Στους ανθρώπους αρέσουν οι παγκόσμιες ημέρες… Και έχουν φροντίσει να γεμίσουν τη ζωή τους με τέτοιες, ελπίζοντες πως αυτό ίσως ευαισθητοποιήσει τους εμπλεκόμενους και τους κάνει καλύτερους. Σ’ αυτό το πλαίσιο την περασμένη Τρίτη 3/5/2022 «γιορτάσαμε» την παγκόσμια ημέρα για την ελευθερία του Τύπου.
Μεγάλες κουβέντες, όταν η στοχοποίηση των δημοσιογράφων και η παρεμπόδιση του έργου τους είναι προφανείς και μέσω της παρακολούθησης των συσκευών επικοινωνίας των συναδέλφων με τη χρήση κακόβουλου λογισμικού, μετά τις σχετικές αποκαλύψεις ότι στα «έξυπνα» τηλέφωνα 180 δημοσιογράφων σε όλον τον κόσμο έχει εγκατασταθεί, ερήμην τους, το λογισμικό κατασκοπείας Pegasus.
Σχετικά περιστατικά έχουν αναφερθεί, μεταξύ άλλων, στην Ουγγαρία, το Βέλγιο, τη Γαλλία και το Αζερμπαϊτζάν αλλά και στην Ελλάδα, όπου διερευνώνται οι συνθήκες παρακολούθησης επικοινωνιών του συναδέλφου Θανάση Κουκάκη.
Ήδη, όπως διαβάζουμε στην ανακοίνωση της ΕΣΗΕΑ, τους πρώτους μήνες του 2022, έντεκα συνάδελφοι έχουν χάσει τη ζωή τους στην Ουκρανία και την Τουρκία. Και σχετικά με την ασφάλεια των δημοσιογράφων, ο Πρόεδρος της ΕΟΔ Mogens Blicher Bjerregård δήλωσε ότι «ΔΕΝ βλέπουμε τις κυβερνήσεις να λαμβάνουν τα απαραίτητα μέτρα, παραμερίζοντας το δικαίωμα των πολιτών στην απρόσκοπτη ενημέρωση».
Στην χώρα μας, επιβάλλεται επαγρύπνηση και μέτρα θωράκισης της ελευθερίας του Τύπου μετά και την ετήσια έκθεση του δείκτη ελευθερίας του Τύπου από τους «Δημοσιογράφους Χωρίς Σύνορα» και τη θέση της χώρας στην παγκόσμια κατάταξη.
Η Διεθνής Ομοσπονδία Δημοσιογράφων (ΔΟΔ) και όλες οι ενώσεις-μέλη της καλούν τις κυβερνήσεις σε όλο τον κόσμο, καθώς και τους διεθνείς φορείς να συνεργαστούν με τις δημοσιογραφικές ενώσεις για τη θέσπιση αυστηρών κανονισμών, που απαγορεύουν την παρακολούθηση των δημοσιογράφων και αναγνωρίζουν το απαραβίαστο της επικοινωνίας τους.
Από την περιοχή της Ασίας - Ειρηνικού έως τη Λατινική Αμερική, περνώντας στην Ευρώπη και τη Μέση Ανατολή, οι κυβερνήσεις φέρεται να έχουν χρησιμοποιήσει εξελιγμένα προϊόντα spyware, που είχαν σχεδιαστεί για την καταπολέμηση του εγκλήματος, για να στοχοποιήσουν ανεξάρτητους δημοσιογράφους.
Με ένα απλό κλικ σε έναν φαινομενικά αθώο σύνδεσμο, μια συσκευή «μολύνεται» και επιτρέπει στους εισβολείς πλήρη πρόσβαση σε κωδικούς πρόσβασης, λογαριασμούς, κλήσεις, e-mail, ακόμη και κρυπτογραφημένες επικοινωνίες. Μπορεί επίσης να εγγράψει βίντεο, ήχο και να διαβάσει μηνύματα χωρίς να το γνωρίζουν οι χρήστες.
Με πλήρη πρόσβαση στα βασικά εργαλεία εργασίας των δημοσιογράφων, οι κυβερνήσεις μπορούν να αποκαλύψουν πηγές, να υπονομεύσουν την έρευνα, να εκφοβίσουν τους εργαζόμενους στα Μέσα Ενημέρωσης και σε ορισμένες περιπτώσεις να σταματήσουν τα ρεπορτάζ τους.
Τους τελευταίους μήνες, οργανισμοί Μέσων Ενημέρωσης και διεθνείς φορείς έχουν αναφέρει πολλαπλές περιπτώσεις κατασκοπείας σε επαγγελματίες των ΜΜΕ. Τον Ιούλιο του 2021, η μη κερδοσκοπική οργάνωση «Forbidden Stories project» αποκάλυψε ότι τα smartphone 180 δημοσιογράφων σε όλο τον κόσμο είχαν μολυνθεί με το λογισμικό κατασκοπείας Pegasus.
Έρευνα που διεξήχθη από το διεπιστημονικό εργαστήριο “The Citizen Lab” απέδειξε ότι, στο Ελ Σαλβαδόρ, τουλάχιστον 31 επαγγελματίες ΜΜΕ κατασκοπεύθηκαν με τη χρήση του ισραηλινού λογισμικού Pegasus μεταξύ Ιουνίου 2020 και Νοεμβρίου 2021. Πολλοί από τους κατασκοπευθέντες δημοσιογράφους (22) εργάζονταν για την ψηφιακή εφημερίδα «El Faro», η οποία αντιπολιτεύεται τον Πρόεδρο του Ελ Σαλβαδόρ Nayib Bukele.
Η ίδια οργάνωση αποκάλυψε ότι ο Έλληνας δημοσιογράφος Θανάσης Κουκάκης φέρεται να κατασκοπευόταν από ένα νέο λογισμικό παρακολούθησης με το όνομα Predator για τουλάχιστον τρεις μήνες, μεταξύ 12 Ιουλίου και 24 Σεπτεμβρίου 2021, ενώ μια άλλη έρευνα αποκάλυψε την υποτιθέμενη παρακολούθηση Καταλανών δημοσιογράφων στην Ισπανία. Στην Ιορδανία, το smartphone του ανεξάρτητου δημοσιογράφου Suhair Jaradat παραβιάστηκε με το spyware Pegasus.