Συγκλονιστική εξομολόγηση: ...Το παιχνίδι τον απορροφούσε. Δεν΄άκουγε, δεν έβλεπε
«Το παιδί μου “ζει” μόνο μπροστά στον υπολογιστή. Άλλαξε συνήθειες και συμπεριφορά. Ο φόβος με έχει κυριεύσει...». Αυτές είναι οι πρώτες κουβέντες μιας 45χρονης, μητέρας ενός αγοριού 13 χρόνων, που αποφασίζει να μοιραστεί δημόσια, μέσω της “Ν.Κ.”, τους φόβους της και τις απορίες της για την πολύωρη απασχόληση του παιδιού της με ηλεκτρονικά παιχνίδια. Ξέρει άλλωστε ότι το πρόβλημα αυτό αφορά πολλές οικογένειες σε όλη τη χώρα, καθώς επικαλείται στατιστικά στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, του ΚΕΘΕΑ και του Κέντρου Ασφαλούς Διαδικτύου.
Βλέπει το παιδί της να περνά από την παιδική στην εφηβική ηλικία με τις ανησυχίες της εφηβείας, τις αλλαγές στο σώμα, τη φωνή, τη σκέψη, την άλλη προσέγγιση των πραγμάτων, το περίφημο δηλαδή «ξέρω εγώ» που όλοι μας λέγαμε σε ίδιο ηλικιακά χρόνο, θεωρώντας ότι εκείνο διαθέτει τη γνώση και το δικαίωμα να μιλά πια, μιας και οι «μεγάλοι» τού δημιουργούν «θέματα».
«Με κυρίευσε ο φόβος, μουδιάζω, απελπίζομαι και κλαίω όσο βλέπω το παιδί μου, παρά τις όποιες προσπάθειες, να το απορροφά ένα διαδικτυακό παιχνίδι που παίζει και το οποίο εγώ του αγόρασα. Δεν περίμενα αυτή την εξέλιξη των πραγμάτων. Η ισορροπία δεν κρατήθηκε»...
«Τα λόγια, οι παρακλήσεις, οι φωνές και η προσπάθεια να στραφεί αλλού η προσοχή του δεν έφεραν κανένα αποτελέσματα, πέραν της έντασης που επικρατούσε στο σπίτι... Πρέπει να πάρω το παιδί μου και να βγω από αυτό. Πώς; Ρωτώ και το παλεύω ακόμα»...
Η μητέρα, που επιθυμεί να κρατήσει την ανωνυμία της, δε δαιμονοποιεί το διαδίκτυο, αλλά επιχειρεί μέσα από το δικό της παράδειγμα να αφυπνίσει όλους τους γονείς, πριν τα παιχνίδια και οι εμμονές αυτής της ηλικίας “γυρίσουν” στην εξάρτηση.
«Η παρέα των τριών-τεσσάρων παιδικών φίλων, μεταξύ των οποίων και το παιδί μου, στην οποία εντάχθηκαν άλλα τόσα, ενίοτε και παίκτες που δε γνώριζαν, έδινε ραντεβού κάθε βράδυ διαδικτυακά, κοντά στις 10 με 11», ξεκινά να λέει.
«Το ενδιαφέρον τους αρχικά δε μας προβλημάτισε. Είχαν κλείσει τα σχολεία... φυσικό είπαμε είναι να θέλουν να παίξουν, να εκτονωθούν, να ξεκουραστούν... Ακούγαμε τα γέλια τους, τις συζητήσεις τους, δεν κρύβονταν. Όμως κάθε άλλο παρά ξεκούραση ήταν αυτό που γινόταν, αφού βρεθήκαμε μπροστά στη συνήθεια - επιθυμία - “κόλλημα” το παιχνίδι να κρατά μέχρι τις 3 ή 4 τα ξημερώματα, μετά από 15 περίπου ημέρες. Εκεί άρχισαν οι παρεμβάσεις μας. “Κλείσε το παιχνίδι, είναι 2 ή 3 τα ξημερώματα”, λέγαμε εμείς. “Δε θέλετε να καταλάβετε ότι παίζω; Δεν έχω σχολείο αύριο. Περνάω καλά”, απαντούσε εκείνος. “Έχεις ανάγκη από ύπνο. Το σώμα και το μυαλό χρειάζονται την ξεκούραση”, επιμέναμε. “Είμαι καλά. Οι φίλοι μου παίζουν, δεν μπορώ να βγω από το παιχνίδι”, η δική του θέση»...
Το παιχνίδι τον απορροφούσε. Δεν άκουγε, δεν έβλεπε, δεν αντιλαμβάνονταν τίποτα άλλο...
Έκανε τη νύχτα μέρα, μόνο που η δική του “μέρα” είχε μερικές ώρες ύπνο σε αντίθεση την υπόλοιπη οικογένεια. Έτσι ξεκίνησαν και οι μεταμεσονύκτιες γκρίνιες. Εκείνος “κολλημένος”, εμείς κουρασμένοι, άυπνοι, εκνευρισμένοι... Μια κουβέντα παραπάνω εμείς, τρεις παραπάνω το παιδί μας, και με επιχειρήματα: “Με προσβάλλετε στους φίλους μου. Οι γονείς τους δεν κάνουν έτσι, δεν είμαι μωρό, με καταπιέζετε, δεν με καταλαβαίνετε”... Πού και πού μάλιστα σήκωνε και τον τόνο της φωνής του για να μας επαναφέρει στην... τάξη.
Προβληματιστήκαμε πολύ, επιχειρήσαμε να το συζητήσουμε με τους άλλους γονείς, αλλά οι απαντήσεις που παίρναμε ήταν “είναι καλοκαίρι, είναι αγόρια, καλύτερα μέσα και στον υπολογιστή παρά έξω στον δρόμο”. Άγνοια ή άλλη αιτία, δεν ξέρουμε, τους οδηγούσε μάλλον για να δίνουν αυτές τις απαντήσεις.
Σταματήσαμε την προσπάθεια και ανοίξαμε τον κύκλο της δικής μας αυτοκριτικής: Τι κάναμε και τι κάνουμε εμείς. Πώς συμπεριφερόμαστε. Τις αδυναμίες μας, τα λάθη μας, όπως τα καταλαβαίνουμε...».
«Το παιδί μου μεγάλωσε, μήπως κι εγώ θα πρέπει να σέβομαι περισσότερο τις αποφάσεις του;», διερωτάται η γυναίκα. Ναι θέλει τον χώρο του, τον χρόνο του, ν’ ανοίξει τα φτερά του, ν’ φτιάξει το δικό του κόσμο, τις παρέες του, να απογαλακτιστεί, αλλά πώς; Χωρίς κανόνες, χωρίς σεβασμό στον εαυτό του;
Μιλά για την εφηβεία, ξέρει ότι η κόντρα θα είναι οδηγός τους για μερικά χρόνια, αλλά επιθυμεί να είναι όσο το δυνατόν μικρότερης κλίμακας. Ελπίζει ότι τώρα με την έναρξη της νέας σχολικής χρονιάς κάτι θα αλλάξει. Χαρακτηρίζει εφιαλτικούς τους μήνες που πέρασαν για όλους τους. Ο φόβος της εξάρτησης και των λοιπών εξαρτήσεων έχει φωλιάσει στο μυαλό τους. Η σκέψη τους είναι να απευθυνθούν σε ειδικό...
«Μιλώ μ’ εμένα, τον σύζυγό μου, τους φίλους μου. Το αγκαλιάζω, του μιλώ, το μαλώνω, κλείνομαι ενίοτε στον εαυτό μου, απογοητεύομαι. Κάθε πρωί, ό,τι κι αν έχει προηγηθεί, επιχειρώ από την αρχή, αλλά ο ίδιος κύκλος με εγκλωβίζει. Ζει μόνο για την ώρα που θα βρεθεί μπροστά στον υπολογιστή και το παιχνίδι που παίζει μόνος του ή με τους φίλους του, διαδικτυακά. Το ενδιαφέρον του εστιάζεται μόνο σε αυτό. Δεν υπάρχει τίποτα άλλο. Ξεχνά και τον εαυτό του. Έφτασε στο σημείο να μας λέει πως θέλει να τον ταΐσουμε για να είναι ελεύθερα τα χέρια του. Το καλοκαίρι του είχε ελάχιστη μπάλα, βόλτα, θάλασσα... κι όταν με υπομονή και επιμονή προσπαθούσαμε να τον “ξεκολλήσουμε” είχαμε μπροστά μας ένα 13χρονο που έδειχνε “έξω από τα νερά του”, χωρίς ενδιαφέρον για οτιδήποτε άλλο, και με συμπεριφορά προσβλητική και επιθετική προς όλους μας».
«Ο ψηφιακός κόσμος χρειάζεται όρια»
Πότε όμως κάποιος θεωρείται εθισμένος στα βιντεοπαιχνίδια και γιατί θα πρέπει όποιος παίζει κάποιο ηλεκτρονικό παιχνίδι να εθιστεί, μα κυρίως γιατί αυτό να συνδέεται με την πιθανή χρήση ουσιών, όπως κάποιοι, λίγοι ή πολλοί, λένε;
Θα πρέπει να υπάρχουν όρια-κανόνες και ασφαλής χρήση του διαδικτύου. Έτσι μπορείς να κερδίσεις και το στοίχημα.
Στα παραπάνω έρχεται να δώσει μια πρώτη απάντηση, στη σωστή ώρα, το Ελληνικό Κέντρο Ασφαλούς Διαδικτύου του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας, που φέτος με την επιστροφή των μαθητών στο σχολείο δίνει ιδιαίτερη έμφαση στην προστασία των προσωπικών δεδομένων στο διαδίκτυο και σε άλλα κρίσιμα θέματα που αφορούν στην ασφαλή χρήση του διαδικτύου από τα παιδιά, όπως είναι ο εθισμός, τα online games, το cyberbullying, οι επαφές με αγνώστους και άλλα.
Έτσι δημιούργησε ένα νέο υλικό, το οποίο μπορεί να χρησιμοποιηθεί μέσα στην τάξη ή και στο σπίτι ως εργαλείο μάθησης στην προσπάθεια να ενδυναμωθεί η γνώση των παιδιών σε θέματα διαδικτυακής ασφάλειας και να μπορούν να απολαμβάνουν τις ευκαιρίες που προσφέρει ο ψηφιακός κόσμος, προστατευμένα από τους κινδύνους που ελλοχεύουν.
Μιλώντας στη “Νέα Κρήτη”, η υπεύθυνη Επικοινωνίας του Ελληνικού Κέντρου Ασφαλούς Διαδικτύου του ΙΤΕ Κατερίνα Ψαρουδάκη επισημαίνει ότι «το “back to school package” έρχεται να μας απαντήσει στο πώς θα καταλάβουμε ότι το παιδί μας αντιμετωπίζει πρόβλημα υπερβολικής χρήσης και με ποιον τρόπο θα αντιμετωπίσουμε το πρόβλημα».
Ενδεικτικά της κακής χρήσης του διαδικτύου είναι άλλωστε τα στοιχεία τα οποία διαθέτει το Κέντρο, καθώς η μία στις τρεις κλήσεις που δέχεται η Help Line αφορά στην υπερβολική χρήση του στη χώρα, καθώς δεν έχουμε καταφέρει ακόμα να ισορροπήσουμε τη στάση μας, με τα κορίτσια να έχουν αδυναμία στο σερφάρισμα στα κοινωνικά δίκτυα και τα αγόρια στα ηλεκτρονικά παιγνίδια.
«Αυτό που λέμε ως Κέντρο είναι να υπάρχουν από την αρχή ενασχόλησης με τον ψηφιακό κόσμο όρια», προσθέτει η κ. Ψαρουδάκη. «Έτσι μπορείς να κερδίσεις και το στοίχημα. Οφείλουμε ως γονείς να βοηθήσουμε το παιδί μας να έχει μια υγιή σχέση με το διαδίκτυο. Οφείλουμε να το βοηθήσουμε να αποκαταστήσει τις κοινωνικές σχέσεις του και η προσφορότερη οδός είναι αυτή του αθλητισμού μέσω ομαδικών δραστηριοτήτων»...
Επισημαίνει τις ευαισθησίες που ένα παιδί κρύβει την περίοδο της εφηβείας, το πόσο εύκολα μέσω διαδικτύου μπορεί να βρει την αποδοχή που ψάχνει, αλλά και το προφίλ που διαμορφώνει για τον εαυτό του μέσω αυτού, όταν στον πραγματικό κόσμο προκύπτουν δυσκολίες.
Τέλος, υπενθυμίζει πως ολόκληρη η ιστοσελίδα του SaferInternet4Kids.gr δίνει χρήσιμες συμβουλές σε παιδιά, γονείς και εκπαιδευτικούς πώς να διαχειριστούν τον ψηφιακό κόσμο, ώστε να μάθουν πώς να προστατεύουν τον εαυτό τους αλλά και τους φίλους τους.
«Σημαντικός ο ρόλος του πατέρα»
Ο κλινικός ψυχολόγος Νίκος Παπανικολάου, όταν τον ρωτήσαμε για τους φόβους της μητέρας, εξηγεί ότι αυτοί μπορεί να είναι βάσιμοι και πως η οικογένεια ανάλογα με το ιστορικό του κάθε παιδιού - παθολογικά αίτια - θα πρέπει να δραστηριοποιηθεί αντίστοιχα, πάντα με τη συμβουλή κάποιου ειδικού.
Μιλά για την κοινωνικοποίηση των παιδιών και την προσπάθεια που πρέπει να καταβληθεί ώστε αυτό να στρέψει αλλού τα ενδιαφέροντά του, ενώ επισημαίνει τον ρόλο που πρέπει να έχει ο πατέρας της οικογένειας, αν μιλάμε για αγόρι.
«Εκείνος που πρέπει να πάρει τα ηνία προκειμένου να αντιμετωπιστεί μια τέτοια κατάσταση, αν μιλάμε για αγόρι και αν είμαστε στα πρώιμα στάδια, είναι ο πατέρας. Είναι εκείνος που πρέπει να βρεθεί κοντά στο παιδί. Να λειτουργήσει ως ο άνθρωπος που θα είναι εκεί, όταν, εάν, και εφόσον το θελήσει να του πει κάποια πράγματα. Να είναι εκείνος που θα κατευθύνει τα επόμενα βήματά του. Αυτό άλλωστε συμβαίνει πάντα με τους εφήβους...
Μιλάμε για μια ηλικία που και οι ίδιοι οι πατεράδες έχουν περάσει. Έχουν ζήσει την έκρηξη της σεξουαλικότητάς που βιώνουν σήμερα τα παιδιά τους. Καταλαβαίνουν τα άγχη, τις αγωνίες και τις απορίες τους...
Οφείλουν να κρατήσουν αυτόν τον δίαυλο επικοινωνίας και να τα καθησυχάσουν ότι και οι ίδιοι ως έφηβοι είχαν αγωνίες και φόβους που πιθανότατα να έμοιαζαν με ό,τι εκείνα σήμερα νιώθουν και φοβούνται»...
Ο κλινικός ψυχολόγος αναφέρει πως η απουσία του πατέρα σε αυτή την ηλικία δημιουργεί αντίπαλα στρατόπεδα και διαδικτυακούς φίλους σε παρόμοια θέση, φτιάχνοντας έτσι μια εικονική πραγματικότητα.
Σημαντικό στοιχείο, σύμφωνα με τον ίδιο, είναι και οι διακριτοί ρόλοι γονέων-παιδιών. «Δεν μπορούμε να είμαστε φίλοι με τα παιδιά μας. Το σωστότερο είναι να τ’ ακούμε προσεκτικά, αντί να προστρέχουμε να βρούμε εύκολες λύσεις που προφανώς δε θα είναι εύκολες για τα παιδιά»...
Επίσης σημαντικό - ολοκληρώνει ο ίδιος - είναι η από κοινού οριοθέτηση κανόνων με το παιδί και η συνειδητοποίηση από την πλευρά του, με τη βοήθεια του γονιού και του διαδικτύου, ότι οι κανόνες αυτοί θα τηρούνται.
«Σπρώξτε τα παιδιά στον πραγματικό κόσμο»
Δεκάδες φαίνεται να είναι οι εκκλήσεις βοήθειας, από γονείς που δεν μπορούν να διαχειριστούν με ευκολία παρόμοιες καταστάσεις, προς τη Γραμμή Βοήθειας του Κέντρου Ασφαλούς Διαδικτύου, όπως αναφέρει στη “Νέα Κρήτη” ο υπεύθυνος Επικοινωνίας της Γραμμής, ψυχολόγος Γιώργος Κορμάς. Τους προτρέπει να στρέψουν το ενδιαφέρον των παιδιών τους προς άλλες δραστηριότητες, να καταρτίσουν το πρόγραμμα αυτών, μα κυρίως να ορίσουν τους κανόνες που θα ακολουθούν. Τους υπενθυμίζει ότι η έναρξη του σχολικού έτους βοηθά προς την κατεύθυνση αυτή, πως πρέπει να κοιμούνται τα βράδια καθώς ο ύπνος βοηθά στην ψυχική και σωματική ανάπτυξή τους και πως καλό θα ήταν να μην παίζουν διαδικτυακά παιχνίδια ούτε όταν επιστρέφουν από το σχολείο, καθώς απορροφούν όλη τους την ενέργεια.
«Τα παιδιά είναι στο διαδίκτυο γιατί το αγαπούν, κι αν στρέψεις το ενδιαφέρον τους σε κάτι άλλο, που επίσης τους αρέσει, τότε θα έχεις τα καλύτερα αποτελέσματα», απαντά ο κ. Κορμάς στη φοβισμένη μητέρα, που ωστόσο το προσωπικό της πρόβλημα είναι ευρύτερο.
«Για να πεις όμως ότι ένα παιδί είναι εξαρτημένο, χρειάζεται μια σειρά από παράγοντες που έχουν να κάνουν με το ίδιο, την υγεία και την ψυχοσύνθεσή του, τη συμπεριφορά του, το περιβάλλον στο σπίτι, αλλά και το σχολείο», εξηγεί.
Μιλά για τις εμμονές που αποκτούν τα παιδιά σε αυτή την ηλικία και για τον συναισθηματικό τους κόσμο, ενώ κρούει τον κώδωνα του κινδύνου και συμβουλεύει: «Εκείνο που θέλω να κρατήσουμε είναι πως τα παιδιά που δίνουν την ενέργειά τους στα διαδικτυακά παιχνίδια είναι πιο δυστυχισμένα από τ’ άλλα. Το αποδεικνύουν οι έρευνες. Τα παιδιά στις ηλικίες αυτές αποκτούν εμμονές και πρέπει να είμαστε εκεί προκειμένου αυτές να μην παγιωθούν. Η προσοχή μας πρέπει να εστιαστεί στο τι του λέμε και στο τι του προτείνουμε. Όταν του ζητάμε να σταματήσει το παιχνίδι, του προτείνουμε και δραστηριότητες που έχουν να κάνουν με τον πραγματικό κόσμο, όπως φίλους, βόλτες, αθλήματα, χορό, κ.λπ.».
Σε κάθε βέβαια περίπτωση, εξειδικευμένες πληροφορίες μπορούν να παίρνουν οι γονείς από τη Γραμμή Βοήθειας του Κέντρου, από τις 9 π.μ. έως τις 5 μ.μ., στο τηλέφωνο 210/60.07.6 86.
