Βαθιά ρωγμή στις απολαβές των Ελλήνων αγροτών προκαλεί ο προϋπολογισμός της νέας Κοινής Αγροτικής Πολιτικής, αφού η χώρα μας βάσει των σχετικών ανακοινώσεων της Κομισιόν έχει λαμβάνειν από το 2021 ποσό ύψους 16,229 δισ. ευρώ, δηλαδή 3,3 δισ. ευρώ λιγότερα σε σχέση με την προηγούμενη επταετία.
Οι άμεσες ενισχύσεις του α’ πυλώνα θα είναι μειωμένες κατά 4,32% ή περίπου 650 εκατ. ευρώ για την περίοδο 2021-2027, ενώ η μεγαλύτερη μείωση θα επέλθει από την περικοπή του β΄ πυλώνα, δηλαδή το Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης το οποίο θα μειωθεί κατά 1,1 δισ. ευρώ (23,8%). Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τις τιμές του 2015 το Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο της περιόδου 2014-2020 έδινε στην Ελλάδα συνολικά 4,7 δισ. ευρώ για το ΠΑΑ, ενώ σύμφωνα με τις τιμές του 2018 οι προτάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την περίοδο 2021-2027, το ποσό μειώνεται 3,58 ευρώ.
Tα υπόλοιπα ποσά των ενισχύσεων ανά τομέα είναι:
- Ειδική ενίσχυση Βάμβακος: 180.532.000 ευρώ το χρόνο ή συνολικά 1.263.724.000 ευρώ
- Κρασί: 23.030.000 ευρώ συνολικά
- Μέλι: 6.162.645 ευρώ συνολικά
- Νέοι Γεωργοί: 37.120.578 ευρώ το χρόνο ή συνολικά 259.844.046 ευρώ.
Προϋπολογισμός της ΕΕ
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσίευσε σήμερα προτάσεις κανονισμών για τον εκσυγχρονισμό και την απλούστευση της Κοινής Γεωργικής Πολιτικής (ΚΓΠ).
Οι προτάσεις αυτές αφορούν έναν κανονισμό σχετικά με τα στρατηγικά σχέδια για την ΚΓΠ (προτείνεται νέος τρόπος εργασίας, με τον οποίο καλύπτονται οι άμεσες ενισχύσεις σε γεωργούς, η στήριξη της αγροτικής ανάπτυξης και τα τομεακά προγράμματα στήριξης), έναν κανονισμό για την ενιαία κοινή οργάνωση των αγορών (ΚΟΑ) και έναν οριζόντιο κανονισμό για τη χρηματοδότηση, τη διαχείριση και την παρακολούθηση της ΚΓΠ. Οι προτάσεις αυτές δίνουν μορφή στις ιδέες για το μέλλον της ΚΓΠ, όπως περιγράφονται στην ανακοίνωση σχετικά με το μέλλον των τροφίμων και της γεωργίας, που παρουσίασε η Επιτροπή τον Νοέμβριο του 2017.
Γιατί να μεταρρυθμιστεί η Κοινή Γεωργική Πολιτική;
Από το 1962, η Κοινή Γεωργική Πολιτική (ΚΓΠ) εκπληρώνει με επιτυχία τον αρχικό της στόχο: την παροχή εισοδηματικής στήριξης στους γεωργούς, ώστε να εξασφαλίζεται ο εφοδιασμός με ποιοτικά, ασφαλή και οικονομικά προσιτά τρόφιμα για τους ευρωπαίους πολίτες. Η ΚΓΠ έχει παραμείνει σημαντική χάρη στην προσαρμοστικότητά της σε αυτό το χρονικό διάστημα. Ο κόσμος εξελίσσεται με ταχείς ρυθμούς, όπως άλλωστε και οι προκλήσεις που αντιμετωπίζουν όχι μόνο οι γεωργοί, αλλά και η κοινωνία μας συνολικά. Κλιματική αλλαγή, αστάθεια των τιμών, πολιτική και οικονομική αβεβαιότητα, εγκατάλειψη της υπαίθρου και αυξανόμενη σημασία του παγκόσμιου εμπορίου: οι γεωργοί προσαρμόζονται συνεχώς σε μεταβαλλόμενες συνθήκες και οι νομοθέτες πρέπει να εξασφαλίζουν ότι τους παρέχεται επαρκής στήριξη με βάση σαφείς και απλούς κανόνες, μεσοπρόθεσμα όσο και μακροπρόθεσμα.
Η ΚΓΠ πρέπει να δείξει το δρόμο της μετάβασης προς μια περισσότερο βιώσιμη γεωργία. Πρέπει να ενισχύει την ανθεκτικότητα του τομέα και να στηρίζει το εισόδημα και τη βιωσιμότητα των γεωργών. Πρέπει να διασφαλίζει ότι η γεωργία ανταποκρίνεται πλήρως στο ρόλο της σε σχέση με τις προκλήσεις του περιβάλλοντος και του κλίματος, και πρέπει επίσης να αξιοποιεί πλήρως τις ψηφιακές καινοτομίες που διευκολύνουν την εργασία των γεωργών, μειώνουν τη γραφειοκρατία και στηρίζουν τη γενεακή ανανέωση . Δεδομένου ότι περισσότερο από το 50 % του πληθυσμού της ΕΕ ζει σε αγροτικές περιοχές, απαιτούνται προσπάθειες για να παραμείνουν αυτές οι περιοχές ελκυστικές και ζωντανές ως χώροι διαβίωσης όσον αφορά την ανάπτυξη και την απασχόληση, αλλά επίσης και τις υποδομές, την κινητικότητα και τις βασικές υπηρεσίες. Η γεωργία της ΕΕ παίζει σημαντικό ρόλο, συμβάλλοντας στην οικονομική δυναμική και την κοινωνικοπολιτιστική ζωή των αγροτικών περιοχών, όπως και η νέα ΚΓΠ, σκοπός της οποίας είναι η διατήρηση της βιώσιμης γεωργίας σε όλη την Ευρώπη και οι επενδύσεις στην ανάπτυξη των αγροτικών περιοχών και κοινοτήτων.
Με τις σημερινές νομοθετικές προτάσεις εισάγεται μια απλουστευμένη και εκσυγχρονισμένη πολιτική, η οποία βρίσκεται σε καλύτερη θέση να αντεπεξέλθει σε αυτές τις προκλήσεις και τους στόχους.
Τι προϋπολογισμός διατίθεται για την ΚΓΠ της περιόδου 2021-2027;
Η πρόταση της Επιτροπής για το πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο (ΠΔΠ) της περιόδου 2021-2027 περιλαμβάνει 365 δισ. EUR για την ΚΓΠ (σε τρέχουσες τιμές). Το ποσό αυτό αντιστοιχεί σε μέσο ποσοστό 28,5 % του συνολικού προϋπολογισμού της ΕΕ για την περίοδο 2021-2027. Από το ποσό αυτό για την ΚΓΠ, 265,2 δισ. EUR προορίζονται για άμεσες ενισχύσεις, 20 δισ. EUR για μέτρα στήριξης της αγοράς (ΕΓΤΕ) και 78,8 δισ. EUR για την αγροτική ανάπτυξη (ΕΓΤΑΑ).
Πρόσθετο ποσό 10 δισ. EUR θα διατεθεί μέσω του ερευνητικού προγράμματος «Ορίζων Ευρώπη» της ΕΕ για τη στήριξη συγκεκριμένων έργων έρευνας και καινοτομίας στον τομέα των τροφίμων, της γεωργίας, της αγροτικής ανάπτυξης και της βιοοικονομίας.
Ποιοι είναι οι στόχοι της μελλοντικής ΚΓΠ για την περίοδο 2021-2027;
Η μελλοντική ΚΓΠ θα επικεντρωθεί σε εννέα γενικούς στόχους που αντανακλούν την οικονομική, περιβαλλοντική και κοινωνική σημασία της πολιτικής:
- στήριξη βιώσιμου γεωργικού εισοδήματος και ανθεκτικότητας σε ολόκληρη την επικράτεια της ΕΕ για τη βελτίωση της επισιτιστικής ασφάλειας·
-ενίσχυση του προσανατολισμού προς την αγορά και αύξηση της ανταγωνιστικότητας, καθώς και περισσότερη επικέντρωση στην έρευνα, την τεχνολογία και την ψηφιοποίηση·
-βελτίωση της θέσης των γεωργών στην αξιακή αλυσίδα·
-συμβολή στον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής και την προσαρμογή σε αυτή, καθώς και στην αειφόρο ενέργεια·
-προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξης και της αποδοτικής διαχείρισης των φυσικών πόρων, όπως το νερό, το έδαφος και ο αέρας·
-συμβολή στην προστασία της βιοποικιλότητας, ενίσχυση των υπηρεσιών οικοσυστήματος και διατήρηση οικοτόπων και φυσικών τοπίων·
-προσέλκυση νέων γεωργών και διευκόλυνση της ανάπτυξης επιχειρήσεων σε αγροτικές περιοχές·
- προώθηση της απασχόλησης, της οικονομικής μεγέθυνσης, της κοινωνικής ένταξης και της τοπικής ανάπτυξης στις αγροτικές περιοχές, συμπεριλαμβανομένης της βιοοικονομίας και της βιώσιμης δασοκομίας·
-βελτίωση της ανταπόκρισης της γεωργίας της ΕΕ στις κοινωνικές απαιτήσεις όσον αφορά τα τρόφιμα και την υγεία, μεταξύ άλλων, τα ασφαλή, θρεπτικά και βιώσιμα τρόφιμα, καθώς και την καλή μεταχείριση των ζώων.
Η προώθηση της γνώσης, της καινοτομίας και της ψηφιοποίησης στον τομέα της γεωργίας και τις αγροτικές περιοχές αποτελεί οριζόντιο στόχο πολιτικής.
Πώς προβλέπετε να επιτευχθούν αυτοί οι στόχοι;
Η μελλοντική ΚΓΠ θα αποφέρει περισσότερα οφέλη για τους πολίτες μας, ενώ θα απλουστεύσει και θα εκσυγχρονίσει σημαντικά τον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί η πολιτική, τόσο για τους γεωργούς όσο και για τα κράτη μέλη. Αντί για τους κανόνες και τη συμμόρφωση, το επίκεντρο θα μετατεθεί στα αποτελέσματα και τις επιδόσεις. Η μετάβαση από μια ενιαία σε μια ειδικά προσαρμοζόμενη προσέγγιση σημαίνει ότι η πολιτική θα είναι πιο κοντά σε αυτούς που την εφαρμόζουν στην πράξη. Αυτή η προσέγγιση θα προσφέρει μεγαλύτερη ελευθερία στα κράτη μέλη ώστε να αποφασίζουν σχετικά με τον καλύτερο τρόπο επίτευξης των κοινών στόχων, ανταποκρινόμενα παράλληλα στις συγκεκριμένες ανάγκες των γεωργών, των αγροτικών κοινοτήτων και της κοινωνίας τους εν γένει.
Σε επίπεδο ΕΕ, στο επίκεντρο θα τεθούν τα ακόλουθα:
- ο καθορισμός κοινών στόχων·
- η απαρίθμηση αναγκαίων παρεμβάσεων και κοινής «εργαλειοθήκης» μέτρων που είναι δυνατό να χρησιμοποιηθούν από τα κράτη μέλη για την επίτευξη των κοινών στόχων·
-η διαφύλαξη της ενιαίας αγοράς και ισότιμων όρων ανταγωνισμού για όλους τους γεωργούς ανά την Ένωση·
-η παροχή διασφαλίσεων προκειμένου να κατοχυρώνεται ότι η πολιτική εκπληρώνει τους επιδιωκόμενους σκοπούς της, και·
-η παροχή ενός συνόλου δεικτών για την αξιολόγηση της προόδου.
Τα κράτη μέλη θα είναι σε θέση να προσαρμόζουν τα εργαλεία στις δικές τους συγκεκριμένες ανάγκες, καθορίζοντας τον τρόπο με τον οποίο σχεδιάζουν να το πράξουν, με ολοκληρωμένο στρατηγικό σχέδιο για την ΚΓΠ.
Σε αυτά τα στρατηγικά σχέδια για την ΚΓΠ θα καθορίζεται ο τρόπος τον οποίο προτείνει κάθε χώρα για να επιτύχει τους συνολικούς στόχους της ΚΓΠ, λαμβάνοντας υπόψη τις δικές της συγκεκριμένες ανάγκες. Με τα σχέδια αυτά θα καθορίζεται μια στρατηγική και θα εξηγείται ο τρόπος με τον οποίο οι δράσεις στο πλαίσιο και των δύο πυλώνων θα συμβάλουν στην επίτευξη αυτών των στόχων. Στα σχέδια θα καθορίζονται επίσης οι μετρήσιμοι στόχοι για την επίτευξη των συνολικών στόχων. Η πρόοδος προς την επίτευξη των εν λόγω μετρήσιμων στόχων θα αξιολογείται σε επίπεδο κράτους μέλους και θα επαληθεύεται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή με νέα ετήσια διαδικασία παρακολούθησης και επανεξέτασης.
Για κάθε στρατηγικό σχέδιο για την ΚΓΠ θα απαιτείται προηγούμενη έγκριση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ώστε να εξασφαλίζεται ότι παραμένει συνεπές με τους στόχους σε επίπεδο ΕΕ, διατηρεί τον κοινό χαρακτήρα της πολιτικής και δεν προκαλεί στρεβλώσεις στην ενιαία αγορά ούτε οδηγεί σε υπερβολικό φόρτο για τους δικαιούχους ή τις διοικήσεις.
Πώς θα αξιολογείτε τα αποτελέσματα;
Θα συμφωνηθεί κοινό σύνολο δεικτών αποτελεσμάτων σε επίπεδο ΕΕ προκειμένου να διασφαλιστούν ισότιμοι όροι ανταγωνισμού για τους γεωργούς σε όλα τα κράτη μέλη.
Κάθε χρόνο, οι χώρες θα υποβάλλουν έκθεση επιδόσεων στην Επιτροπή, με την οποία θα καταδεικνύεται η πρόοδος που έχουν σημειώσει, βάσει αυτών των συγκεκριμένων δεικτών αποτελεσμάτων. Η Επιτροπή θα επανεξετάζει τις εκθέσεις και, αν είναι απαραίτητο, θα εξετάζει το ενδεχόμενο συστάσεων για βελτίωση των επιδόσεων.
Θα καθιερωθεί επίσης νέο σύστημα πιθανών κυρώσεων και επιβραβεύσεων προκειμένου να εξασφαλίζεται η επίτευξη προόδου. Για παράδειγμα, τα κράτη μέλη που επιτυγχάνουν τους στόχους τους για το κλίμα, το περιβάλλον και τη βιοποικιλότητα θα είναι επιλέξιμα για επιβράβευση ύψους έως και 5 % των κονδυλίων τους για την αγροτική ανάπτυξη, κατά τη λήξη της περιόδου του ΠΔΠ. Παράλληλα, στις περιπτώσεις που από την ετήσια έκθεση επιδόσεων προκύπτει ότι δεν σημειώνεται επαρκής πρόοδος, η Επιτροπή θα μπορεί να παρεμβαίνει για να διασφαλίζει ότι η χρηματοδότηση είναι καλύτερα επικεντρωμένη στα αποτελέσματα. Η παρέμβαση αυτή μπορεί να περιλαμβάνει, για παράδειγμα, την επιβολή συγκεκριμένου σχεδίου δράσης για να επανέλθει το εθνικό πρόγραμμα στον σωστό δρόμο, αναστολή των πληρωμών και/ή επαναπρογραμματισμό, ανάλογα με τη φύση των ανεπαρκών επιδόσεων.
Πώς απλουστεύονται τα πράγματα για τους γεωργούς και τις εθνικές διοικήσεις; Και πώς εκσυγχρονίζεται η ΚΓΠ;
Οι γεωργοί γνωρίζουν καλύτερα από τον καθένα τι στήριξη χρειάζονται για να βελτιώσουν τις επιδόσεις τους. Με τα νέα στρατηγικά σχέδια για την ΚΓΠ, τα κράτη μέλη μπορούν να συνεργάζονται με τους γεωργούς για να προσδιορίζουν αυτό που χρειάζεται να γίνει σε εθνικό ή περιφερειακό επίπεδο ώστε να επιτευχθούν οι συμφωνημένοι στόχοι της ΕΕ, με μεγαλύτερη ευελιξία ως προς την επιλογή των πλέον κατάλληλων μέτρων για την επίτευξη αποτελεσμάτων. Θα εξορθολογιστεί επίσης ο κατάλογος των γενικών μέτρων που συμφωνούνται σε επίπεδο ΕΕ· για παράδειγμα, η νέα ΚΓΠ καθορίζει οκτώ γενικούς τομείς για δράση στο πλαίσιο της αγροτικής ανάπτυξης (περιβάλλον και κλίμα, νέοι γεωργοί, εργαλεία διαχείρισης κινδύνων, γνώση και πληροφορίες κ.λπ.), αντί των 69 μέτρων και επιμέρους μέτρων που υφίστανται επί του παρόντος. Είναι και απλούστερο και αποτελεσματικότερο να παρέχεται στα κράτη μέλη η δυνατότητα να είναι περισσότερο υπεύθυνα όσον αφορά τον καλύτερο τρόπο επίτευξης των συνολικών στόχων, αντί μιας υπερβολικά περιοριστικής, ενιαίας προσέγγισης.
Η Επιτροπή θα επικεντρωθεί επίσης στο να διασφαλίζεται ότι τα συστήματα διακυβέρνησης σε κάθε κράτος μέλος λειτουργούν αποτελεσματικά, ενώ με τη σειρά της θα τους επιτρέπει να αποφασίζουν κατά πόσον οι προτάσεις είναι επιλέξιμες για στήριξη από την ΕΕ, αντί να ελέγχει τις προϋποθέσεις επιλεξιμότητας για κάθε επιμέρους δικαιούχο έργου, όπως συμβαίνει επί του παρόντος.
Η νέα ΚΓΠ θα ενθαρρύνει την υιοθέτηση νέων τεχνολογιών, τόσο από τους γεωργούς όσο και από τις εθνικές διοικήσεις, ώστε να βοηθηθεί η απλούστευση του έργου τους. Για παράδειγμα, θα αναπτυχθεί νέο σύστημα παρακολούθησης βάσει συστηματικής, καθ' όλη τη διάρκεια του έτους, και από απόσταση παρατήρησης των γεωργικών δραστηριοτήτων. Το νέο αυτό σύστημα θα αντικαταστήσει, όπου είναι δυνατό, παραδοσιακές μεθόδους ελέγχου, όπως οι επιτόπιοι έλεγχοι, μειώνοντας σημαντικά τον φόρτο του ελέγχου. Θα πρέπει επίσης να ενθαρρυνθεί η περαιτέρω χρήση άλλων ψηφιακών εργαλείων, όπως η λεγόμενη αίτηση με γεωχωρικά στοιχεία (GSA), η οποία χρησιμοποιεί δορυφορική τεχνολογία για να παρέχει στους γεωργούς τη δυνατότητα να υποβάλλουν ακριβείς αιτήσεις όσον αφορά τη γη τους, με συνέπεια να μειώνονται τα σφάλματα στις δηλώσεις και να αποφεύγονται κυρώσεις. Οι αιτήσεις των γεωργών για άμεση στήριξη θα είναι προσυμπληρωμένες από τις διοικήσεις των κρατών μελών με όσο το δυνατόν πιο επίκαιρες και αξιόπιστες πληροφορίες, με χρήση υφιστάμενων εργαλείων όπως το σύστημα αναγνώρισης αγροτεμαχίων, με αποτέλεσμα να εξοικονομείται αρκετός χρόνος για τους γεωργούς.
Στο πλαίσιο της νέας ΚΓΠ, θα ζητηθεί από τα κράτη μέλη να θέσουν στη διάθεση των γεωργών σύστημα υπηρεσιών παροχής συμβουλών σε γεωργικές εκμεταλλεύσεις (ΣΠΣΓΕ), το οποίο θα καλύπτει ευρύ φάσμα θεμάτων που αναφέρονται λεπτομερώς στον ίδιο τον κανονισμό. Στα θέματα αυτά περιλαμβάνονται, μεταξύ άλλων: συμβουλές σχετικά με όλες τις απαιτήσεις και τις προϋποθέσεις σε επίπεδο γεωργικής εκμετάλλευσης που απορρέουν από το στρατηγικό σχέδιο κάθε χώρας για την ΚΓΠ· τρόποι εξασφάλισης της συμμόρφωσης με την περιβαλλοντική νομοθεσία περί υδάτων, φυτοφαρμάκων, καθαρού αέρα κ.λπ.· διαχείριση κινδύνων· και πρόσβαση στην καινοτομία και την τεχνολογία. Αυτές οι συμβουλευτικές υπηρεσίες θα είναι πλήρως ενσωματωμένες στα ευρύτερα συστήματα γεωργικής γνώσης και καινοτομίας (AKIS) των κρατών μελών, που περιλαμβάνουν επίσης ερευνητές, οργανώσεις γεωργών και άλλους σχετικούς ενδιαφερόμενους φορείς.
Θα απολαμβάνουν οι γεωργοί ίση μεταχείριση σε όλη την ΕΕ;
Στο νέο πλαίσιο της ΚΓΠ προβλέπεται περαιτέρω σύγκλιση των άμεσων ενισχύσεων μεταξύ κρατών μελών, με κάλυψη κατά 50 % του χάσματος ανάμεσα στα επίπεδα ενίσχυσης της ΕΕ ανά εκτάριο και το 90 % του μέσου όρου της ΕΕ. Η σύγκλιση αυτή συμβάλλει στη δέσμευση της Επιτροπής για διασφάλιση δικαιότερης κατανομής των άμεσων ενισχύσεων.
Πώς μπορείτε να διασφαλίσετε δικαιότερη κατανομή των ενισχύσεων σε γεωργούς και σε μικρές και μεσαίες γεωργικές εκμεταλλεύσεις;
Οι άμεσες ενισχύσεις θα εξακολουθήσουν να αποτελούν ουσιώδες τμήμα της πολιτικής, διότι το εισόδημα των αγροτών χρειάζεται στήριξη για να προωθηθεί ένας έξυπνος και ανθεκτικός γεωργικός τομέας.
Η Επιτροπή προτείνει μείωση των ενισχύσεων άνω των 60,000 EUR και την υποχρεωτική επιβολή ανώτατου ορίου για ενισχύσεις άνω των 100,000 EUR ανά γεωργική εκμετάλλευση. Το κόστος της εργασίας θα λαμβάνεται πλήρως υπόψη. Σκοπός αυτού του μέτρου είναι να διασφαλιστεί δικαιότερη κατανομή των ενισχύσεων.
Τα ποσά που ελευθερώνονται θα αναδιανέμονται στο εσωτερικό κάθε κράτους μέλους είτε μέσω αναδιανεμητικών άμεσων ενισχύσεων είτε μέσω της αγροτικής ανάπτυξης, κυρίως για να διασφαλίζεται ότι ένα υψηλότερο ποσοστό του κονδυλίου κάθε χώρας για άμεσες ενισχύσεις διατίθεται για μικρές και μεσαίες γεωργικές εκμεταλλεύσεις. Τα κράτη μέλη θα είναι επίσης σε θέση να προσφέρουν στους μικροκαλλιεργητές ένα στρογγυλό ποσό ανά έτος, απλουστεύοντας κατά πολύ τη διοικητική διαδικασία για τους δικαιούχους, οι οποίοι δεν θα πρέπει να συμπληρώνουν ετήσιες δηλώσεις για να λάβουν τις ενισχύσεις τους. Ο καθορισμός του τρόπου κατάταξης των μικροκαλλιεργητών θα εναπόκειται σε κάθε κράτος μέλος ξεχωριστά, δεδομένου ότι ο γεωργικός τομέας κάθε χώρας είναι διαφορετικός.
Κάθε χώρα θα πρέπει επίσης να εφαρμόζει αυστηρότερους ορισμούς για να διασφαλίζεται ότι μόνον οι πραγματικοί γεωργοί λαμβάνουν στήριξη. Όπως και για τις μικρές γεωργικές εκμεταλλεύσεις, η απόφαση για τον ακριβή ορισμό θα ανήκει σε κάθε κράτος μέλος (με την επιφύλαξη της έγκρισης της Επιτροπής στο στρατηγικό σχέδιο για την ΚΓΠ), με βάση μια σειρά παραγόντων, όπως η εξάρτηση από το εισόδημα, οι εισροές εργασίας στη γεωργική εκμετάλλευση, το αντικείμενο δραστηριότητας των επιχειρήσεων και/ή η εγγραφή τους στα μητρώα επιχειρήσεων. Με τον ορισμό πρέπει να διασφαλίζεται ότι δεν είναι δυνατό να παρέχεται στήριξη σε εκείνους για τους οποίους οι γεωργικές δραστηριότητες καλύπτουν αμελητέο μόνο τμήμα των συνόλου των οικονομικών δραστηριοτήτων τους ή των οποίων η κύρια επιχειρηματική δραστηριότητα δεν είναι γεωργική. Στον κανονισμό προβλέπεται επίσης ότι ο ορισμός που συμφωνείται σε κάθε κράτος μέλος δεν πρέπει να αποκλείει εξ ορισμού γεωργούς με πολλαπλές δραστηριότητες (δηλ. αυτούς που ασκούν ενεργά τη γεωργική δραστηριότητα, αλλά συμμετέχουν επίσης σε μη γεωργικές δραστηριότητες εκτός της γεωργικής τους εκμετάλλευσης).
Πώς θα ωφεληθούν οι νέοι γεωργοί από τη μελλοντική ΚΓΠ;
Μία από τις βασικές προτεραιότητες της ΚΓΠ μετά το 2020 είναι να προσελκυστούν νέοι στον τομέα και να βοηθηθούν ώστε να καθιερωθούν ως βιώσιμες επιχειρήσεις. Οι νέοι γεωργοί θα ωφεληθούν από μια σειρά ορισμένων υποχρεωτικών και άλλων προαιρετικών μέτρων:
- Τα κράτη μέλη θα πρέπει να δεσμεύουν τουλάχιστον το 2 % του κονδυλίου τους για άμεσες ενισχύσεις ειδικά για τη στήριξη νέων γεωργών ώστε αυτοί να καθιερωθούν επαγγελματικά, είτε με τη μορφή συμπληρωματικής ενίσχυσης επιπλέον της βασικής εισοδηματικής τους στήριξης είτε μέσω επιχορηγήσεων εγκατάστασης· οι χώρες είναι ελεύθερες να δεσμεύουν μεγαλύτερο ποσό για την ενθάρρυνση των νέων γεωργών, εφόσον διαπιστώνουν συγκεκριμένη ανάγκη για να το κάνουν.
-Το ανώτατο ποσό ενίσχυσης για την εγκατάσταση νέων γεωργών και νεοφυών αγροτικών επιχειρήσεων θα αυξηθεί σε 100 000 EUR.
-Στο στρατηγικό σχέδιο κάθε χώρας για την ΚΓΠ θα πρέπει να παρουσιάζεται συγκεκριμένη στρατηγική για την προσέλκυση και τη στήριξη νέων γεωργών, συμπεριλαμβανομένου του τρόπου με τον οποίο η εθνική στήριξη και η στήριξη από την ΕΕ μπορεί να χρησιμοποιηθεί πιο συνεκτικά και αποτελεσματικά.
- Η χρηματοδότηση της αγροτικής ανάπτυξης μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τη στήριξη καθεστώτων που αποσκοπούν στη βελτίωση της πρόσβασης στη γη και της μεταβίβασης της γης, η οποία παραδοσιακά αποτελεί σημαντικό εμπόδιο για τους νέους γεωργούς που εισέρχονται στο επάγγελμα. Τα καθεστώτα αυτά είναι δυνατό να περιλαμβάνουν: εταιρικές σχέσεις γεωργικής εκμετάλλευσης μεταξύ των γενεών των γεωργών, υπηρεσίες διαδοχής ή σχεδιασμού της μεταβατικής φάσης της γεωργικής εκμετάλλευσης, υπηρεσίες μεσιτείας για την απόκτηση γης, καινοτόμες εθνικές ή περιφερειακές οργανώσεις που ασχολούνται με την προώθηση και τη διευκόλυνση της αντιστοίχισης προσφοράς και ζήτησης μεταξύ νέων και παλαιών γεωργών κ.λπ.
- Οι νέοι γεωργοί θα εξακολουθήσουν να επωφελούνται από επενδυτική στήριξη και μεταφορά γνώσης/κατάρτιση με στήριξη από τα ταμεία αγροτικής ανάπτυξης.
-Θα παρασχεθεί στα κράτη μέλη η δυνατότητα να δημιουργούν χρηματοπιστωτικά μέσα για τη στήριξη του κεφαλαίου κίνησης για νέους γεωργούς, οι οποίοι συχνά αντιμετωπίζουν σημαντικές δυσκολίες στην εξεύρεση χρηματοδότησης λόγω των υψηλών επενδύσεων και της χαμηλής απόδοσης της γεωργικής εκμετάλλευσης κατά τη φάση έναρξης. Η Επιτροπή θα ενισχύσει επίσης τη συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, ιδίως μέσω της πλατφόρμας fi-compass, προκειμένου να αντλήσει διδάγματα από εμπειρίες και βέλτιστες πρακτικές σχετικά με ειδικά καθεστώτα για νέους γεωργούς.
Πώς θα στηρίξει η νέα ΚΓΠ τη δράση για το περιβάλλον και το κλίμα;
Τρεις από τους εννέα συγκεκριμένους στόχους της μελλοντικής ΚΓΠ θα αφορούν το περιβάλλον και το κλίμα, καλύπτοντας τα ζητήματα της κλιματικής αλλαγής, των φυσικών πόρων, της βιοποικιλότητας, των οικοτόπων και των φυσικών τοπίων.
Στα στρατηγικά τους σχέδια για την ΚΓΠ, τα κράτη μέλη θα πρέπει να διευκρινίζουν τον τρόπο με τον οποίο προτίθενται να επιτύχουν αυτούς τους στόχους, εξασφαλίζοντας ότι οι γεωργοί τους πληρούν όλες τους τις απαιτήσεις σε σχέση με το περιβάλλον και το κλίμα. Επίσης, θα αναλύεται λεπτομερώς ο τρόπος με τον οποίο θα χρησιμοποιούν χρηματοδότηση και από τους δύο πυλώνες της ΚΓΠ για τη στήριξη της στρατηγικής τους. Θα καθορίζονται και θα αξιολογούνται μετρήσιμοι στόχοι κάθε έτος για την αποτίμηση της προόδου.
Η εξασφάλιση φιλόδοξων στόχων όσον αφορά το κλίμα, το περιβάλλον και τη βιοποικιλότητα θα επιτευχθεί με διάφορους τρόπους:
Ένα νέο σύστημα προϋποθέσεων θα συνδέει το σύνολο της εισοδηματικής στήριξης των γεωργών (και άλλων στρεμματικών ενισχύσεων και ενισχύσεων με βάση το ζωικό κεφάλαιο) με την εφαρμογή γεωργικών πρακτικών φιλικών προς το περιβάλλον και το κλίμα. Η εξάρτηση της στήριξης από ενισχυμένα πρότυπα αποτελεί βελτίωση των υφιστάμενων κανόνων στην τρέχουσα ΚΓΠ.
Ένα νέο σύστημα, αποτελούμενο από τα λεγόμενα «οικολογικά συστήματα», με χρηματοδότηση από εθνικά κονδύλια για άμεσες ενισχύσεις, θα είναι υποχρεωτικό για τα κράτη μέλη, αν και οι γεωργοί δεν θα υποχρεούνται να συμμετάσχουν. Αυτά τα οικολογικά συστήματα θα πρέπει να αντεπεξέρχονται στους στόχους της ΚΓΠ για το περιβάλλον και το κλίμα κατά τρόπο που συμπληρώνει τα άλλα διαθέσιμα συναφή εργαλεία και υπερβαίνει τα ήδη ζητούμενα με βάση τις απαιτούμενες προϋποθέσεις. Ωστόσο, θα εναπόκειται σε κάθε κράτος μέλος να τα σχεδιάσει κατά την κρίση του. Ένα παράδειγμα θα μπορούσε να είναι ένα οικολογικό σύστημα για χρηματοδότηση της μηδενικής χρήσης λιπασμάτων, προκειμένου να βελτιωθεί η ποιότητα των υδάτων. Οι σχετικές ενισχύσεις θα ήταν δυνατό να προσφέρονται είτε συμπληρωματικά προς τις άμεσες ενισχύσεις των αγροτών είτε ως αυτοτελή συστήματα στα οποία τα ποσά των ενισχύσεων βασίζονται στις πρόσθετες δαπάνες και τις εισοδηματικές απώλειες για τους γεωργούς.
Θα απαιτείται από τα κράτη μέλη να προορίζουν τουλάχιστον το 30 % του προϋπολογισμού τους για την αγροτική ανάπτυξη ειδικά για μέτρα στον τομέα του περιβάλλοντος και του κλίματος. Η χρηματοδότηση της αγροτικής ανάπτυξης θα χρησιμοποιείται για τη στήριξη δράσεων φιλικών προς το κλίμα και το περιβάλλον, ιδίως των λεγόμενων «γεωργο-περιβαλλοντικών και κλιματικών δεσμεύσεων» τις οποίες θα υποχρεούνται πάλι να προσφέρουν τα κράτη μέλη, αλλά η συμμετοχή των γεωργών θα είναι σε εθελοντική βάση. Οι προϋπολογισμοί για την αγροτική ανάπτυξη θα είναι επίσης δυνατό να χρησιμοποιούνται για τη χρηματοδότηση μιας σειράς άλλων δράσεων, όπως η μεταφορά γνώσεων, οι φιλικές προς το περιβάλλον επενδύσεις, η καινοτομία και η συνεργασία. Η στήριξη αυτή θα ήταν δυνατό να αφορά γεωργούς, διαχειριστές δασών και άλλα ενδιαφερόμενα μέρη σε αγροτικές περιοχές.
Η χρηματοδότηση για περιβαλλοντικά μέτρα σε περιοχές με φυσικούς περιορισμούς (ΠΦΠ), όπως οι ορεινές ή οι παράκτιες περιοχές, θα είναι στο εξής επιπλέον του 30 % της αγροτικής ανάπτυξης.
Σύμφωνα με τη δέσμευση της Ένωσης για την εφαρμογή της συμφωνίας του Παρισιού και των στόχων βιώσιμης ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών, οι δράσεις στο πλαίσιο της ΚΓΠ αναμένεται να συνεισφέρουν το 40 % του συνολικού προϋπολογισμού της ΚΓΠ στη δράση για το κλίμα.
Ποιος είναι ο ρόλος της έρευνας, της καινοτομίας και των νέων τεχνολογιών στη μελλοντική ΚΓΠ;
Η μελλοντική ΚΓΠ θα ενθαρρύνει την αύξηση των επενδύσεων στη γνώση και την καινοτομία, ενώ θα παρέχει στους γεωργούς και τις αγροτικές κοινότητες τη δυνατότητα να επωφεληθούν από αυτές. Το κύριο μέσο στήριξης της καινοτομίας στο πλαίσιο της νέας ΚΓΠ θα εξακολουθήσει να είναι η Ευρωπαϊκή Σύμπραξη Καινοτομίας (EIP-AGRI), ιδίως μέσω της στήριξης έργων καινοτομίας από τη βάση προς την κορυφή που εκτελούνται από επιχειρησιακές ομάδες. Η προσέγγιση EIP-AGRI της καινοτομίας επικεντρώνεται στην ανταλλαγή γνώσεων, στη διαδικασία της οποίας συμμετέχουν όλοι οι φορείς με διαδραστικό τρόπο.
Πρόσθετο ποσό χρηματοδότησης 10 δισ. EUR θα διατεθεί μέσω του ερευνητικού προγράμματος «Ορίζων Ευρώπη» της ΕΕ για τη στήριξη συγκεκριμένων έργων έρευνας και καινοτομίας στον τομέα των τροφίμων, της γεωργίας, της αγροτικής ανάπτυξης και της βιοοικονομίας. Το πρόγραμμα «Ορίζων Ευρώπη» θα έχει κομβικό ρόλο στην από κοινού δημιουργία των γνώσεων που χρειάζονται για τον εκσυγχρονισμό του γεωργικού τομέα. Οι συνέργειες που θα διαμορφωθούν μεταξύ του προγράμματος «Ορίζων Ευρώπη» (με διακρατικά έργα) και της ΚΓΠ (με έργα σε περιφερειακό/τοπικό επίπεδο και τα δίκτυα ΚΓΠ) θα συμβάλουν στην οικοδόμηση του συστήματος γεωργικής γνώσης και καινοτομίας, το οποίο θα αποσκοπεί στην επιτάχυνση της υιοθέτησης καινοτόμων πρακτικών μεταξύ όλων των φορέων σε αγροτικές περιοχές.
Τι είναι η κοινή οργάνωση αγοράς (ΚΟΑ); Γιατί καλύπτει ορισμένους μόνο τομείς;
Ως κοινή οργάνωση αγοράς (ΚΟΑ) νοείται το σύνολο των κανόνων που χρησιμοποιούνται για την οργάνωση της ενιαίας αγοράς για γεωργικά προϊόντα. Οι κανόνες αυτοί καλύπτουν ευρύ φάσμα πτυχών: το δίχτυ ασφαλείας της αγοράς (ενίσχυση της δημόσιας παρέμβασης και της ιδιωτικής αποθεματοποίησης), έκτακτα μέτρα σε περίπτωση διαταραχής της αγοράς, πρότυπα εμπορίας, το πρόγραμμα για τα σχολεία με το οποίο προσφέρεται γάλα, φρούτα και λαχανικά σε μαθητές, εμπορικές διατάξεις και ορισμένα επιχειρησιακά προγράμματα για σειρά τομέων: φρούτα και λαχανικά, μελισσοκομία, οίνος, λυκίσκος και ελιές.
Το μεγαλύτερο μέρος του κανονισμού ΚΟΑ θα παραμείνει αμετάβλητο με τη μελλοντική ΚΓΠ, με λίγες εξαιρέσεις. Μια σημαντική αλλαγή είναι ότι τα ανωτέρω επιχειρησιακά προγράμματα θα πρέπει να ενσωματωθούν στο στρατηγικό σχέδιο κάθε χώρας για την ΚΓΠ και ότι τα κράτη μέλη θα έχουν τη δυνατότητα (εφόσον το κρίνουν αναγκαίο) να σχεδιάζουν επιχειρησιακά προγράμματα (οι αλλιώς αποκαλούμενες τομεακές παρεμβάσεις) για άλλους τομείς. Οι τομείς αυτοί μπορεί να είναι το σύνολο των γεωργικών τομέων —τα πάντα από δημητριακά και κρέας έως σπόρους και ζωντανά φυτά και δέντρα— εκτός όμως από αιθυλική αλκοόλη και καπνό. Για αυτές τις τομεακές παρεμβάσεις, τα κράτη μέλη μπορούν να δεσμεύουν έως και το 3 % του προϋπολογισμού τους για τον πυλώνα 1. Με τα καθεστώτα αυτά θα στηρίζονται παραγωγοί που ενώνονται μέσω οργανώσεων παραγωγών για να αναλάβουν κοινές δράσεις υπέρ του περιβάλλοντος, ή για να βελτιώσουν τη θέση τους στην τροφική αλυσίδα.
Υπάρχει ειδική στήριξη για ορισμένους τομείς;
Ορισμένοι ειδικοί τομείς προϊόντων που αντιμετωπίζουν δυσκολίες θα συνεχίσουν να επωφελούνται από πρόσθετη στήριξη για τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας, της βιωσιμότητας ή της ποιότητάς τους (γνωστή ως συνδεδεμένη εισοδηματική στήριξη, ή προαιρετική συνδεδεμένη στήριξη βάσει της τρέχουσας ΚΓΠ). Αυτοί οι τομείς πρέπει να θεωρούνται σημαντικοί για οικονομικούς, κοινωνικούς ή περιβαλλοντικούς λόγους.
Η Επιτροπή προτείνει να διατηρηθεί ο υφιστάμενος κατάλογος δυνητικά επιλέξιμων τομέων (με άλλα λόγια, των τομέων που έχουν κριθεί επιλέξιμοι για να λάβουν προαιρετική συνδεδεμένη στήριξη από το 2013· ο πλέον πρόσφατος κατάλογος διατίθεται εδώ). Επιπλέον, η Επιτροπή προτείνει να επεκταθεί αυτός ο κατάλογος ώστε να συμπεριλάβει καλλιέργειες μη εδώδιμων προϊόντων (εκτός από τα πρεμνοφυή δάση μικρού περίτροπου χρόνου και με εξαίρεση τα δέντρα) που χρησιμοποιούνται για την παραγωγή προϊόντων τα οποία έχουν τη δυνατότητα να αντικαταστήσουν τα ορυκτά καύσιμα.
Τα επιλέξιμα κράτη μέλη μπορούν να διαθέτουν κατ' ανώτατο όριο το 10 % των άμεσων ενισχύσεών τους για συνδεδεμένη εισοδηματική στήριξη. Είναι δυνατή η δέσμευση επιπλέον 2 % για τη στήριξη πρωτεϊνούχων καλλιεργειών.
Εφαρμόζεται ειδικό καθεστώς για τις εξόχως απόκεντρες περιοχές της ΕΕ;
Δεδομένων των ιδιαίτερων γεωργικών προκλήσεων που αντιμετωπίζουν οι εξόχως απόκεντρες περιοχές της ΕΕ, διατίθεται πρόσθετη στήριξη για τους γεωργούς στο πλαίσιο της ΚΓΠ. Η προτεινόμενη χρηματοδότηση για αυτές τις περιοχές —τα γαλλικά υπερπόντια διαμερίσματα (Γουαδελούπη, Γαλλική Γουιάνα, Μαρτινίκα, Ρεουνιόν, Άγιος Μαρτίνος, και Μαγιότ), τις Αζόρες και τη Μαδέρα, καθώς και τις Καναρίους Νήσους— ανέρχεται σε 627,63 εκατ. EUR ετησίως για την επταετή περίοδο.
Οι άμεσες ενισχύσεις που διατίθενται για γεωργούς στις εξόχως απόκεντρες περιοχές θα εξακολουθήσουν να είναι σαφώς υψηλότερες από τα επίπεδα στήριξης η οποία καταβάλλεται σε άλλα κράτη μέλη.
Στο ποσό αυτό δεν περιλαμβάνεται πιθανή συμπληρωματική χρηματοδότηση για αυτές τις περιοχές από τον προϋπολογισμό της αγροτικής ανάπτυξης. Η χρηματοδότηση αυτή είναι δυνατό να χρησιμοποιηθεί για τη στήριξη δράσεων για την αποκατάσταση, τη διατήρηση και την ενίσχυση της βιοποικιλότητας στη γεωργία και τη δασοκομία, καθώς και για την προώθηση της οικονομικής ανάπτυξης των αγροτικών περιοχών σε αυτές τις εξόχως απόκεντρες περιοχές. Η συνεισφορά της ΕΕ για καθεστώτα αγροτικής ανάπτυξης σε αυτούς τους τομείς έχει αυξηθεί σε 70 %, σε σύγκριση με περίπου 40 % σε άλλους τομείς.
Πώς θα βοηθήσει η νέα ΚΓΠ τους γεωργούς να αντιμετωπίζουν κρίσεις και κινδύνους;
Ήδη η τρέχουσα ΚΓΠ βοηθά τους γεωργούς να αντιμετωπίζουν την αβεβαιότητα του επαγγέλματός τους, μέσω εισοδηματικής στήριξης (άμεσες ενισχύσεις), μέτρων της αγοράς, στήριξης για εργαλεία διαχείρισης κινδύνων, καθώς και κατάρτισης και επενδύσεων στο πλαίσιο της αγροτικής ανάπτυξης.
Η νέα ΚΓΠ διατηρεί αυτήν την προσέγγιση, ενώ εισάγει περαιτέρω βελτιώσεις:
- Οι ισχύουσες διατάξεις όσον αφορά τη δημόσια παρέμβαση, την ιδιωτική αποθεματοποίηση και τα έκτακτα μέτρα παραμένουν αμετάβλητες και διαθέσιμες για τη στήριξη των γεωργών της ΕΕ σε περίπτωση ανάγκης.
- Στο μέλλον, τα κράτη μέλη θα έχουν τη δυνατότητα να προορίζουν έως και το 3 % του κονδυλίου τους για τον πυλώνα 1 με σκοπό ειδικά να συμβάλουν στη στήριξη τομέων άλλων εκτός από εκείνους (όπως φρούτα και λαχανικά, οίνος ή ελαιόλαδο) που επωφελούνται ήδη από τομεακά προγράμματα. Ο στόχος είναι να προωθηθούν δράσεις από οργανώσεις παραγωγών υπέρ της ανταγωνιστικότητας, της βιωσιμότητας και της διαχείρισης κινδύνων/κρίσεων, μεταξύ άλλων.
-Η υπάρχουσα πρακτική να δεσμεύεται ένα ποσοστό της συνολικής χρηματοδότησης του πυλώνα 1 θα διατηρηθεί ώστε να δημιουργηθεί ένα «γεωργικό αποθεματικό», το οποίο θα μπορεί να χρησιμοποιείται για μέτρα της αγοράς και έκτακτα μέτρα στήριξης. Το αποθεματικό αυτό θα ανέρχεται σε τουλάχιστον 400 εκατ. EUR συνολικά κάθε έτος και θα συμπληρωθεί με μεταφορά του αποθεματικού για κρίσεις από το 2020 (δηλ. στο πλαίσιο της τρέχουσας ΚΓΠ και από το τρέχον ΠΔΠ) στο 2021· κατά τα επόμενα έτη, το σύνολο των κονδυλίων που δεν χρησιμοποιήθηκαν θα μεταφέρεται και πάλι. Με τη μεταφορά του αποθεματικού, αντί για την επιλογή της εκ νέου συμπλήρωσης του αποθεματικού κάθε έτος και της ανακατανομής των μη χρησιμοποιηθέντων κονδυλίων στα κράτη μέλη, θα μειωθεί σημαντικά ο διοικητικός φόρτος.
-Τα κράτη μέλη θα πρέπει να στηρίζουν εργαλεία διαχείρισης κινδύνων στο πλαίσιο της αγροτικής ανάπτυξης για να βοηθούν τους γεωργούς να διαχειρίζονται κινδύνους που σχετίζονται με την παραγωγή και το εισόδημα και βρίσκονται πέρα από τον έλεγχό τους. Αυτό το είδος στήριξης, το οποίο θα έχει τη μορφή χρηματοδοτικών συνεισφορών σε ασφάλιστρα για συστήματα ασφάλισης και ταμεία αλληλοβοήθειας, και θα καλύπτει κινδύνους που αφορούν τόσο την παραγωγή όσο και το εισόδημα, θα είναι υποχρεωτικό για όλα τα κράτη μέλη. Στο πλαίσιο της αγροτικής ανάπτυξης θα καταστεί υποχρεωτική η στήριξη για διάφορες δράσεις, όπως επενδύσεις και κατάρτιση για να βοηθούνται οι γεωργοί στην πρόληψη κινδύνων ή την αντιμετώπιση των συνεπειών τους.
-Θα δημιουργηθεί πλατφόρμα σε επίπεδο ΕΕ σχετικά με τη διαχείριση των κινδύνων, με τη μορφή ενιαίου κόμβου πολλαπλών ενδιαφερομένων, για να βοηθά όλους τους εμπλεκόμενους φορείς, από τους γεωργούς και τις δημόσιες αρχές έως τα ερευνητικά ιδρύματα και τον ιδιωτικό τομέα, στην ανταλλαγή γνώσεων και την ανταλλαγή εμπειριών και βέλτιστων πρακτικών.
-Θα είναι επίσης δυνατή η χρησιμοποίηση χρηματοδοτικών μέσων με σκοπό τη διευκόλυνση της πρόσβασης σε κεφάλαιο κίνησης, για να βοηθούνται, για παράδειγμα, οι γεωργοί να ξεπερνούν προσωρινές ελλείψεις ρευστότητας που προκαλούνται από απροσδόκητες κρίσεις.
- Το πρόγραμμα «Ορίζοντας 2020» θα χρηματοδοτήσει έρευνες σχετικά με τη διαχείριση κινδύνων, την ψηφιοποίηση των γεωργικών εκμεταλλεύσεων και την έξυπνη χρήση μαζικών δεδομένων στον τομέα της γεωργίας, ενώ η Ευρωπαϊκή Σύμπραξη Καινοτομίας (EIP-AGRI) μπορεί επίσης να στηρίζει έργα στον τομέα της διαχείρισης κινδύνων.
Πώς θα συμβάλει η νέα ΚΓΠ στο μέλλον των αγροτικών περιοχών της ΕΕ;
Δεδομένου ότι περισσότερο από το 50 % του πληθυσμού της ΕΕ ζει σε αγροτικές περιοχές, είναι σημαντικό να διασφαλίζεται ότι αυτές οι περιοχές παραμένουν ελκυστικές, δυναμικές και βιώσιμες, με ποιοτικές θέσεις εργασίας, οικονομική μεγέθυνση, καθώς και πρόσβαση σε ποιοτικές υποδομές, κινητικότητα και βασικές υπηρεσίες. Η γεωργία βρίσκεται στο επίκεντρο πολλών αγροτικών κοινοτήτων, όπως και η ΚΓΠ, μέσω της στήριξης που παρέχει σε γεωργούς και αγροτικές κοινότητες.
Με την απλούστευση της αγροτικής ανάπτυξης, με γενικούς στόχους που καθορίζονται σε επίπεδο ΕΕ και μεγαλύτερη ευελιξία για τα κράτη μέλη ώστε να προσαρμόζουν τις δράσεις τους στις συγκεκριμένες ανάγκες τους, θα διασφαλίζεται ότι η στήριξη της αγροτικής ανάπτυξης παραμένει αποτελεσματική σε ολόκληρη την ΕΕ. Με την αύξηση του ποσοστού συγχρηματοδότησης για τα κράτη μέλη θα τους παρασχεθεί η δυνατότητα να διατηρούν ένα φιλόδοξο επίπεδο επενδύσεων στις αγροτικές περιοχές.
Για αυτόν τον λόγο, επίσης, η μελλοντική χρηματοδότηση της αγροτικής ανάπτυξης θα είναι στοχευμένη σε τομείς όπου μπορεί να αποφέρει πραγματική προστιθέμενη αξία —την ανάπτυξη της τοπικής, αγροτικής και γεωργικής οικονομίας— ενώ άλλα ταμεία της ΕΕ θα επικεντρώνονται σε μεγάλα έργα υποδομών, μεταξύ άλλων, ευρυζωνικά δίκτυα. Ένα βασικό στοιχείο της μελλοντικής πολιτικής για την αγροτική ανάπτυξη θα είναι η προώθηση της ανάπτυξης έξυπνων χωριών στις αγροτικές περιοχές παράλληλα με τη βελτίωση των τοπικών υποδομών.
Ποια είναι η διαφορά ανάμεσα στις τρέχουσες και τις σταθερές τιμές και πόση είναι η πραγματική εξοικονόμηση πόρων στον προϋπολογισμό της μελλοντικής ΚΓΠ; Πώς θα κατανεμηθεί ο προϋπολογισμός της ΚΓΠ μεταξύ των κρατών μελών;
Με πρωτοφανή διαφάνεια, στις 2 Μαΐου η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υπέβαλε την πρότασή της για τον νέο μακροπρόθεσμο προϋπολογισμό της ΕΕ, σε τρέχουσες και σε σταθερές τιμές του 2018.
Ωστόσο, οι τρέχουσες τιμές αντιστοιχούν στα πραγματικά ποσά που θα λάβουν οι τελικοί δικαιούχοι από τον προϋπολογισμό της ΕΕ. Κάθε ετήσιος προϋπολογισμός της ΕΕ συμφωνείται σε τρέχουσες τιμές και τα κράτη μέλη συνεισφέρουν στον συνολικό προϋπολογισμό της ΕΕ σε τρέχουσες τιμές.
Πρόκειται για την ίδια μεθοδολογία που έχει χρησιμοποιηθεί στο παρελθόν για να εκφραστεί ο προϋπολογισμός της ΚΓΠ, γεγονός που καθιστά τις τρέχουσες προτάσεις άμεσα συγκρίσιμες με αυτές των προηγούμενων προϋπολογισμών.
Οι σταθερές τιμές, με αφαίρεση του πληθωρισμού, χρησιμοποιούνται για τη σύγκριση των οικονομικών επιπτώσεων των επενδύσεων για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Η μετατροπή από σταθερές σε τρέχουσες τιμές και αντιστρόφως είναι εύκολη, διότι η Επιτροπή χρησιμοποιεί (όπως έκανε πάντοτε) κατά τους υπολογισμούς της, έναν σταθερό ετήσιο συντελεστή πληθωρισμού της τάξης του 2 %, ως κατά προσέγγιση δείκτη για μελλοντικούς συντελεστές πληθωρισμού.
Ως εκ τούτου, προτείνεται μείωση της τάξης του 5 % περίπου για τον προϋπολογισμό της ΚΓΠ σε τρέχουσες τιμές· το ποσοστό αυτό ισοδυναμεί με μείωση της τάξης του 12 % περίπου σε σταθερές τιμές του 2018 χωρίς πληθωρισμό.
Ποια είναι τα επόμενα βήματα;
Οι προτάσεις των τριών κανονισμών για τη νέα ΚΓΠ για τη περίοδο 2021-2027 θα διαβιβαστούν στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο. Στη συνέχεια, οι συννομοθέτες θα είναι αρμόδιοι να λάβουν τις αντίστοιχες θέσεις τους όσον αφορά τις προτάσεις της Επιτροπής.
Είναι σημαντικό να υπάρξει ταχεία επίτευξη συμφωνίας σχετικά με τον συνολικό μακροπρόθεσμο προϋπολογισμό της ΕΕ και τις τομεακές προτάσεις, ώστε να εξασφαλιστεί ότι η χρηματοδότηση της ΕΕ θα αρχίσει να αποφέρει απτά αποτελέσματα το συντομότερο δυνατό και ότι παρέχεται στους γεωργούς η απαραίτητη βεβαιότητα και προβλεψιμότητα για τις επιχειρήσεις τους και τις επενδυτικές τους αποφάσεις.
Καθυστερήσεις όπως αυτές που σημειώθηκαν στην αρχή της τρέχουσας δημοσιονομικής περιόδου 2014-2020 θα έχουν, ενδεχομένως, ως αποτέλεσμα να μην επωφεληθούν οι γεωργοί και οι εθνικές διοικήσεις από τη μείωση της γραφειοκρατίας, την αύξηση της ευελιξίας και τα περισσότερο απτά αποτελέσματα που θα αποφέρει η νέα ΚΓΠ. Τυχόν καθυστερήσεις στην έγκριση του μελλοντικού προϋπολογισμού θα καθυστερήσουν επίσης την έναρξη χιλιάδων πιθανών νέων έργων σε όλη την ΕΕ, τα οποία έχουν σχεδιαστεί για τη στήριξη των γεωργών και των αγροτικών κοινοτήτων και αντιμετωπίζουν ζητήματα από την ενίσχυση της προστασίας του περιβάλλοντος έως την προσέλκυση νέων γεωργών.
Η επίτευξη συμφωνίας το 2019 για τον επόμενο μακροπρόθεσμο προϋπολογισμό θα συμβάλει στην απρόσκοπτη μετάβαση από τον τρέχοντα μακροπρόθεσμο προϋπολογισμό (2014-2020) στον νέο, και θα εξασφαλίσει την προβλεψιμότητα και τη συνέχεια της χρηματοδότησης προς όφελος όλων.
Η μεταφορά 15% επιπλέον πόρων από α’ σε β’ πυλώνα αδυνατίζει το αφήγημα της νέας ΚΑΠ
«Φωτιά» στις εθνικές κυβερνήσεις και τους αγρότες έχουν βάλει οι νομοθετικές προτάσεις της Κομισιόν για την Κοινή Αγροτική Πολιτική μετά το 2020, καθώς η έννοια τους επικουρικότητας που προβάλλει με μειωμένο προϋπολογισμό και με μια σειρά από περιβαλλοντικές απαιτήσεις καθιστά δύσκολη την επίτευξη του στόχου για ένα πιο ανθεκτικό γεωργικό τομέα.
Την ίδια ώρα, ο αρμόδιος για την γεωργία κοινοτικός Επίτροπος, Φιλ Χόγκαν, κατά την ανακοίνωση των νομοθετικών προτάσεων για την ΚΑΠ μετά το 2020 υποστηρίζει ότι «H Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν έχει «άλλη επιλογή» από το να μειώσει κατά 15% τον προϋπολογισμό του β’ πυλώνα».
Κατά τον ίδιο, η πρώτη επιλογή είναι τα κράτη μέλη να αποφασίσουν να συνεισφέρουν περισσότερα χρήματα στον προϋπολογισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης, κάτι που θα συζητηθεί στη διάρκεια του επόμενου έτους ώστε να μπορέσουν να καθορίσουν ποιες θα είναι οι πολιτικές προτεραιότητες τους.
«Εάν αισθάνονται ότι η γεωργία είναι η μεγάλη προτεραιότητά τους - όπως πολλοί δήλωσαν στη Μαδρίτη (αναφερόμενος στην κοινή δήλωση έξι χωρών-μελών)- θα είμαι πολύ χαρούμενος που θα δούμε περισσότερα χρήματα να εισέλθουν στη γεωργία και μπορούμε να αποκαταστήσουμε κάποιες από τις περικοπές ή να τις εξαλείψουμε» δήλωσε.
Συνεχίζοντας, υπογράμμισε ότι η δεύτερη διαθέσιμη επιλογή είναι για τα ίδια τα κράτη μέλη να βρουν περισσότερα χρήματα στην αγροτική ανάπτυξη - πράγμα που αποτελεί κίνηση στην οποία η Επιτροπή δεν έχει κανένα πρόβλημα. «Δεν μπορείτε να το κάνετε στον α’ Πυλώνα αλλά μπορείτε να το κάνετε στον β’ Πυλώνα», είπε.
Εν τω μεταξύ, οι αγρότες της ΕΕ, εκπροσωπούμενοι από της Copa-Cogeca αντιδρούν στην πρόταση της Επιτροπής να δοθεί στα κράτη μέλη η δυνατότητα να μεταφέρουν ένα επιπλέον 15% πόρων από τον α’ πυλώνα, δηλαδή τις άμεσες ενισχύσεις στον β’ πυλώνα (προγράμματα) για δαπάνες και μέτρα για το κλίμα και το περιβάλλον, εκτός δηλαδή της δυνατότητας μεταφοράς του 15 % μεταξύ των πυλώνων.
«Λαμβάνοντας υπόψη την καταστροφική κατάσταση εισοδήματος των αγροτών, δεν μπορούμε να δεχτούμε ότι ένα τέτοιο υψηλό ποσοστό άμεσων πληρωμών του α’ πυλώνα είναι συνδεδεμένο σε σχέση με τους στόχους της κλιματικής αλλαγής, καθώς θα μειώσει περαιτέρω την οικονομική τους βιωσιμότητα. Η οικονομική βιωσιμότητα των αγροτών είναι ζωτικής σημασίας για να μπορέσουν να παράσχουν περισσότερα για το περιβάλλον και τα κλιματικά ζητήματα», δήλωσε ο Πρόεδρος της Copa, Joachim Rukwied προειδοποιώντας για μαζική έξοδο αγροτών και εγκατάλειψη της γης υποστηρίζοντας ταυτόχρονα ότι η ενιαία αγορά της ΕΕ θα τεθεί υπό δοκιμή.
«Ανησυχούμε πολύ για τον αντίκτυπο αυτών των προτάσεων. Οι άμεσες πληρωμές, οι οποίες αποτελούν τον καλύτερο και κατά πολύ πιο αποτελεσματικό τρόπο για τη σταθεροποίηση του εισοδήματος των γεωργών και για την καλύτερη διαχείριση των κινδύνων εισοδήματος, υποβαθμίζονται περαιτέρω στο πλαίσιο της παρούσας πρότασης. Είμαστε αντίθετοι σε κάθε ανώτατο όριο ή μείωση των πληρωμών, όπως πρότεινε η Επιτροπή», τόνισε ο Πρόεδρος της Copa.
Οι ανακοινώσεις την Παρασκευή 1η Ιουνίου από τον επίτροπο γεωργίας Φιλ Χόγκαν δεν έτυχαν θερμής υποδοχής και από έξι κράτη-μέλη της ΕΕ μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα, που σε συνάντηση των εκπροσώπων τους στην Μαδρίτη συνυπέγραψαν κοινή δήλωση-πρόταση, για τη νέα ΚΑΠ την οποία θα υποβάλλουν στο συμβούλιο υπουργών Γεωργίας τη ΕΕ στις 18 Ιουνίου.
Συγκεκριμένα, οι υπουργοί γεωργίας της Ισπανίας, της Γαλλίας, της Ιρλανδίας και της Πορτογαλίας και οι εκπρόσωποι της Φινλανδίας και της Ελλάδας (γενικοί γραμματείς) ζητούν να διατηρηθεί ο προϋπολογισμός για τις αγροτικές δαπάνες ως έχει, υπογραμμίζοντας τις αρνητικές επιπτώσεις αυτής της μείωσης στα εισοδήματα των αγροτών, αν εγκριθεί.
Αντίστοιχα και το Farm Europe, ένα εξειδικευμένο think-tank σε θέματα γεωργίας, δήλωσε ότι το εισόδημα των αγροτών θα μειωθεί κατά 16 έως 20% και αυτό τελικά θα οδηγήσει σε μαζική έξοδο από τις αγροτικές περιοχές, με τομείς που να πλήττονται ιδιαίτερα γάλακτος και του κρέατος.
ΚΑΠ και αλλαγή του κλίματος
Οι περιβαλλοντικές ΜΚΟ επέκριναν έντονα τις προτάσεις της Επιτροπής για την αντιμετώπιση της αλλαγής του κλίματος, δηλώνοντας ότι οι αυξανόμενες εξουσίες λήψης αποφάσεων των κρατών μελών θα έβλαπταν τους περιβαλλοντικούς στόχους.
«Η μεταρρύθμιση καλύπτει όλες τις ελπίδες της για την επίτευξη των στόχων της ΕΕ σε ευσεβείς πόθους. Τα τελευταία 20 χρόνια εφαρμογής της ΚΑΠ υποδηλώνουν ότι, όταν τους δοθεί η δυνατότητα, οι υπουργοί γεωργίας τείνουν να εγκαταλείψουν το ισχυρό λόμπι εντατικής γεωργίας” δήλωσε η BirdLife Europe. «Η προοπτική αύξησης της επικουρικότητας χωρίς αυξημένη υπευθυνότητα θέτει το φάσμα ενός αγώνα στο κατώτατο σημείο, όπου κάθε χώρα προσπαθεί να εξουδετερώσει τον άλλο με επιδοτήσεις παραγωγής», πρόσθεσε.
Στη δήλωσή της, η Επιτροπή δήλωσε ότι είχε θέσει υψηλότερες φιλοδοξίες για την περιβαλλοντική και κλιματική δράση και ότι οι άμεσες πληρωμές θα εξαρτώνται από την ενίσχυση των περιβαλλοντικών και κλιματικών απαιτήσεων.
Κάθε κράτος μέλος θα πρέπει να προσφέρει οικολογικά προγράμματα για τη στήριξη των αγροτών πέρα από τις υποχρεωτικές απαιτήσεις, οι οποίες χρηματοδοτούνται με μερίδιο των χορηγήσεων των εθνικών άμεσων ενισχύσεων τους.
Τουλάχιστον το 30% της κάθε εθνικής χορήγησης αγροτικής ανάπτυξης θα αφιερωθεί σε περιβαλλοντικά και κλιματικά μέτρα.
Το 40% του συνολικού προϋπολογισμού της ΚΑΠ αναμένεται να συμβάλει στη δράση για το κλίμα.
Οι αλλαγές που φέρνει η νέα ΚΑΠ
Συνοψίζοντας τις κύριες αλλαγές που φέρνει η νέα ΚΑΠ µετά το 2021, είναι οι εξής:
-Τα κράτη-μέλη οφείλουν να μειώσουν το ποσό των άμεσων πληρωμών που ξεπερνά τα 60.000 ευρώ, και που θα αποδίδεται σε κάθε ενδιαφερόμενο αγρότη ανά ημερολογιακό έτος ως εξής:
α) κατά τουλάχιστον 25% για ενισχύσεις ανάμεσα στα 60.000 και 75.000 ευρώ
β) κατά τουλάχιστον 25% για ενισχύσεις ανάμεσα στα 75.000 και 90.000 ευρώ
γ) κατά τουλάχιστον 75% για ενισχύσεις ανάμεσα στα 90.000 και 100.000 ευρώ
δ) κατά 100% για ποσά που ξεπερνούν τα 100.000 ευρώ
-Μόνο σε «Αυθεντικούς Αγρότες» (Genuine Farmers) θα δίνονται άµεσες ενισχύσεις, πριµ από το Εθνικό Απόθεµα και θα πραγµατοποιούνται µεταβιβάσεις δικαιωµάτων. Eίναι δουλειά των κρατών-µελών να ορίσουν ποιοι θα είναι οι «Genuine Farmers» βάσει εισοδηµατικών κριτηρίων, την καταχώριση σε µητρώα, τις ώρες εργασίας κ.λπ. Ό,τι δηλαδή γίνεται και τώρα µε τους κατ’ επάγγελµα.
-Οι Κανόνες Πολλαπλής Συµµόρφωσης που είναι απαραίτητοι για να λάβει ο αγρότης άµεσες ενισχύσεις διευρύνονται και θα γίνουν πιο περιβαλλοντικά αυστηροί.
-Προτείνεται να δίνεται πριµ σε οικολογικά σχήµατα (Εθελοντικό πρόγραµµα για το κλίµα και το περιβάλλον «Eco-scheme») που µπορεί να περιλαµβάνουν τη µετάβαση σε πιο περιβαλλοντικά ορθές πρακτικές διαχείρισης λιπασµάτων.
-Υποχρεωτική για όλα τα κράτη µέλη η αναδιανεµητική ενίσχυση προς µικρές ή µεσαίες εκµεταλλεύσεις. Θα δίνεται για συγκεκριµένο αριθµό στρεµµάτων (π.χ έως 100 στρέµµατα) και µπορεί να είναι διαφορετική ανά κλίµακα έκτασης
- Εκτός από τη βασική ενίσχυση, στην αρχιτεκτονική των άµεσων, παραµένουν η συµπληρωµατική ενίσχυση για τη στήριξη εισοδήµατος νεαρών γεωργών (CISYF), οι συνδεδεµένες ενισχύσεις (CIS) και η συνδεδεµένη ενίσχυση για το βαµβάκι.
Βρείτε εδώ τις νομοθετικές προτάσεις (στα αγγλικά)
https://ec.europa.eu/commission/publications/natural-resources-and-environment_en
Διαβάστε εδώ περισσότερες πληροφορίες για τον προϋπολογισμό της ΕΕ
http://europa.eu/rapid/press-release_MEMO-18-3974_el.htm
Η ανακοίνωση της Επιτροπής
Προϋπολογισμός της ΕΕ: η Κοινή Γεωργική Πολιτική μετά το 2020
Βρυξέλλες, 1 Ιουνίου 2018
Για τον επόμενο μακροπρόθεσμο προϋπολογισμό της ΕΕ για την περίοδο 2021-2027, η Επιτροπή προτείνει τον εκσυγχρονισμό και την απλούστευση της Κοινής Γεωργικής Πολιτικής (ΚΓΠ).
Με τις προτάσεις αυτές, ο προϋπολογισμός των οποίων ανέρχεται σε 365 δισ. EUR, εξασφαλίζεται ότι η ΚΓΠ παραμένει μακρόπνοη πολιτική, εξακολουθεί να στηρίζει τους γεωργούς και τις αγροτικές κοινότητες, καθοδηγεί τη βιώσιμη ανάπτυξη της γεωργίας στην ΕΕ και αντικατοπτρίζει τις φιλοδοξίες της ΕΕ για την περιβαλλοντική μέριμνα και τη δράση για το κλίμα. Οι σημερινές προτάσεις δίνουν στα κράτη μέλη μεγαλύτερη ευελιξία και αρμοδιότητες για να επιλέγουν πώς και πού να επενδύουν τη χρηματοδότηση της ΚΓΠ που τους αναλογεί, με σκοπό την επίτευξη φιλόδοξων στόχων που τίθενται σε επίπεδο ΕΕ για έναν έξυπνο, ανθεκτικό, βιώσιμο και ανταγωνιστικό γεωργικό τομέα, ενώ ταυτόχρονα διασφαλίζεται δίκαιη και καλύτερα στοχευμένη στήριξη του γεωργικού εισοδήματος.
Ο αντιπρόεδρος Γύρκι Κατάινεν, αρμόδιος για την απασχόληση, την ανάπτυξη, τις επενδύσεις και την ανταγωνιστικότητα, δήλωσε τα εξής: «Η κοινή γεωργική πολιτική αποτελεί μία από τις βασικές μας πολιτικές και επηρεάζει τη ζωή όλων των Ευρωπαίων. Αυτές οι εμπεριστατωμένες προτάσεις θα συμβάλουν στην ανταγωνιστικότητα του γεωργικού τομέα, ενώ ταυτόχρονα ενισχύουν τη βιωσιμότητά του. Με το νέο μοντέλο λειτουργίας παρέχουμε περισσότερες δυνατότητες στα κράτη μέλη βάσει της αρχής της επικουρικότητας, προκειμένου να βελτιωθεί η αποτελεσματικότητα της πολιτικής και η παρακολούθηση των αποτελεσμάτων της.»
Ο επίτροπος Φιλ Χόγκαν, αρμόδιος για τη γεωργία και την αγροτική ανάπτυξη, σημείωσε: «Με τη σημερινή πρόταση υλοποιείται η δέσμευση της Επιτροπής για τον εκσυγχρονισμό και την απλούστευση της Κοινής Γεωργικής Πολιτικής, την πραγματική εφαρμογή της αρχής της επικουρικότητας για τα κράτη μέλη, τη διασφάλιση ενός ανθεκτικότερου γεωργικού κλάδου στην Ευρώπη και τον καθορισμό πιο φιλόδοξων στόχων αυτής της πολιτικής για το περιβάλλον και το κλίμα.»
Τα κύρια στοιχεία των προτάσεων της Επιτροπής για τον εκσυγχρονισμό και την απλούστευση της ΚΓΠ είναι τα εξής:
1. Νέος τρόπος εργασίας: Τα κράτη μέλη θα αποκτήσουν μεγαλύτερη ευελιξία όσον αφορά το πώς χρησιμοποιούν τα χρηματοδοτικά κονδύλια που τους αναλογούν, χάρη στην οποία θα έχουν τη δυνατότητα να σχεδιάζουν ειδικά προσαρμοσμένα προγράμματα τα οποία ανταποκρίνονται πιο αποτελεσματικά στις ανησυχίες των γεωργών τους και των ευρύτερων αγροτικών κοινοτήτων τους. Τα κράτη μέλη θα έχουν επίσης τη δυνατότητα να μεταφέρουν μεταξύ άμεσων ενισχύσεων και αγροτικής ανάπτυξης, και το αντίστροφο, έως και το 15 % των κονδυλίων της ΚΓΠ που τους αναλογούν, ώστε να εξασφαλίζεται η δυνατότητα χρηματοδότησης των προτεραιοτήτων και των μέτρων τους. Θα διασφαλιστούν ισότιμοι όροι ανταγωνισμού μεταξύ των κρατών μέσω:
- στρατηγικών σχεδίων που θα καλύπτουν ολόκληρη την περίοδο, στα οποία θα καθορίζεται ο τρόπος με τον οποίο κάθε κράτος μέλος προτίθεται να επιτύχει 9 οικονομικούς, περιβαλλοντικούς και κοινωνικούς στόχους σε επίπεδο ΕΕ, χρησιμοποιώντας τόσο τις άμεσες ενισχύσεις όσο και την αγροτική ανάπτυξη. Η Επιτροπή θα εγκρίνει κάθε σχέδιο για να διασφαλίζεται η συνοχή και η προστασία της ενιαίας αγοράς·
-η Επιτροπή θα παρακολουθεί στενά τις επιδόσεις και την πρόοδο κάθε χώρας προς την επίτευξη των συμφωνημένων στόχων.
2. Πιο δίκαιοι όροι μέσω καλύτερης στόχευσης της στήριξης: Οι άμεσες πληρωμές θα εξακολουθήσουν να αποτελούν ουσιώδες τμήμα της πολιτικής και να διασφαλίζουν σταθερότητα και προβλεψιμότητα για τους γεωργούς.Θα δοθεί προτεραιότητα στη στήριξη μικρών και μεσαίων γεωργικών εκμεταλλεύσεων, οι οποίες συνιστούν το μεγαλύτερο μέρος του γεωργικού τομέα, καθώς και στη βοήθεια προς νέους γεωργούς. Η Επιτροπή παραμένει προσηλωμένη στον στόχο για δικαιότερη κατανομή άμεσων ενισχύσεων μεταξύ των κρατών μελών μέσω εξωτερικής σύγκλισης.
Επιπρόσθετα:
-θα μειωθούν οι άμεσες ενισχύσεις άνω των 60.000 EUR σε γεωργούς και θα επιβληθεί ανώτατο όριο για ενισχύσεις άνω των 100.000 EUR ανά γεωργική εκμετάλλευση. Το κόστος της εργασίας θα λαμβάνεται πλήρως υπόψη. Σκοπός αυτού του μέτρου είναι να διασφαλιστεί δικαιότερη κατανομή των ενισχύσεων·
-οι μικρές και μεσαίες γεωργικές εκμεταλλεύσεις θα λαμβάνουν υψηλότερο επίπεδο στήριξης ανά εκτάριο·
- τα κράτη θα πρέπει να δεσμεύουν τουλάχιστον το 2 % του κονδυλίου τους για άμεσες ενισχύσεις ειδικά για τη στήριξη της εγκατάστασης νέων γεωργών. Το μέτρο αυτό θα συμπληρώνεται από χρηματοδοτική στήριξη για αγροτική ανάπτυξη και διάφορα μέτρα που διευκολύνουν την πρόσβαση στη γη και τη μεταβίβαση της γης.
3. Μεγαλύτερες φιλοδοξίες σχετικά με τη δράση για το περιβάλλον και το κλίμα: Οι στόχοι σε επίπεδο ΕΕ που προτείνονται σήμερα καλύπτουν και την κλιματική αλλαγή, και τους φυσικούς πόρους, και τη βιοποικιλότητα, και τους οικοτόπους, και τα φυσικά τοπία. Η εισοδηματική στήριξη προς τους γεωργούς είναι ήδη συνδεδεμένη με την εφαρμογή πρακτικών φιλικών προς το περιβάλλον και το κλίμα, ενώ με τη νέα ΚΓΠ θα απαιτείται από τους γεωργούς να επιτυγχάνουν πιο φιλόδοξους στόχους, μέσω υποχρεωτικών μέτρων, αλλά και μέτρων βάσει κινήτρων:
- οι άμεσες ενισχύσεις θα εξαρτώνται από ενισχυμένες απαιτήσεις όσον αφορά το περιβάλλον και το κλίμα:
-κάθε κράτος μέλος θα πρέπει να προσφέρει οικολογικά συστήματα για τη στήριξη των γεωργών ώστε αυτοί να υπερβαίνουν τις υποχρεωτικές απαιτήσεις, τα οποία θα χρηματοδοτούνται με μέρος των εθνικών τους κονδυλίων για άμεσες ενισχύσεις·
-τουλάχιστον το 30% κάθε εθνικού κονδυλίου για αγροτική ανάπτυξη θα προορίζεται ειδικά για μέτρα στον τομέα του περιβάλλοντος και του κλίματος·
- το 40 % του συνολικού προϋπολογισμού της ΚΓΠ αναμένεται να συμβάλει στη δράση για το κλίμα·
- εκτός από τη δυνατότητα μεταφοράς του 15 % μεταξύ των πυλώνων, τα κράτη μέλη θα έχουν επίσης τη δυνατότητα να μεταφέρουν ένα επιπλέον 15 % από τον πυλώνα 1 στον πυλώνα 2 για δαπάνες σχετικές με μέτρα για το κλίμα και το περιβάλλον (χωρίς εθνική συγχρηματοδότηση).
4. Μεγαλύτερη αξιοποίηση των γνώσεων και της καινοτομίας: Η εκσυγχρονισμένη ΚΓΠ θα αξιοποιεί όλες τις τελευταίες τεχνολογίες και καινοτομίες, βοηθώντας έτσι τόσο τους γεωργούς όσο και τις δημόσιες διοικήσεις, ιδίως μέσω:
- ειδικού προϋπολογισμού ύψους 10 δισ. EUR από το ερευνητικό πρόγραμμα «Ορίζων Ευρώπη» της ΕΕ, δεσμευμένου για έργα έρευνας και καινοτομίας στον τομέα των τροφίμων, της γεωργίας, της αγροτικής ανάπτυξης και της βιοοικονομίας·
- ενθάρρυνσης των κρατών μελών για τη χρήση μαζικών δεδομένων και νέων τεχνολογιών για ελέγχους και παρακολούθηση (για παράδειγμα, επαλήθευση του μεγέθους των γεωργικών εκμεταλλεύσεων για αιτήσεις άμεσων ενισχύσεων, με χρήση δορυφορικών δεδομένων), με σημαντική μείωση, ως εκ τούτου, της ανάγκης για επιτόπιους ελέγχους·
- εντατικότερης ψηφιοποίησης της αγροτικής ζωής, για παράδειγμα, με την επέκταση της ευρυζωνικής πρόσβασης σε αγροτικές περιοχές, η οποία θα επιφέρει βελτίωση της ποιότητας ζωής σε αυτές τις περιοχές και θα συμβάλει στην ανταγωνιστικότητα της ευρωπαϊκής γεωργικής παραγωγής.
Επόμενα βήματα
Είναι σημαντικό να υπάρξει ταχεία επίτευξη συμφωνίας σχετικά με τον συνολικό μακροπρόθεσμο προϋπολογισμό της ΕΕ και τις τομεακές προτάσεις, ώστε να εξασφαλιστεί ότι η χρηματοδότηση της ΕΕ θα αρχίσει να αποφέρει απτά αποτελέσματα το συντομότερο δυνατό και ότι παρέχεται στους γεωργούς η απαραίτητη βεβαιότητα και προβλεψιμότητα για τις επιχειρήσεις τους και τις επενδυτικές τους αποφάσεις.
Καθυστερήσεις όπως αυτές που σημειώθηκαν στην αρχή της τρέχουσας δημοσιονομικής περιόδου 2014-2020 θα έχουν, ενδεχομένως, ως αποτέλεσμα να μην επωφεληθούν οι γεωργοί και οι εθνικές διοικήσεις από τη μείωση της γραφειοκρατίας, την αύξηση της ευελιξίας και τα περισσότερο απτά αποτελέσματα που θα αποφέρει η νέα ΚΓΠ. Τυχόν καθυστερήσεις στην έγκριση του μελλοντικού προϋπολογισμού θα καθυστερήσουν επίσης την έναρξη χιλιάδων πιθανών νέων έργων σε όλη την ΕΕ, τα οποία έχουν σχεδιαστεί για τη στήριξη των γεωργών και των αγροτικών κοινοτήτων και αντιμετωπίζουν ζητήματα από την ενίσχυση της προστασίας του περιβάλλοντος έως την προσέλκυση νέων γεωργών.
Η επίτευξη συμφωνίας το 2019 για τον επόμενο μακροπρόθεσμο προϋπολογισμό θα συμβάλει στην απρόσκοπτη μετάβαση από τον τρέχοντα μακροπρόθεσμο προϋπολογισμό (2014-2020) στον νέο, και θα εξασφαλίσει την προβλεψιμότητα και τη συνέχεια της χρηματοδότησης προς όφελος όλων.
