Ο καύσωνας μπήκε σαν σίφουνας στη ζωή μας μόλις περάσαμε στην καλοκαιρινή ισημερία, αλλά τίποτα δεν μας διαβεβαιώνει ότι επειδή κράτησε λίγο, έτσι ακριβώς θα είναι και η επόμενη φορά... Ας το πιάσουμε λοιπόν από την αρχή. Τι είναι καύσωνας; Είναι μια παρατεταμένη περίοδος πολύ ζεστού καιρού, με ασυνήθιστα υψηλές θερμοκρασίες για μια ορισμένη περιοχή και μπορεί να συνοδεύεται από υψηλή υγρασία, ιδιαίτερα στις περιοχές με ωκεάνιο κλίμα.
Ο καύσωνας έχει ποικίλους ορισμούς. Ο εκάστοτε ορισμός του διαφοροποιείται ανάλογα με την περιοχή και το κλίμα της και είναι σε σχέση με τις φυσιολογικές για την εποχή θερμοκρασίες. Κάποιες τιμές που σε θερμά κλίματα θεωρούνται φυσιολογικές, μπορεί να θεωρηθούν καύσωνας σε ψυχρότερες περιοχές αν δεν είναι φυσιολογικές σε σχέση με τα κλιματικά μοτίβα της περιοχής.
Ο όρος χρησιμοποιείται τόσο σε συχνές εναλλαγές του καιρού, όσο και σε μεγάλα κύματα ζέστης που μπορεί να συμβαίνουν μία φορά τον αιώνα. Έντονοι καύσωνες έχουν προκαλέσει καταστροφικές ζημιές στις σοδειές, χιλιάδες θανάτους από υπερθερμία και γενικευμένη χρήση ενέργειας, εξαιτίας της αυξημένης χρήσης κλιματιστικών.
Ο καύσωνας θεωρείται ακραίο καιρικό φαινόμενο και επικίνδυνος για τη ζωή, επειδή η θερμότητα και το φως του Ήλιου μπορούν να υπερθερμάνουν το ανθρώπινο σώμα. Το χειρότερο κύμα καύσωνα στην πρόσφατη ιστορία ήταν το ευρωπαϊκό κύμα καύσωνα του 2003, με πάνω από 70.000 θύματα.
Στην Ελλάδα, σύμφωνα με την Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία, καύσωνας υπάρχει όταν η μέγιστη θερμοκρασία αγγίζει ή ξεπερνάει τους 39°C, η ελάχιστη είναι πάνω από 26°C, το θερμοκρασιακό εύρος είναι μικρό, οι άνεμοι ασθενείς και οι υψηλές θερμοκρασίες επικρατούν για τουλάχιστον τρεις μέρες σε ευρεία γεωγραφική έκταση.
Στην συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων, ο καύσωνας στην Ελλάδα συνδέεται με τη μεγάλης κλίμακας μεταφορά θερμών αερίων μαζών από τη βόρεια Αφρική (και, σπανιότερα, από τις περιοχές του τριγώνου ανατολικής Τουρκίας – Ιράκ - Συρίας) προς τη χώρα και συνήθως παρατηρείται σε περιόδους διακοπής των μελτεμιών. Επεισόδια καύσωνα παρατηρούνται ουσιαστικά από το δεύτερο δεκαήμερο του Ιουνίου έως το πρώτο δεκαήμερο του Σεπτεμβρίου. Κρατήστετο αυτό, παρακαλώ.
Είχε αυτά τα χαρακτηριστικά ο πρώτος καύσωνας; Μερικά ναι, άλλα όχι. Δοκίμασε πάντως τις αντοχές μας, εφόσον είχαμε δουλειές που έπρεπε να γίνουν. Φυσικά εγώ μιλώ για την Αθήνα που εκεί τον έζησα, αλλά γενικώς έτσι ήταν στα περισσότερα μέρη της χώρας. Και δεν ήταν μόνο η Ελλάδα, όλη η νότια Ευρώπη δεινοπάθησε.
Κι αν βάλεις και την αφρικανική σκόνη που είχαμε από τα δυτικά το κοκτέιλ ήταν ανεπανάληπτο. Δύσκολο στο να το αντιμετωπίσει κανείς.
Αλλά αυτό ήταν μόνο η αρχή. Ακούμε τους μετεωρολόγους να το λένε σε όλους τους τόνους και το καταλαβαίνουμε κι εμείς πως η κλιματική αλλαγή φέρνει όλα και χειρότερες επιπτώσεις στον καιρό. Ότι κάποτε ζούσαμε μερικές μέρες τον Ιούλη, εκεί κατά τις 20, τώρα θα το ζούμε παρατεταμένα μέσα σε ένα ασταθές περιβάλλον που θα εναλλάσσεται ανάμεσα στη ζέστη το κρύο, τις ισχυρές καταιγίδες και το χαλάζι.
Τίποτα πια δεν είναι σταθερό όπως το ξέραμε. Κι ενώ οι εποχές από τέσσερις "μαζεύτηκαν" σε δύο κι αυτές οι δύο όλο και τείνουν να γίνουν... μια, κάνοντας ανυπόφορη τη ζωή στον πλανήτη γη. Το νιώθουμε, το ζούμε, δεν είναι εγκυκλοπαιδικό ζήτημα με αναφορές απλά σε επιστημονικούς όρους.
Όχι και αλλοίμονο αν το δεις έτσι. Χρειάζεται ο καθένας σε προσωπικό επίπεδο να κάνει κινήσεις για να βοηθήσει τον εαυτό του, αλλά και τους γύρω του. Με υπευθυνότητα μεγάλη, καθώς αποδεχόμαστε ότι τίποτα δεν είναι ίδιο με όσα ξέραμε ώς τώρα. Ας το αντιληφθούμε αυτό και ας κάνουμε το καλύτερο που μπορούμε. Το χρωστάμε στον εαυτό μας, αν μη τι άλλο.