Η προχθεσινή συνάντηση στις Πρέσπες των Πρωθυπουργών Ελλάδος – Σκοπίων, των αντιπροσωπειών τους καθώς και των διεθνών διαμεσολαβητών, μου γέννησαν ερωτηματικά και αμφιβολίες που θα απαντηθούν στα επόμενα 25 χρόνια. Ανατρέχοντας στα προηγούμενα 27 χρόνια προσπαθώ να βάλω μία χρονολογική σειρά στα γεγονότα για να βρω όλους τους συνυπεύθυνους που μας οδήγησαν στην προχθεσινή συμφωνία. 1946: Η «φιλική» Σερβία επι Γιόσιπ Μπροζ Τίτο (Πρόεδρος της πρώην Γιουγκοσλαβίας) ξεκίνησε τις αλυτρωτικές τάσεις της μετονομάζοντας την περιοχή Βαρντάσκασα σε "Σοσιαλιστική Δημοκρατία της Μακεδονίας", δημιουργώντας ένα τεχνητό έθνος το «Μακεδονικό έθνος» που άνηκε στην Ομόσπονδη Γιουγκοσλαβία. Οι αντιδράσεις από την Ελλάδα γι’ αυτό περιορίστηκαν στα άρθρα κάποιων δημοσιογράφων.
1991: Μετά την διάλυση της Γιουγκοσλαβίας τον Ιούνιο του 1991 υπογράφεται στις Πρέσπες συμφωνία μεταξύ Ελλάδας – πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας για την ανακήρυξή της σε αυτόνομο κράτος. Η γείτονα χώρα όμως αυτοαποκαλείται «Δημοκρατία της Μακεδονίας» με την ενθάρρυνση της Γερμανίας και των ΗΠΑ.
1992: Στην Θεσσαλονίκη διεξάγεται μεγάλο συλλαλητήριο. Το συμβούλιο των υπουργών Εξωτερικών της ΕΟΚ αναθέτει στον Πορτογάλο υπουργό Εξωτερικών Πινέιρο την διαπραγμάτευση για να βρεθεί συμβιβαστική λύση στο όνομα. Το «Πακέτο Πινέιρο» περιείχε την ονομασία «Νοβομασεντόνια» (μία λέξη) και οικονομική βοήθεια προς τα Σκόπια. Στη δεύτερη συνεδρίαση του Συμβουλίου Πολιτικών Αρχηγών χωρίς την Παπαρήγα, ενώ υπάρχει συμφωνία Καραμανλή (ΠτΔ) και Μητσοτάκη (Πρωθυπουργός) ο Σαμαράς (Υπουργός Εξωτερικών) τάσσεται κατά του «Πακέτου Πινείρο». Την πρόταση αυτή την υποστήριξε ο Ανδρέας Παπανδρέου δηλώνοντας ότι οι απόψεις του ΠΑ.ΣΟ.Κ. ταυτίζονται με την γραμμή Σαμαρά για να ανατρέψει τον Μητσοτάκη. Ο Σαμαράς αποπέμφθηκε από Υπουργός Εξωτερικών και ο Παπανδρέου πέτυχε το σκοπό του ένα χρόνο μετά. Η πολιτική ηγεσία συμφώνησε ότι η Ελλάδα θα αναγνωρίσει το ανεξάρτητο κράτος των Σκοπίων μόνο εάν τηρηθούν οι τρείς όροι που έθεσε η ΕΟΚ το Δεκέμβρη του 1991 με την προϋπόθεση να μην υπάρξει ο όρος Μακεδονία. Στην Θεσσαλονίκη διεξάγεται και δεύτερο μεγάλο συλλαλητήριο. Οι μεγάλες δυνάμεις όμως ασκούν έντονες πιέσεις. 1994: Η Κυβέρνηση Παπανδρέου κηρύσσει εμπάργκο στην ΠΓΔΜ με κλείσιμο του προξενείου στα Σκόπια. 1995: Μετά από συνεχείς πιέσεις τόσο από την ΕΕ, ΗΠΑ και ΟΗΕ η Αθήνα ως κίνηση καλής θέλησης σταματά το εμπάργκο. Όμως η Ελλάδα έχασε την ευκαιρία να επιβληθεί οικονομικά και πολιτικά προς όφελός της και ο ίδιος ο Παπανδρέου παραδέχτηκε μετά την Σύνοδο Κορυφής στις Κάννες: «Κανείς δεν είχε τη δυνατότητα να υποστηρίξει την θέση μου μέσα στην αίθουσα, όπου παίρνονται οι αποφάσεις. Τι είναι η Ενωμένη Ευρώπη; Ποιος την κυβερνά; Τι ρόλο παίζουμε εμείς, οι Κυβερνήσεις, οι Εθνικές Κυβερνήσεις;»
2000-2004: Όλο και περισσότερες χώρες αναγνωρίζουν την πΓΔΜ με το όνομα «Δημοκρατία της Μακεδονίας» (ΗΠΑ, Κίνα, Ρωσία, Γερμανία, σύνολο 98 χώρες στον ΟΗΕ). Μόνο εμείς χρησιμοποιούσαμε τον όρο πΓΔΜ για εσωτερική κατανάλωση.
2008: Τον Απρίλιο στην Διάσκεψη Κορυφής του ΝΑΤΟ στο Βουκουρέστι, αποφασίστηκε να αποσταλεί πρόσκληση στην πΓΔΜ, ενώ ζητήθηκε από Ε.Ε. και ΝΑΤΟ να βρεθεί λύση στο ζήτημα του ονόματος με τρόπο αποδεκτό και από τα δύο κράτη για να προχωρήσουν οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις. Μετά το βέτο της Ελλάδας με τον Κώστα Καραμανλή η πΓΔΜ προσφεύγει στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης.
2011: Το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης κάνει δεκτή την προσφυγή της πΓΔΜ με 15 ψήφους υπέρ και 1 κατά. Ο Λουκάς Παπαδήμος θέτει την εθνική θέση της Ελλάδας για επίλυση του ονοματολογικού «έναντι όλων» (erga omnes) υπό τον ΟΗΕ. 2012: Επι πρωθυπουργίας Σαμαρά με υπουργό τον Αβραμόπουλο η Ελλάδα αναλαμβάνει πρωτοβουλία και προτείνει την υπογραφή Μνημονίου Κατανόησης (memorandum of understanding) για να ξεκινήσει η επίλυση του ονοματολογικού. Τραγική ειρωνεία ο υπουργός Εξωτερικών που πάγωσε την επίλυση 20 χρόνια πριν και έριξε μία Κυβέρνηση έρχεται να θέσει νέο πλαίσιο συνεργασίας. Εδώ το αίτημα του απορρίπτεται από την πΓΔΜ! 2018: Η πΓΔΜ διένυσε μία πολιτική κρίση τα τελευταία τρία χρόνια και αφού δέχτηκε πιέσεις ξεκίνησαν οι διαπραγματεύσεις μεταξύ Ελληνικής και Σκοπιανής πλευράς που κατέληξαν στην «Συμφωνία των Πρεσπών». Όμως τίποτα δεν έχει κριθεί ακόμα γιατί απαιτούνται τέσσερα χρονοβόρα βήματα: α) ο Ζάεφ αναμένεται φέρνει άμεσα για ψήφιση τη συμφωνία στη Βουλή της χώρας του, β) απαιτείται κύρωση της συμφωνίας πριν συνεδριάσει στο Λουξεμβούργο το Συμβούλιο Γενικών Υποθέσεων της ΕΕ, το οποίο και θα δώσει το πράσινο φως για την έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων της πΓΔΜ, γ) θα ακολουθήσει, στις 11-12 Ιουλίου η σύνοδος του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες, κατά τη διάρκεια της οποίας η πΓΔΜ αναμένει πρόσκληση ένταξης, δ) η κυβέρνηση Ζάεφ θα προκηρύξει δημοψήφισμα και θα ζητήσει έγκριση της συμφωνίας στα τέλη Σεπτεμβρίου ή στις αρχές Οκτωβρίου. ε) Μέχρι τα τέλη του 2018 η γειτονική χώρα (βάσει της συμφωνίας) θα πρέπει να έχει ολοκληρώσει τις Συνταγματικές αλλαγές που απορρέουν από τη Συμφωνία, ώστε στις αρχές του 2019, το λόγο θα έχει η Ελληνική πλευρά, μέσω της Βουλής, να επικυρώσει τη προχθεσινή Συμφωνία. Προσωπικά εκτιμώ ότι δεν θα τελεσφορήσει η Συμφωνία, γιατί θα κολλήσει η διαδικασία στο γειτονικό κράτος (λόγω του εύθραυστου πολιτικού και πολυεθνοτικού περιβάλλοντος) και δεν θα φτάσει ποτέ στην Ελληνική Βουλή για ψήφιση. Οψόμεθα!
Πηγές: Διαδίκτυο, Εφημερίδες, Βιβλιογραφία