Τι αποκαλύπτει η Μαρίνα Τζακώστα, αναπληρώτρια καθηγήτρια στο Παιδαγωγικό Τμήμα του Πανεπιστημίου Κρήτης - Ποιος ο τρόπος διδασκαλίας
Αντικείμενο μελέτης στα ακαδημαϊκά έδρανα του Πανεπιστημίου Κρήτης θα αποτελέσει η κρητική διάλεκτος, σύμφωνα με τα όσα επιβεβαίωσε στην εκπομπή “Κρήτη Σήμερα” και στον Λευτέρη Κουμαντάκη, η αναπληρώτρια καθηγήτρια στο Παιδαγωγικό Τμήμα του Πανεπιστημίου Κρήτης, υπεύθυνη για τη διδασκαλία του μαθήματος, κ. Μαρίνα Τζακώστα, παραχωρώντας σχετική συνέντευξη.
Την κρητική διάλεκτο θα διδάσκονται, σύμφωνα με την κ. Τζακώστα, οι φοιτητές του Παιδαγωγικού Τμήματος Προσχολικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Κρήτης, από το εαρινό εξάμηνο του ακαδημαϊκού έτους 2019-2020, μια είδηση που συνιστά ιδιαίτερη ακαδημαϊκή αξία λόγω της μακράς ιστορίας της εν λόγω διαλέκτου στα βάθη των αιώνων.
Εξηγώντας η ίδια για το πώς φτάσαμε στο να συμπεριληφθεί η κρητική διάλεκτος στο πρόγραμμα του Παιδαγωγικού του Πανεπιστημίου Κρήτης, ως επιλεγόμενο μάθημα, υπογράμμισε πως όλα ξεκίνησαν με τη βοήθεια ερωτηματολογίων προς ορισμένες πληθυσμιακές ομάδες του νησιού, με τα συμπεράσματα να είναι αποκαλυπτικά.
«Στο πλαίσιο των ερευνών που κάναμε και οι οποίες ουσιαστικά οδήγησαν στο να πάρουμε την απόφαση να προτείνουμε αυτό το μάθημα στο Πανεπιστήμιο, διερευνήσαμε τις τάσεις και τις απόψεις διαφορετικών πληθυσμιακών ομάδων που ζούσαν στην Κρήτη - φοιτητές, γονείς φοιτητών, εκπαιδευτικούς - και τους ρωτήσαμε πώς νιώθουν για την κρητική διάλεκτο αλλά και πώς βλέπουν το μέλλον της. Οι απαντήσεις, λοιπόν, αυτών των ομάδων ήταν αντιφατικές. Δηλαδή, ενώ αναγνώριζαν τη σημαντικότητα της διαλέκτου, βλέπουν ότι η διάλεκτος δεν μπορεί να τους βοηθήσει να προχωρήσουν στη ζωή. Για παράδειγμα, δεν μπορούν να βρουν δουλειά εύκολα, γιατί γίνονται αντικείμενο χλευασμού και γελιοποίησης, και δεν μπορεί η χρήση της κρητικής διαλέκτου να τους οδηγήσει στην κοινωνική ανέλιξη. Ωστόσο οι ίδιοι οι φοιτητές ανέφεραν πως είναι πολύ σημαντικό η κρητική διάλεκτος να είναι στη ζωή τους και μάλιστα θετικότερες αντιδράσεις είχαν οι μη Κρητικοί φοιτητές, και ειδικά οι Κύπριοι. Πάντως, αξίζει να πούμε πως, επειδή από το Πανεπιστήμιο βγαίνουν πολλοί εκπαιδευτικοί που αργότερα παραμένουν στην Κρήτη για να διδάξουν σε σχολεία, άρα αντιλαμβάνεται κανείς την αξία τού να βρίσκεται ένας εκπαιδευτικός για παράδειγμα σε μια... ορεινή τάξη».
Πάντως, όπως προσθέτει η κ. Τζακώστα, η ιδέα για τη διδασκαλία των νεοελληνικών διαλέκτων με έμφαση στην Κρητική γεννήθηκε αρκετά χρόνια πριν, ήδη από το 2014, όταν η ίδια έλαβε μια πολύ τιμητική υποτροφία από το Κοινωφελές Ίδρυμα “Ιωάννη Σ. Λάτση” προκειμένου να δημιουργήσει από κοινού με την ερευνητική της ομάδα το Ψηφιακό Μουσείο Ελληνικής Προφορικής Ιστορίας, μια δεξαμενή ζωντανών διαλεκτικών γλωσσικών δεδομένων και τοπικής ιστορίας.
Παρά το γεγονός πως η ίδια έχει γεννηθεί και μεγαλώσει στη Θεσσαλονίκη, μη έχοντας και πολλά “οικογενειακά” ακούσματα από το νησί, η κ. Τζακώστα υπογραμμίζει την αξία τού να διδάσκει κάποιος που δεν είναι “φυσικός” ομιλητής την κρητική διάλεκτο. Όπως λέει, «είναι βασικό μέσα σε αυτή τη διαδικασία να μην εμπλέκεται το θυμικό, αφού θα πρέπει να γίνεται προσέγγιση της κρητικής γλώσσας επιστημονικά μόνο. Οι γλωσσολόγοι δεν είναι απαραίτητο να μιλούμε τη γλώσσα που διδάσκουμε, αλλά να τη γνωρίζουμε σε βάθος, σε όλους τους κανόνες της και στο δομικό της σύστημα».
Ο τρόπος διδασκαλίας
«Το μάθημα της κρητικής διαλέκτου θα έχει δύο σκέλη», συνεχίζει η κ. Μαρίνα Τζακώστα. «Δηλαδή θα έχει ένα θεωρητικό-τυπολογικό και ένα εφαρμοσμένο. Στο μεν πρώτο, αυτό που θέλουμε να καλλιεργήσουμε είναι η συνειδητοποίηση των φοιτητών για το πόσο σημαντικές είναι οι διάλεκτοι και για το ότι συνιστούν πλήρη γλωσσικά συστήματα. Στο δε εφαρμοσμένο, θα καλούμε διαλεκτόφωνους ομιλητές, δηλαδή ομιλητές από διάφορα μέρη της Κρήτης που θα δέχονται να μαγνητοφωνηθούν, για να βρίσκουν οι φοιτητές ομοιότητες και διαφορές στη γλώσσα και να είναι σε θέση όχι απαραίτητα να τη μιλήσουν, αλλά όταν ακούσουν κάποιον διαλεκτόφωνο να ξέρουν από πού είναι, από πού κατάγεται, δηλαδή από ποια περιοχή ακόμα και από ποιο χωριό!».
«Θα είναι μια παγκόσμια ιστορική πρωτιά»
Κατά τη διάρκεια της εκπομπής “Κρήτη Σήμερα” της “ΚΡΗΤΗ ΤV”, σε παρέμβαση επί του θέματος προχώρησε και ο πρόεδρος του Συλλόγου Ρεθυμνιωτών Αττικής “Το Αρκάδι”, επισημαίνοντας την αξία της ένταξης της κρητικής διαλέκτου στο Πανεπιστήμιο Κρήτης, αφού, όπως είπε, με αυτόν τον τρόπο «η κρητική διάλεκτος θα παραμείνει άσβεστη» χάρη στην πρωτοβουλία και τις άοκνες προσπάθειες που κατέβαλε ο πρόεδρος κ. Γεώργιος Βλατάκης, καθώς και τα μέλη του Δ.Σ. του ιστορικού συλλόγου.
«Το Πανεπιστήμιο Κρήτης θα βιώσει μια ιστορική πρωτιά παγκοσμίως με την είσοδο της Κρητικής στα βιβλία των φοιτητών. Το όνειρο έγινε πραγματικότητα για κάθε Κρητικό όπου Γης».
Σύμφωνα με τον κ. Βλατάκη, αναφορικά με τις προσπάθειες επίτευξης του στόχου εκ μέρους του Συλλόγου, «όλα ξεκίνησαν στις 11/12/2017, όταν και πραγματοποιήσαμε στο Πανεπιστήμιο Αθηνών πανηγυρική εκδήλωση, παρουσία πλήθους ακαδημαϊκών - πάνω από 190 προσωπικοτήτων εκείνο το βράδυ - αλλά και φορέων της χώρας. Τότε διαβάσαμε ένα ψήφισμα που υπεγράφη από όλους τους παρευρισκόμενους. Αυτό το ψήφισμα, λοιπόν, το διοχετεύσαμε και το στείλαμε στον τότε πρύτανη του Πανεπιστημίου Κρήτης κ. Οδυσσέα Ζώρρα, ο οποίος με έκπληξή μου είδα ότι ανταποκρίθηκε τον Ιανουάριο του 2018, βλέποντας με πολύ θετικό πνεύμα την προσπάθεια και λέγοντάς μου ότι θα το στείλει στο αντίστοιχο τμήμα της Φιλοσοφικής Σχολής, στο Ρέθυμνο. Εν συνεχεία εμείς κάναμε έναν μεγάλο αγώνα και στείλαμε το ψήφισμα σε άρχοντες της Κρήτης - σε βουλευτές, στον περιφερειάρχη, σε δημάρχους και στην Εκκλησία της Κρήτης. Παράλληλα ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμά μας, μέσω επιστολών, ο Σεβασμιότατος Αρχιεπίσκοπος Κρήτης Ειρηναίος και ο Μητροπολίτης Ρεθύμνης και Αυλοποτάμου Ευγένιος. Στείλαμε ακόμη επιστολές στον πρόεδρο της Δημοκρατίας, στον Οικουμενικό Πατριάρχη και στον υπουργό Παιδείας».
Θέλοντας να επικεντρωθεί στις δυναμικές προσπάθειες του Συλλόγου “Το Αρκάδι”, ο κ. Βλατάκης επισήμανε πως «...κινητοποιήσαμε και ξεσηκώσαμε όλα τα κρητικά σωματεία στην Αττική και προσπαθήσαμε και στείλαμε και συμπληρωματικό ψήφισμα, το οποίο υπέγραψαν περισσότερα από 35 κρητικά σωματεία. Το στείλαμε μάλιστα και αυτό στον κ. Ζώρρα, δείχνοντας το άγχος μας να μπει η κρητική διάλεκτος στο Πανεπιστήμιο ως μάθημα. Κάποια στιγμή, τον Απρίλιο 2018, δέχτηκα ένα τηλεφώνημα από την κ. Τζακώστα - την οποία ευχαριστούμε, διότι βοηθάει πάνω σε αυτό το θέμα, γνωρίζοντας τους κόπους μας - και μου είπε πως θέτει και αυτή τον εαυτό της όπου χρειαστεί, σε όποια ημερίδα πραγματοποιηθεί να συμμετάσχει. Έτσι τον Οκτώβριο του 2018 πραγματοποιήσαμε νέα ημερίδα, στην οποία την καλέσαμε και ήρθε και μίλησε για την κρητική διάλεκτο στην Αθήνα. Εισηγητής ήταν ο Χριστόφορος Χαραλαμπάκης, ο ομότιμος καθηγητής της Γλωσσολογίας, ο οποίος είναι και παραστάτης μας σε όλες αυτές τις ενέργειες που κάνουμε. Εκεί πάνω στον λόγο της, διέκοψα την κ. Τζακώστα και τη ρώτησα γιατί δεν το παίρνει πάνω της το θέμα, ώστε να βάλει την κρητική διάλεκτο στο Πανεπιστήμιο. Εκείνη μου είπε “ευχαρίστως, αλλά με ρίχνετε στο στάδιο σαν θήραμα των λεόντων”. Εξού και κάναμε ένα δεύτερο αίτημα στην ίδια και στο αρμόδιο τμήμα, το οποίο τελικώς το εισήγαγε και είχαμε αυτό το αποτέλεσμα της ομοφωνίας. Έτσι θεωρώ πως είμαστε η αιτία που βάλαμε την κρητική διάλεκτο στο Πανεπιστήμιο... Δεν έγινε διά μαγείας, αλλά με πολύ κόπο».
