=καθένας,,κακοσύνη=κρατώ κακία,,καλίκι= παπούτσι,,καλλιά= καλύτερα,,καματερό=καλιεργήσιμο χωράφι,,καμπαέτι=σφάλμα,,καμπανίζω=ζυγίζω,,κανακεμένο=χαϊδεμένο,,
κανάκια=χάδια,,κανίσκι=δώρο,συνήθως σε γάμο ζωντανό η σφαγμένο πρόβατο η κατσίκι,,καρνάδα=κατακόκκινη,,κασιάζω =λερώνω,,κάτης=γάτα,,καταπότης=αυλάκι που περνάει νερό,,
κατεχάρης=γνώστης πραγμάτων η τόπου,,κάγρα=γεμάτο μέχρι απάνω,,κατέχω=ξέρω αλλά έχω κάτι και στην κατοχή μου,,κατέω=γνωρίζω,,κατσιφάρα-αντάρα=ομίχλη,
,καψάλι=καμμένο κλαδί-καμμένη γη,,κεντώ=ανάβω -φουντώνω,,καύκος=εραστής,,κονάκι=σπίτι,,κονεύγω=φιλοξενώ,,κοντό=άραγε,,κοπέλι=μικρό παιδί,,κουζουλός=τρελλός,,
κουλούκι=μικρό σκυλί,,κουράδι=κοπάδι ζώον,,κούρταλα=χειροκροτήματα,,κρούβγω=πνίγω,,καϊματέ=κάψιμο,,καζαντίζω=κερδίζω,,καμνυώ=κλείνω το μάτι μου,,κρυγιώτη=κρύο,,
κουτελώνω=συναντώ κάποιον τυχαία,,καφάς=σβέρκο,,κοιμηθιά=κλίνη....
Λ) Λάβρα=ζέστη,,λαϊνα=στάμνα,,λάλιε=προχώρα-φύγε,,λιγιαίνω=λιγοστεύω,,λοϊσμός=σκέψη,,λογούμαι=θεωρούμαι,,λέρια=κουδούνια που φορούν στο λαιμό τα γιδοπρόβατα,,
λαχαίνει=τυχαίνει,,λιγομαγιάζομαι=λιποθυμώ...
Μ) Μανίζω=θυμώνω,,μαργώνω=παγώνω,,μηνώ=ειδοποιώ,,μια ολιά=λίγο,,μικιό=μικρό,,μαρουβάς=παλιό κρασί,,μισεύγει=έφυγε,,μοιράσι=μερίδιο,,μοντέρνω=επιτίθομαι,,
μπεγίρι=αρσενικό άλογο,,μπέτης=στήθος,,μπιστεμένος=έμπιστος,,μπίτι=εντελώς,,μπλάβος=μπλε,,μπροστάρης=αυτός που πάει μπροστά,,μυρμηγκιώ=μουδιάζω,,
μακελεύω=σκοτώνω,,μαλωτήρα= μυρωδάτο τσάι του βουνού,μιτάτο=πετρόχτιστο σπιτάκι στα όρη,μπαλωτέ=πυροβολισμός,,μια μπάντα=μια πλευρά,,μπροσκάδα=ενέδρα,,
μεσόσπεζα=στη μέση της διαδρομής....
Ν) Νάμι=φήμη,,ντακέρνω=αρχίζω,,ντελόγο=αμέσως,,ντουμάνι=μαύρος καπνός,,ντρέτα=ίσια,,νέφαλο=σύννεφο,,νογάς=καταλαβαίνεις,,νομάτοι=άτομα,,
νταγιαντίζω=αντέχω-υπομένω,,νταλώνω=θαμπώνω,,ντέρτι=καημός,,ντίπι=καθόλου-τίποτα,,ντουρντίζω=φτιάχνω κάτι....
Ξ) Ξαγορεύω=εξομολογώ,,ξανοίγω=κοιτάζω,,ξαργιτού=επίτηδες,,ξεδιαλύνω=ξεκαθαρίζω,,ξετελεύω=τελειώνω κάτι,,ξεφανερώνω=αποκαλύπτω,,
ξεφαντώνω=διασκεδάζω,,ξόμπλια=στολίδια,,ξεταλαγιάζω=ξεσηκώνω,,ξαναστροφίζω=γυρίζω ανάποδα,,ξεγνοιάζω=ησυχάζω,,ξεθαρεύω=παίρνω θάρρος ,,ξεκάνω=σκοτώνω,,
ξεμασκουλώνω=σπάω μία πόρτα,,ξελουριδιάζω==κομμματιάζω,,ξενομπάτης=κάποιος από άλλο μέρος,,ξεπιτηρώ=βρίσκω πέρασμα,,ξιπούμαι=ξαφνιάζομαι,,ξεφουκαρώνω=
καταφέρνω να βγω από κάποιο στενό σημείο,,ξαμώνω=σημαδεύω...
Η συνέχεια την επόμενη εβδομάδα.
